Orhan Pamuk

Comme tant d'autres, Mevlut a quitté son village d'Anatolie pour s'installer sur les collines qui bordent Istanbul. Il y vend de la boza, cette boisson fermentée traditionnelle prisée par les Turcs. Mais Istanbul s'étend, le raki détrône la boza, et pendant que ses amis agrandissent leurs maisons et se marient, Mevlut s'entête. Toute sa vie, il arpentera les rues comme marchand ambulant, point mobile et privilégié pour saisir un monde en transformation.
Et même si ses projets de commerce n'aboutissent pas et que ses lettres d'amour ne semblent jamais parvenir à la bonne destinataire, il relèvera le défi de s'approprier cette existence qui est la sienne. En faisant résonner les voix de Mevlut et de ses amis, Orhan Pamuk décrit l'émergence, ces cinquante dernières années, de la fascinante mégapole qu'est Istanbul. Cette "chose étrange", c'est à la fois la ville et l'amour, l'histoire poignante d'un homme déterminé à être heureux.

1905, Istanbul. Cevdet Bey, riche marchand musulman, s'installe avec son épouse dans le quartier occidental de Ni(...)anta(...)i. L'Empire ottoman amorce son déclin, et les élites turques contestent le pouvoir despotique du sultan Abdülhamid II. Deux générations plus tard, Ahmet l'artiste s'attaque au portrait de son grand-père, et ainsi, à celui de toute une nation. Toute l'oeuvre de Pamuk affleure dans ce premier roman, immense fresque à trois temps qui dépeint magistralement l'émergence d'une Turquie moderne.

Evocation d'une ville, roman de formation et réflexion sur la mélancolie, Istanbul est tout cela à la fois. Au fil des pages, Orhan Pamuk se remémore ses promenades d'enfant et nous entraîne, à travers ruelles et jardins, sur les rives du Bosphore, dessinant le portrait fascinant d'une métropole en déclin. Ancienne capitale d'un vaste empire, Istanbul se cherche une identité, entre tradition et modernité, religion et laïcité, et les changements qui altèrent son visage n'échappent pas au regard de l'écrivain, d'autant que ces transformations accompagnent une autre déchirure, intime et douloureuse, celle provoquée par la lente désagrégation de la famille Pamuk.
Dans cette œuvre foisonnante, magistralement composée et richement illustrée, Orhan Pamuk, en quête de l'âme mélancolique de sa ville natale, nous propose de remonter avec lui le temps de son éducation sentimentale et, in fine, de lire le roman de la naissance d'un écrivain.

" Un jour, j'ai lu un livre, et toute ma vie en a été changée." Osman, le jeune narrateur, est bouleversé par la lecture d'un livre mystérieux. Il est amoureux de Djanan qui, comme lui, cherche à comprendre les secrets du livre, mais Djanan aime Mehmet. Lorsque celui-ci et la jeune fille disparaissent, Osman part à leur recherche, comme à la quête de la vie nouvelle promise par l'ouvrage qui l'obsède.
Pendant ses années d'errance à travers la Turquie profonde, Osman reste animé du même amour et du et du même espoir. Jusqu'au jour où il comprend que ce monde nouveau tant désiré n'est peut-être rien d'autre que la mort...

Ο Οσµάν, νεαρός φοιτητής στην Πόλη, ανακαλύπτει µια «καινούρια ζωή» στις σελίδες ενός βιβλίου. Όταν το διαβάζει, συγκλονίζεται σε τέτοιο βαθµό, που θέλει να αλλάξει πλήρως τη ζωή του. Και τότε ερωτεύεται παράφορα τη λαµπερή συµφοιτήτριά του Τζανάν. Εκείνη όµως αγαπά τον Μεχµέτ, που θα εξαφανιστεί µυστηριωδώς. Ο Οσµάν θα εγκαταλείψει τις σπουδές του και την οικογένειά του για να αναζητήσει τα πιο σκοτεινά µυστικά του βιβλίου που του έχει γίνει εµµονή. Φεύγει για τη µακρινή Ανατολία µαζί µε την Τζανάν, ψάχνοντας τα ίχνη του Μεχµέτ αλλά και αναζητώντας τη ζωή που το βιβλίο υπόσχεται… Θα περιπλανηθεί µε παλιά λεω-φορεία, σε επαρχιακούς δρόµους, σε επαρχιακά καφενεία. Θα ταξιδέψει σε έναν κόσµο κυριολεκτικά βυζαντινών συνωµοσιών που στροβιλίζονται στις στέπες και στις ερηµικές παραµεθόριες πόλεις της Τουρκίας. Θα διαπιστώσει την επικίνδυνη φύση της αγάπης, της λογοτεχνίας και του φανατισµού… «Ένα µυθιστόρηµα που κινείται από τους διανοητικούς λαβυρίνθους της πένας του Μπόρχες σε έναν ενθουσιώδη λυρισµό που θυµίζει τον Γκαµπριέλ Γκαρσία Μάρκες». The Wall Street Journal «Συνδυάζοντας µια αξιολόγηση της σχέσης µεταξύ ανάγνωσης και πολιτισµικής ταυτότητας µε µια διαχρονική και συγκινητική αφήγηση για την αναζήτηση της ευτυχίας, το µυθιστόρηµα του Παµούκ έχει απίστευτη ένταση, µαγευτικό ύφος και την ονειρική ποιότητα ενός οράµατος». Publishers Weekly «Ένα λαµπρό µυθιστόρηµα που διερευνά το αίνιγµα της εθνικής και της ατοµικής ταυτότητας». Kirkus Reviews

