Θέατρο

Η τύχη του πολιτικού μας κρατούμενου έχει ακόμη «ψωμί». Δεδομένου ότι ο ίδιος δεν έχει «σπάσει», ίσως οι βασανιστές του να χρήζουν περαιτέρω εκπαίδευσης… Όσο οι ιδέες όμως μένουν και ριζώνουν, αυτό αποδεικνύεται μια δύσκολη υπόθεση. Για τους υπηρέτες του συστήματος, τα βάσανα τελειώνουν με μια απλή «υπογραφή», για κάποιους άλλους, τότε ξεκινάνε… Γι’ αυτό επιλέγουν να ζήσουν μέσα στην κόλαση των μπουντρουμιών και να «κρατάνε», καθαγιάζοντας με τη μαρτυρική τους παρουσία τους αιματοβαμμένους τοίχους των κελιών τους. Ακριβώς επειδή έχουν απέναντί τους σάπιες εξουσίες... Εξουσίες που φτιάχνουν τέτοια κελιά, που χτίζουν τη δύναμή τους στο αίμα των λαών, που αναμορφώνουν με θάνατο, που κερδοσκοπούν πατώντας στην εξαθλίωση των πολλών, που θωρακίζουν την κερδοφορία των λίγων… Το θεατρικό έργο του Θοδωρή Βαλαβάνη παρουσιάζει τον εγκλεισμό και την προσπάθεια «αναμόρφωσης» ενός κομμουνιστή αντάρτη από «εθνικόφρονες» Έλληνες αξιωματικούς και προσεταιρισμού του από έναν Αμερικανό πεζοναύτη.

Η τύχη τού κόσμου θα περάσει σε χέρια ανθρώπων μεγαλόψυχων ανιδιοτελών σεμνών εμπνευσμένων. Σε χέρια σοφών ηγετών με μεγάλη καρδιά. Αυτοί θα υπηρετούν το κοινό συμφέρον. Δεν θα δημαγωγούν δεν θα εξαπατούν. Θα κρατούν τα ηνία τής πολιτείας με σκέψη και φαντασία. Με την αδαμάντινη σκληρότητα των ποιητών. Με την διεισδυτική σοβαρότητα των στοχαστών. Με την ακατάβλητη ευθύτητα των πολεμιστών.

Τι είναι ο Καλιγούλας; Άγγελος που αναζητά το απόλυτο ή αιμοδιψές τέρας; Πριν από τον πόλεμο, ο Αλμπέρ Καμύ τον αντιλαμβανόταν ως έναν ήρωα του παραλόγου. Κατόπιν, η δική του εκδοχή για τον Ρωμαίο αυτοκράτορα θεωρήθηκε, μεταξύ άλλων, και μια αλληγορία για τον ναζισμό. Έκτοτε, εδώ και δεκαετίες, ο συγκεκριμένος χαρακτήρας κατατάσσεται στους πλέον πολύσημους και νευραλγικούς του σύγχρονου θεάτρου. Στην "Παρεξήγηση", η Μάρθα και η μητέρα της δολοφονούν τους πελάτες του πανδοχείου τους για να αρπάξουν τα χρήματά τους. Μια «σύγχρονη τραγωδία», όπου η δυστυχία δεν προέρχεται από μια τύφλωση, όπως στους αρχαίους Έλληνες δημιουργούς, αλλά από μια απεγνωσμένη επιθυμία για ευτυχία. Τον Φεβρουάριο του 1905, στη Μόσχα, μια ομάδα τρομοκρατών, οι οποίοι ανήκουν στο Σοσιαλεπαναστατικό Κόμμα, οργανώνει μια βομβιστική επίθεση εναντίον του Μεγάλου Δούκα Σεργκέι, θείου του Τσάρου. Οι ιδιάζουσες καταστάσεις που προηγήθηκαν και επακολούθησαν αποτελούν τον πυρήνα των Δικαίων. Στην "Κατάσταση πολιορκίας", μια απρόβλεπτη συμφορά αναστατώνει τους κατοίκους μια παραθαλάσσιας πόλης. Πώς αντιδρούν οι άνθρωποι όταν είναι φοβισμένοι; Σε αυτόν τον τόμο συγκεντρώνονται τα τέσσερα κορυφαία δείγματα της πρωτότυπης δραματουργικής τέχνης του νομπελίστα συγγραφέα.

