Ελλάδα

Πε­ρι­φρο­νη­μέ­νη για χρό­νια από την ηγε­μο­νι­κή κουλ­τού­ρα, άγνω­στη ακό­μη και στον κο­ντι­νό πε­ρί­γυ­ρο, σή­με­ρα η ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα της Κα­λα­βρί­ας, γκρέ­κο/γκρε­κά­νι­κα, ανε­ξαρ­τή­τως του εάν ομι­λεί­ται και σε ποιο βαθ­μό, με ανα­κτη­μέ­νο το γλωσ­σι­κό κύ­ρος και το κοι­νω­νι­κό της γό­η­τρο, έχει επα­νέλ­θει δυ­να­μι­κά στο προ­σκή­νιο της κοι­νω­νι­κής, πο­λι­τι­κής και οικο­νο­μι­κής ζω­ής της Κα­λα­βρί­ας.

Ακό­μη και οι εξαί­σιοι Πο­λε­μι­στές του Ρι­ά­τσε σε αυτήν τη γλώσ­σα μας προ­σκα­λού­σαν την προ­η­γού­με­νη χρο­νιά (2022) να γι­ορ­τά­σου­με την 50ή επέ­τειο από την ανα­κά­λυ­ψή τους. Από γλώσ­σα των «τε­λευ­ταί­ων», των paddèki και tamari (άξε­στοι, απο­λί­τι­στοι), όπως ο αστι­κός κό­σμος του Ρη­γίου της Κα­λα­βρί­ας (Reggio di Calabria) χα­ρα­κτή­ρι­ζε τους ορε­σί­βι­ους πλη­θυ­σμούς από τα ελ­λη­νό­φω­να χω­ριά του Ασπρο­μό­ντε κά­θε φο­ρά που κα­τέ­βαι­ναν στην πό­λη, τώ­ρα έχει ανα­χθεί σε σύμ­βο­λο μι­ας ευγε­νούς πα­ρά­δο­σης κι ενός έν­δο­ξου πα­ρελ­θό­ντος με ανα­γω­γές στη Με­γά­λη Ελ­λά­δα και στο Βυ­ζά­ντιο σύμ­βο­λο, το οποίο όλοι προ­σπα­θούν να οικει­ο­ποι­η­θούν: Δή­μοι, Σύλ­λο­γοι, πο­λι­τι­κά σχή­μα­τα, εται­ρεί­ες επι­ζη­τούν τον προσ­δι­ο­ρι­σμό γκρε­κά­νι­κο/α. Οι χθε­σι­νοί paddèki τώ­ρα είναι «τα εγ­γό­νια του Ομή­ρου» και η γλώσ­σα τους σύμ­βο­λο υπε­ρη­φά­νει­ας για όλη την Επαρ­χία του Ρη­γίου –αν όχι για όλη την Κα­λα­βρία.

Η χρή­ση του πα­ρελ­θό­ντος και πώς αυτό επι­στρα­τεύ­ε­ται για να κα­λύ­πτει ανά­γκες του πα­ρό­ντος δεν είναι πρω­το­φα­νές στην αν­θρώ­πι­νη ιστο­ρία. Το ερώ­τη­μα είναι πώς φθά­σα­με ως εδώ, στη ση­με­ρι­νή «ανα­γέν­νη­ση» του γκρέ­κο και στα ποι­κί­λα τε­κται­νό­με­να γύ­ρω από αυτό. Απά­ντη­ση σε αυτό –και σε άλ­λα συ­να­φή– έρ­χε­ται να δώ­σει το βι­βλίο αυτό. Αφη­γού­με­νο τις πε­ρι­πέ­τει­ες της γλώσ­σας και του κό­σμου της –μέ­σα από μία πο­λυ­ε­τή επι­τό­πια έρευ­να– έρ­χε­ται να προ­σθέ­σει μια μι­κρή ψη­φί­δα στο εξαι­ρε­τι­κά εν­δι­α­φέ­ρον αν­θρω­πο­λο­γι­κό μω­σα­ϊ­κό                    

