Ελληνικά

"[...] Το ""Αντιλεξικό"", που προέκυψε με τη λημματογραφική ταξινόμηση των παρατηρήσεών μου, μπορεί να θεωρηθεί ένα είδος κριτικής της νεοελληνικής κουλτούρας, αν δεν επιμένει κανείς σ' έναν πολύ αυστηρό ή πολύ σοβαρό ορισμό αυτής της έννοιας. Όπως όμως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης, περιέχει και σκέψεις γύρω από φαινόμενα της σύγχρονης κουλτούρας, γενικά· γιατί η ελληνική πολιτισμική ζωή, παρ' όλες τις ιδιομορφίες της, δεν παύει να δέχεται επιρροές από τα μεγάλα πνευματικά κέντρα του εξωτερικού, ν' απηχεί ως έναν βαθμό γενικότερα πολιτισμικά προβλήματα και να εμφανίζει καταστάσεις που παρατηρούνται ή παρατηρούνταν και αλλού. [...] Αν λοιπόν η λογοτεχνία (και γενικά η Τέχνη) πρόκειται να παραμείνει ζωτική εκδήλωση του πολιτισμού, ένα βασικό μέλημα της κριτικής της πρέπει να είναι η ανίχνευση των σχέσεών της με αυτό που λέγεται ""ανθρώπινη κατάσταση"", τόσο στις ειδικότερες όσο και στις γενικότερες εκδοχές της. Με αυτή την έννοια θεωρώ την κριτική της κουλτούρας απαραίτητο υπόβαθρο της λογοτεχνικής κριτικής. Βέβαια, η εποχή μας έχει καμένη τη γούνα της και, φρονίμως ποιούσα, δυσπιστεί στις ολικές θεωρήσεις, οι οποίες άλλωστε δεν είναι αυτή τη στιγμή σε θέση ν' αγκαλιάσουν όλο το φάσμα της σύγχρονης ζωής. Αλλά, όπως δείχνει η νοσταλγία της γι' αυτές, μακροπρόθεσμα δεν θα τις αποφύγει. Και η κριτική της κουλτούρας είναι από τις πρώτες μορφές που μπορεί να πάρει κάθε καινούργια προσπάθεια ολικής θεώρησης· γιατί την εμπνέουν περισσότερο τα σημερινά παθήματα παρά η χτεσινή σοφία. (Από τον πρόλογο του Δημοσθένη Κούρτοβικ)"

Είναι ένα πολύτιμο βοήθημα συνταγμένο με υπομονή, αυτοθυσία και αγάπη". Μανόλης Τριανταφυλλίδης "Ένα έργο βαθύτατα εθνικό που ζητάει να γνωρίση στους Έλληνες τους θησαυρούς της γλώσσας των." Ι. Κακριδής

Σε ένα αντίστροφο λεξικό οι λέξεις ταξινομούνται αλφαβητικά κατ΄αντίστροφη σειρά, δηλαδή από το τέλος προς την αρχή τους με βάση το τελευταίο γράμμα, μετά το προτελευταίο και ούτε καθεξής μέχρι το αρχικό γράμμα της λέξης, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της λεξικολογικής ύλης σύμφωνα με τα συστημάτα τερμάτων και ομοίων καταλήξεων. Η αντίστροφη κατάταξη του λημματολογίου βοηθά τον αναγνώστη να βρίσκει εύκολα τη ζητούμενη κατάληξη, συμβάλλει όμως και στη γραμματική και ετυμολογική θεώρηση της γλώσσας με την ευθεία αλφαβητική σειρά σύνταξης και την αντίστροφη ταξινόμησή του, παρέχοντας τη δυνατότητα θεώρησης των τερμάτων και καταλήξεων, αλλά και συγκέντρωσης των λέξεων στο τερματικό σύστημα στο οποίο η κάθε μία ανήκει. Με την αντίστροφη ταξινόμηση αυτή επιδιώκεται επίσης η πληρέστερη και καλύτερη κατανόση της ελληνικής γλώσσας, όπως εξελίχθηκε μέχρι το τέλος του εικοστού αιώνα. Η δημιουργία του νέου αντίστροφου λεξικού της κοινής νεοελληνικής γλώσσας θα βοηθήσει εκείνους που ασχολούνται με το στίχο και την ποίηση, και με τη γλώσσα γενικά. Το λεξικό αυτό θα αποτελέσει ένα άριστο χρηστικό βοήθημα, απαραίτητο για κάθε φύσης έρευνα και διδασκαλία της σύγχρονης γλώσσας.