Ο Γκαλίπ είναι δικηγόρος και ζει στην Ιστανµπούλ. Μια µέρα εξαφανίζεται ξαφνικά η γυναίκα του Ρουγιά. Μήπως τον εγκατέλειψε για να επιστρέψει στον πρώην σύζυγό της ή για χάρη άραγε του ετεροθαλούς αδελφού της Τζελάλ, γνωστού δηµοσιογράφου, που έχει και εκείνος εξαφανιστεί; Καθώς ο Γκαλίπ προσπαθεί να βγάλει άκρη, διαπιστώνει ότι σταδιακά υιοθετεί την ταυτότητα του Τζελάλ: φοράει τα ρούχα του, απαντά στις τηλεφωνικές κλήσεις που εκείνος δέχεται, γράφει ακόµη και τα κείµενά του για την εφηµερίδα. Ο Γκαλίπ προσπαθεί να βρει στοιχεία τριγυρνώντας στην ατµοσφαιρική πόλη, όπου κάθε γωνιά της είναι κι ένα σηµάδι της ιστορίας της, αλλά η φύση του µυστηρίου αλλάζει διαρκώς – ώσπου δέχεται απειλές για τη ζωή του, και τότε αρχίζει να φοβάται το χειρότερο. Στο µαγευτικό περιβάλλον της Ιστανµπούλ, ο Γκαλίπ, εκτός από τη Ρουγιά και τον Τζελάλ, αναζητά εν τέλει και την αληθινή φυσιογνωµία της πόλης του, κυρίως όµως τον ίδιο του τον εαυτό.

«Επειδή το Μαύρο βιβλίο ξεκινά από την παιδική µου ηλικία εκεί όπου έζησα το µεγαλύτερο µέρος της ζωής µου και διηγείται τις περιπέ-τειες ενός ήρωα συνοµηλίκου µου, όπως είναι φυσικό, µε έχουν πολλές φορές ρωτήσει: “Πόσο Γκαλίπ είσαι;”. Ίσως οι λεπτοµέρειες της ζωής µου –τα ψώνια, οι µατιές που έριχνα από το παράθυρό µου στο µαγαζί του Αλαντίν απέναντι, οι κουβέντες µου µε την κυρία Καµέρ, που ήταν πραγµατικό πρόσωπο, τα µοναχικά σαββατόβραδά µου, οι περίπατοί µου τις νύχτες στα άδεια σοκάκια της πόλης– να µοιάζουν µε του Γκαλίπ. Αλλά η βαθιά µοναξιά του Γκαλίπ, η µελαγχολία που είχε εισβάλει σαν αρρώστια µέσα του, το θλιβερό σκοτάδι της ζωής του δεν είναι ευτυχώς και δικές µου βαθιές πληγές. Ζηλεύω τον Γκαλίπ για την καρτερικότητά του, τη σοβαρότητά του, τη δύναµη µε την οποία κουβαλάει τον πόνο του· τον θαυµάζω και γιατί, παρ’ όλα όσα του συνέβησαν, εκείνος σιωπηρά επιδοκιµάζει τη ζωή. Έγινα συγγραφέας επειδή δεν είχα τη δική του δύναµη για όλα αυτά». Από το επίµετρο του Ο.Π.

Ο Κα, εξόριστος στη Γερµανία Τούρκος ποιητής, επιστρέφει στην πατρίδα του για να ταξιδέψει σε µια αποµακρυσµένη πόλη κοντά στα σύνορα µε την Αρµενία, το Καρς. Σκοπός του είναι η πραγµατοποίηση µιας δηµοσιογραφικής έρευνας για τις µαζικές αυτοκτονίες κοριτσιών που τους απαγορεύεται να φορούν την ισλαµική µαντίλα. Στο Καρς όµως τον οδηγούν επίσης οι αναµνήσεις του για τη λαµπερή Ιπέκ, την προσφάτως διαζευγµένη παλιά του συµφοιτήτρια. Εν µέσω διαρκούς χιονόπτωσης και καθολικής καχυποψίας, ο Κα θα βρεθεί στο επίκεντρο της σύγκρουσης των ισλαµιστών µε το κεµαλικό κατεστηµένο και θα µπει στο στόχαστρο του πρώην συζύγου της Ιπέκ, ενός τροµοκράτη και άλλων.