Από την κατάκτηση στην εξέγερση, μια διαδρομή τεσσάρων σχεδόν αιώνων. Από το Βυζάντιο στην Τουρκοκρατία κι από εκεί στην Επανάσταση. Από τις νομαδικές μετακινήσεις στη δημιουργία αυτοκρατοριών κι από εκεί στα έθνη-κράτη. Ο ρόλος του Ισλάμ, η σταδιακή υπεροχή των εκσυγχρονιστικών δυνάμεων στη ∆ύση. Στοιχεία που όρισαν τη νέα σχέση των Ελλήνων με την Ευρώπη. Η Ελλάδα συνδέει την Ευρώπη και συνδέεται η ίδια μαζί της, μέσα από τις αρχαίες της καταβολές. Η ελληνική εξέγερση και ανεξαρτησία δημιουργεί όμως νέες συνθήκες, νέες προκλήσεις αμοιβαίας αποδοχής. Το 1453 και το 1669, όταν ολοκληρώνεται η οθωμανική κατάκτηση ελληνικών εδαφών, έχουμε σειρά φαινομένων στην πνευματική ζωή που επηρεάζουν την πολιτική ιστορία. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και το 1821, στην αρχή της παλιγγενεσίας. Η ελληνική γλώσσα, που καθιστούσε ―με την ανάγνωση της ελληνόφωνης Καινής ∆ιαθήκης― προσβάσιμη για τους Χριστιανούς την ψυχική σωτηρία, οδηγεί στην ανακάλυψη των αρχαίων κειμένων, με την καθοδήγηση αποστόλων του ∆ιαφωτισμού. Η αφήγηση συναρπαστική, η διαδρομή εντυπωσιακή και, συχνά, άγνωστη.

To All About History #40 έχει ως προορισμό του έναν κόσμο όπου το πραγματικό και το φανταστικό συγχέονται. Πρόκειται για την Ελληνική Μυθολογία, την περιεκτικότερη συλλογή ιστοριών που ανάγονται στη σφαίρα της φαντασίας. Συνιστά την πρώτη ολοκληρωμένη και καταγεγραμμένη προσπάθεια, προερχόμενη από το παρελθόν, κατανόησης του φυσικού κόσμου και της σύνδεσής του με την έννοια της θεότητας.

Μέσα από τις σελίδες του τεύχους οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να «γνωρίσουν» ξανά τους πρωταγωνιστές της Ελληνικής Μυθολογίας, από τους δώδεκα θεούς και τον αγώνα για την επικράτησή τους, τους ήρωες, καθώς και τα πρόσωπα που διέσωσαν για εμάς αυτόν τον κόσμο. Συνεπώς, αποκαλύπτονται τα πρόσωπα του Ομήρου και του Ησίοδου, που υπήρξαν οι πρώτοι χρονολογικά που ανέδειξαν ένα σημαντικό κομμάτι αυτού του πλούσιου παρελθόντος.

Η ελληνική μυθολογία είναι μοναδική για τον πλούτο της, την ποικιλομορφία της, αλλά κυρίως γιατί αποτέλεσε το πρώτο εκφραστικό μέσο κατανόησης του κόσμου. Παράλληλα, οι Έλληνες αυτό το δημιούργημα δεν το μετέτρεψαν σε μια απόλυτη και αδιαμφισβήτητη αρχή, αλλά το αποδόμησαν συστηματικά σε επίπεδο ερμηνείας του κόσμου μέσα από την αναζήτηση μιας λογικής κατανόησής του μέσω της επιστήμης και κυρίως μέσω της φιλοσοφίας.

Τέλος, μια εξόχως γοητευτική πτυχή της Ελληνικής Μυθολογίας, που αναδύεται μέσα από τις σελίδες αυτού του τεύχους, συνδέεται με την επίδρασή της στην ιστορία του ανθρώπινου πνεύματος. Με ξεχωριστό ενδιαφέρον θα πρέπει να ειδωθούν τα θέματα που συνδέονται με τη σχέση των τεχνών και της Ελληνικής Μυθολογίας, και κυρίως ο βαθμός επίδρασής της στη διαμόρφωση των επιστημών που συνδέονται με την ίδια την προσωπικότητα του ανθρώπου, κυρίως την ψυχολογία.

Καλή Ανάγνωση!