Πρόκειται για ένα λεξικό που αλφαβητίζει τα λήμματα με αντίστροφη σειρά από τη συνηθισμένη, δηλαδή από τα δεξιά προς τα αριστερά. Στηρίζεται σε αρχές που εκπορεύονται από τη συγχρονική γλωσσολογία και, χωρίς να είναι εξαντλητικό, καλύπτει μεγάλο εύρος του νεοελληνικού λεξιλογίου, αφού προσφέρει το πιο πλούσιο λημματολόγιο (180.000 λήμματα) από όλα τα υπάρχοντα λεξικά. Aποτελεί ένα αναντικατάστατο εργαλείο για το γλωσσολόγο και ιδιαίτερα αυτόν που ασχολείται με τη μελέτη και διδασκαλία της νεοελληνικής μορφολογίας. Eπιπλέον, παρά την αντεστραμμένη του μορφή, αποτελεί χρήσιμο βοήθημα για τον έλεγχο της ορθογραφίας των λέξεων όχι μόνο γιατί περιέχει περισσότερες λέξεις από κάθε άλλο λεξικό αλλά και γιατί επιδιώχθηκε από τη συγγραφέα του η κατά το δυνατό συνεπέστερη εφαρμογή των ορθογραφικών κανόνων.

Το Αντίστροφον Λεξικόν της νέας Ελληνικής γλώσσης του Γ. Κουρμούλη είναι το πρώτο λεξικό αυτού του είδους στην Ελληνική βιβλιογραφία. Σ' αυτό οι λέξεις κατατάσσονται με βάση όχι το πρώτο γράμμα, δηλαδή κατά την ευθεία αλφαβητική τάξη τους, αλλά αντίθετα, με βάση το τελευταίο γράμμα τους και κατά την αντίστροφη φορά τους από δεξιά προς τα αριστερά. Έτσι π.χ. οι λέξεις αντιστρέφω, αντιστροφή, αντίστροφα κατατάσσονται η πρώτη στο ω, η δεύτερη στο η και η τρίτη στο α. Ο χρήστης του λεξικού αυτού θα αντιληφθεί ότι η κάθε λέξη της γλώσσας μας δεν είναι μεμονωμένη, αλλά, μαζί με άλλες που σχηματίζονται κατά τον ίδιο τρόπο, ανήκει σε ορισμένο γραμματικό σύστημα. Η κατά τον αντίστροφο αυτόν τρόπο εξέταση του λεκτικού θησαυρού της γλώσσας μας στηρίζεται στην πλήρη εποπτεία του σχηματισμού και της παραγωγής των διαφόρων ληκτικών συστημάτων, τα οποία είναι κυρίως δεύτερα συνθετικά λέξεων, τέρματα, επιθήματα, μορφώματα και παραγωγικές καταλήξεις. Η συγκέντρωση των λέξεων στο σύστημα που ανήκουν παρέχει διδακτική εποπτεία της ποικιλίας των διαφόρων συστημάτων αλλά και της ετυμολογίας και της σημασίας τους, δεδομένου ότι τέρματα, επιθήματα και καταλήξεις είναι και φορείς εννοιών. Στα παραρτήματα, στο τέλος του Λεξικού, παρατίθενται, εκτός των άλλων, αναλυτικοί πίνακες με τους αριθμούς των λέξεων τις οποίες εμφανίζει το κάθε σύστημα στην αρχαία γλώσσα και ο αντίστοιχος αριθμός λέξεων του συστήματος στη νέα γλώσσα, πού, είτε μας έχουν παραδοθεί απευθείας από την αρχαία (παραδοθείσαι), είτε είναι δημιουργήματα της νέας ελληνικής (νεόπλαστοι).

Αρχαία ρητά και αποφθέγματα Πρωτότυπο κείμενο και μετάφραση.

[...] Το παρόν λεξικό της αρχαίας ούτως ειπείν ερωτολογίας είναι το πρώτο και ευτυχώς θεμελιώδες, όσο μπορώ να κρίνω, ανάλογο λεξικό κι όχι μόνο στα ελληνικά. Διεκδικεί το προνόμιο να είναι το πρώτο ευρωπαϊκό λεξικό (αναφέρομαι σ' αυτή τη μορφή ειδικά) με ανάλογο περιεχόμενο. Ο Μανθούλης συγκέντρωσε τα λήμματα του λεξικού του με προσοχή, με γνώση, με φιλολογική μεθόδευση, με βιβλιογραφική πληρότητα και, κυρίως, με σπουδαίο λεξικογραφικό ένστικτο. Όσο και να φανεί παράδοξο, ένας κινηματογραφιστής είναι συχνά ένας καλός λεξικογράφος. Κάθε λέξη γι' αυτόν αποτελεί ένα πλάνο. Κάθε λέξη-πλάνο έχει "τραβηχτεί" από μια ειδική γωνία και ζουμάρει άλλοτε στο πρώτο επίπεδο κι άλλοτε διερευνά, φωτίζοντας, το φόντο. Οι λέξεις είναι σαν τα τοπία, έχουν το δικό τους φωτισμό, την υγρασία τους, τη θερμοκρασία τους, τον εσωτερικό τους ρυθμό. Κάθε λέξη-λήμμα σφύζει από ζωή, πάλλεται, έχει ένα ιδιότυπο φεγγίον, κάτι σαν ένα αλώνι, μια άλω γύρω της. Ο λεξικογράφος, σαν τον κινηματογραφιστή, μονταρει πλάνα, συνδυάζει ρυθμούς, φωτίζει γωνίες, προβάλλει σε γκρο πλάν σημασίες, υπομνηματίζει λεκτικές συμπεριφορές. Ο Μανθούλης έκανε καλή δουλειά· επιστημονικώς άρτια, παιδαγωγικώς εύληπτη και ταυτόχρονα ελκυστική. Ένα λεξικό αυτού του είδους, που συνήθως προσεγγίζεται με περιέργεια, συχνά πονηρή και καχύποπτη, γίνεται γοητευτικό και ελκυστικό όταν κατορθώνει να πείσει χωρίς σοβαροφάνεια και να μορφώσει χωρίς χυδαιότητα. [...] (από τον πρόλογο του Κώστα Γεωργουσόπουλου)