Χρυσόστομος Μπομπαρίδης
Ιστορικός – Τμήμα Αρχαίας Ιστορίας,
Πανεπιστήμιο Σιένας

Gazing at my Feet is a portrait of Greece as seen through the eyes of a transplanted Greek-American. Joan Demakis has lived in Athens, Greece for fifty years and has seen, as she herself says, everything. She describes the difficulties that she encountered and the loneliness and melancholy that she felt during her first years living in Athens, a long adjustment period. In the process of making those wrenching adjustments, however, she began to fall in love with her new adopted country. Her memoir is an ode to Greece which she now calls “home” – to Greece’s stunning and breathtaking beauty, its history and its ancient and modern cultures, its language and religion, and to the warm and hospitable Greeks with their joie de vivre and sense of humor. This is a must-read for everyone, but especially for anyone who is planning to go to Greece, to visit or to live.

My first visit to Greece was in the summer of 1954. Ten years had passed since the end of the Nazi occupation of Greece and five years since the end of the Civil War. The Nazi occupation had brought unspeakable horrors to Greece, and reconstruction efforts were then delayed by the Civil War. I was aware of the tragic events of the war through the extraordinary publication presented by the architect Constantine Doxiadis: "The Sacrifices of Greece in the Second World War". It methodically and graphically detailed both the economic and human losses. The Greece I first saw was characterized by extreme poverty. It was visible everywhere. Often when one discussed with a Greek the beauty of his country it would be followed by a "yes, but very poor," and he would illustrate the point by rubbing his thumb and forefinger together. The Nazis, as they retreated from Greece, left the country with unimaginable losses to housing, transportation, livestock, agriculture and human life. Starvation had been used by the occupiers as a cruel weapon. Foodstuffs were requisitioned, and the resulting shortages were extreme, especially in urban centers. People had died of hunger by thousands in the streets of Athens. Family and business savings were completely destroyed by the dramatic inflation created by Nazi money printing. This is illustrated by the price of gold, which went from 5,000 drachmas an ounce before the war to 870,000,000,000,000 (yes, trillion) drachmas at the end. [...] Yet in our travels in those years, from Epiros to Crete, from Pylos to Rhodes, we found constant surprise and delight in the cheerfulness, warmth, and generous hospitality of people who had lived through the nightmarish suffering and deprivation of the war and its aftermath.

Discover all the foul facts about the history of the mythological land with history's most horrible headlines: Greek edition. The master of making history fun, Terry Deary, turns his attention to the Groovy Greeks. From why girls ran about naked pretending to be bears to why doctors tasted their patients' earwax. It's all in Horrible Histories: Groovy Greeks: fully illustrated throughout and packed with hair-raising stories - with all the horribly hilarious bits included with a fresh take on the classic Horrible Histories style, perfect for fans old and new the perfect series for anyone looking for a fun and informative read Horrible Histories has been entertaining children and families for generations with books, TV, stage show, magazines, games and 2019's brilliantly funny Horrible Histories: the Movie - Rotten Romans. Get your history right here and collect the whole horrible lot. Read all about it!

Κάθε μήνα, στην διάρκεια 11 ετών, η εικαστικός Τζούντιθ Άλλεν-Ευσταθίου σχεδίαζε τα αγριολούλουδα που φυτρώνουν κατά μήκος του αρχαίου μονοπατιού που βρίσκεται κοντά στο σπίτι της, στην Κέα. Τα σχέδια «τεκμηριώνουν» την διαδρομή και την χλωρίδα της –και οι δύο απειλούμενες με ασφαλτόστρωση. Αποτέλεσμα του έργου της είναι το Χαρτογραφώντας το Μονοπάτι, ένα υπέροχο, πλούσια εικονογραφημένο βιβλίο που ταξιδεύει τον αναγνώστη στην πορεία αυτού του μονοπατιού. Με ξεναγό την καλλιτέχνιδα, περνάμε από τον αρχαίο βράχο του Λέοντος της Κέας, εισχωρούμε στον ακριβοθώρητο κόσμο μιας λεπτεπίλεπτης ομορφιάς, βιώνουμε τον εκπληκτικό πλούτο των αγριολούλουδων της Ελλάδας. Εικονογραφημένο με 53 έγχρωμα βοτανικά σχέδια, με λεπτομέρειες από σκίτσα, φωτογραφίες και έργα της εμπνευσμένα από τα σχέδια, το Χαρτογραφώντας το Μονοπάτι είναι μια μαρτυρία της παθιασμένης αφοσίωσης της Τζούντιθ Άλλεν-Ευσταθίου στο συγκεκριμένο τοπίο, αλλά και μια γιορτή της ομορφιάς και της ανθεκτικότητας της φύσης. Η ευρύτερη ελπίδα είναι το βιβλίο να λειτουργήσει ως κίνητρο για την διατήρηση όχι μόνον αυτού του αρχαίου μονοπατιού, αλλά και άλλων καταγεγραμμένων στην Κέα διαδρομών πεζοπορίας, που αποτελούν ζωντανούς εθνικούς θησαυρούς, πολύτιμους, ανεκτίμητους και αναντικατάστατους. Month after month over the course of 11 years, artist Judith Allen-Efstathiou has been drawing the wildflowers that grow along an ancient footpath near her home on the Greek island of Kea. The drawings document the path and its plants, both endangered by the encroachment of a paved road. The result of her work, Mapping the Walk, is a gorgeous, lavishly illustrated book that takes the reader on a journey along this path. With the artist as guide, we pass the ancient stone Lion of Kea, enter an intimate world of delicate beauty, and experience the extraordinary wealth of the wildflowers of Greece. Illustrated with 53 full-color botanical drawings, along with details from the artist’s sketchbook, photographs, and artwork inspired by the drawings, Mapping the Walk is both a testament to the artist’s passionate devotion to this landscape and a celebration of the beauty and resilience of nature. The larger hope for the book is that it may be a spur to the preservation not only of this ancient footpath, but of other marked hiking trails on Kea — living, national treasures, precious, priceless, and irreplaceable.

Μια επική αφήγηση έξι αιώνων αθηναϊκής ιστορίας, από τον 4ο αιώνα π.Χ. έως τον 2ο αιώνα μ.Χ. Η εξέλιξη της πόλης και το αποτύπωμά της στον ελληνιστικό και τον ρωμαϊκό κόσμο. Αυτό το βιβλίο αφορά μια μακρά περίοδο της ιστορίας της Αθήνας που θεωρείται συνήθως αλλά λανθασμένα εποχή παρακμής και πτώσης μετά το μεγαλείο της κατά τους κλασικούς χρόνους. Τότε η Αθήνα ήταν αυτοκρατορική δύναμη με τρομερό στόλο, είχε ισχυρή οικονομία, περήφανη ιστορία, ανθούσα πνευματική, καλλιτεχνική και φιλολογική ζωή και οι Αθηναίοι ζούσαν υπό μια δημοκρατία η οποία τους καθιστούσε κυρίαρχους ως κράτος. Ο Περικλής ισχυριζόταν ότι η Αθήνα ήταν μια πόλη την οποία ήθελαν να μιμηθούν οι πάντες. Όμως, το 338, όταν ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας επέβαλε την ηγεμονία του στην Ελλάδα, αυτή η ζωή άλλαξε για πάντα. Οι Έλληνες υποχρεώθηκαν να υποστούν τη μακεδονική εξουσία για σχεδόν δύο αιώνες, μέχρι να επιβάλει την κυριαρχία της στην Ελλάδα η νέα δύναμη του μεσογειακού κόσμου, η Ρώμη. Η συνηθισμένη άποψη για την Αθήνα υπό τη μακεδονική και τη ρωμαϊκή κυριαρχία είναι εκείνη μιας πόλης που ήταν η σκιά του προηγούμενου εαυτού της, με τη δημοκρατία της να έχει υποβαθμιστεί σε μια καρικατούρα, την οικονομία της σε παρακμή, τη στρατιωτική ικανότητά της να μην υπάρχει πια, και υπό τους Ρωμαίους αφέντες της να έχει μετατραπεί σε επαρχιακή πόλη. Όμως αυτή η υποβαθμισμένη εικόνα έρχεται σε αντίθεση με την πραγματικότητα. Όπως θα καταδείξει το ανά χείρας βιβλίο, η μεταγενέστερη Αθήνα απείχε πολύ από το να είναι ένα υστερόγραφο της κλασικής προκατόχου της. Εξακολουθούσε να είναι μια ζωντανή πόλη που ασκούσε επιρροή, ο λαός της παρέμενε όπως πάντα ανθεκτικός, φθάνοντας στο σημείο ακόμη και να πολεμήσει εναντίον των Μακεδόνων και των Ρωμαίων κυριάρχων, ενώ ο κλασικός εαυτός της επιβίωνε στη φιλολογία και τη σκέψη.