Στο βασικό αυτό λεξικό της Ελληνικής έχουν συγκεντρωθεί συνολικά 10.000 περίπου λέξεις της καθημερινής ζωής με την προφορά τους και τη σημασία τους στην ελληνική και αγγλική. Σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε τους ξενόγλωσσους αλλά και τους ελληνόγλωσσους στην καλύτερη γνώση και χρήση της ελληνικής και αγγλικής γλώσσας. Έτσι θα μπορούν: - να μαθαίνουν τη σημασία των ελληνικών λέξεων που ακούνε ή διαβάζουν (σε μια συζήτηση, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, στην εφημερίδα και αλλού) με το Α' μέρος του βιβλίου (Ελληνοαγγλικό λεξικό) - να βρίσκουν την κατάλληλη λέξη για να εκφράσουν σωστά τη σκέψη τους στον προφορικό ή γραπτό λόγο με το Β' μέρος του βιβλίου (Αγγλοελληνικό λεξικό) - να πλουτίσουν το λεξιλόγιό τους μελετώντας αυτές τις 10.000 επιλεγμένες λέξεις, που είναι υπεραρκετές για την άνετη χρήση του προφορικού ή γραπτού λόγου στα ελληνικά ή στα αγγλικά. Τέλος, στο τρίτο μέρος δίνονται 2.000 βασικές λέξεις ταξινομημένες σε 300 ετυμολογικές οικογένειες (ομόρριζα ή συγγενικά, σύνθετα, παράγωγα, αντίθετα κ.ά.), ώστε να μπορεί ο αναγνώστης να ανακαλύπτει τη σημασία αγνώστων σ' αυτόν λέξεων με τη βοήθεια της κοινής ρίζας των λέξεων κάθε ομάδας (π.χ. αγάπη, αγαπημένος. Αξιαγάπητος κ.ά) και να μαθαίνει εύκολα την ελληνική ορθογραφία (π.χ. απόλυση, απολυμένος, απολυτήριο, απολύω, διάλυση, ανάλυση, επίλυση κ.ά.). Επίσης, δίνονται και οι πιο συνηθισμένες στερεότυπες φράσεις και παροιμίες. Έτσι το Λεξικό μας αυτό γίνεται και πρωτότυπο και αποτελεσματικό.

Η γλώσσα Λαδίνο, κύριος κορμός της οποίας είναι τα καστιλιάνικα του 15ου αιώνα, περιέχει πολλές λέξεις αραγωνέζικες και πορτογαλικές. Στη Θεσσαλονίκη και Κωνσταντινούπολη όπου κατέληξε ο κύριος όγκος των Εβραίων που εξορίσθηκαν από την Ισπανία το 1492, η γλώσσα παρέμεινε ζωντανή με την προσθήκη -καθώς περνούσαν τα χρόνια- πολλών τουρκικών λέξεων και εκφράσεων εφόσον η Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις των Βαλκανίων ήταν τότε υπό τουρκική κατοχή. Ας σημειωθεί ότι πολλές από τις λέξεις και εκφράσεις αυτές έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινή ελληνική γλώσσα. Η λαίλαπα του Ναζισμού και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ευρώπης δεν κατόρθωσαν να ξεριζώσουν τη γλώσσα, η οποία μιλιέται σήμερα από μερικές εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίους Σεφαραδίμ σ' όλο τον κόσμο. Ο όρος Σεφαραδίμ προέρχεται από την ονομασία της Ισπανίας στα εβραϊκά Σεφαράντ, και χαρακτηρίζει τους Εβραίους οι πρόγονοι των οποίων προέρχονται από την Ισπανία.