Στη διασκευασμένη ιστορία του Βασιλιά, που ανεβαίνει στο θέατρο Αλίκη θα βρείτε: έναν αλαζόνα Βασιλιά, γεμάτο έπαρση και εγωισμό που ενδιαφέρεται μόνο να φορά κάθε μέρα καινούργια, ακριβά και εντυπωσιακά ρούχα. Μια βασίλισσα που κυνηγάει ένα αστέρι για να το κάνει δικό της και καταλήγει... σ’ ένα πηγάδι χωρίς πάτο. Μια πριγκίπισσα στο δικό της κόσμο, ανεπίδεκτη μαθήσεως στα... μαγικά και στην πραγματικότητα. Έναν απατεώνα που βρίσκει την ευκαιρία στην κυριολεξία, να πουλήσει φύκια για μεταξωτές κορδέλες στο βασιλιά. Το γιο του απατεώνα, που θέλει να ξεφύγει αλλά δεν ξέρει πώς. Και φυσικά αυλικούς, υπουργούς και κόλακες της Εξουσίας που συνήθισαν να λένε μόνο «ναι» στο βασιλιά, για να μπορούν να υπάρχουν δίπλα του. Το μπέρδεμα όλων αυτών σε μια ιστορία με δράση, χιούμορ και πολλά ευτράπελα αναλαμβάνει να λύσει η πραγματικότητα με τη συμμετοχή των ίδιων των θεατών. Και μπορεί μεν να ακούγεται αλλόκοτη, αλλά όπως συμβαίνει πάντα στις μαγικές ιστορίες, αν αλλάξουμε πρόσωπα και εποχές, κολλάει μια χαρά και στο σήμερα. διασκευή: Παρασκευάς Καρασούλος, Νίκανδρος Σαββίδης στίχοι: Παρασκευάς Καρασούλος

Είναι, λοιπόν, καιρός της καυχήσεως, καθώς είναι καιρός της εργασίας και της ταπεινοφροσύνης.
Ξεκινώντας το 2009, στόχος μας ήταν ένα φεστιβάλ, όπως αυτό των Φιλίππων, να έχει δικό του χαρακτήρα, δικό του χρώμα, δικό του ρυθμό, δικό του βλέμμα, διαφορετικό κάθε χρόνο. Να μπορεί να παραγγέλνει παραστάσεις, να έχει δικές του παραγωγές, πέρα από αυτές που φιλοξενεί και υποδέχεται, να είναι τόπος ενός πραγματικού ραντεβού που αφορά πάντα το σήμερα. Ένα φεστιβάλ "τοπικό", με την πατούσα του "εδώ και τώρα" και το μέτωπο ψηλά, άγρυπνο και ανήσυχο.
Με αυτές τις σκέψεις ξεκινήσαμε. Αναδείξαμε καινούριους χώρους, ζωντανέψαμε την πόλη και το αίσθημά μας. Είδαμε το φρούριο, το λιμάνι, να ανεβαίνει, να πλαταίνει, τον κόσμο να περιμένει στην ουρά για ένα εισιτήριο, για το ταξίδι.
Ο Πλόος Ωραίος!
Δεν κρύψαμε ποτέ ότι έχουμε ιδιαίτερη αδυναμία στους συγγραφείς, στους ποιητές και στα κείμενα, σ' αυτούς τρέξαμε αμέσως, απ' αυτούς ζητήσαμε "βοήθεια" και μας την προσέφεραν απλόχερα. Είμαστε ευγνώμονες και υπερήφανοι για τα κείμενα που μας εμπιστεύθηκαν, για τις παραστάσεις που "χτίστηκαν" με τα λόγια τους, για τους καλλιτέχνες που συνεργάστηκαν μαζί μας.
Και τώρα, που βλέπουμε όλα αυτά τα κείμενα εδώ συγκεντρωμένα, καταλαβαίνουμε τι ήταν εκείνο που μας κράτησε, μας στήριξε, μας εγκαρδίωσε -μέσα στις τόσες ευλογημένες δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε- και νιώθουμε διπλά ευγνώμονες. Τους οφείλουμε πολλά. Στη Λούλα Αναγνωστάκη, στον Βασίλη Βασιλικό, στον Θεόδωρο Γρηγοριάδη, στους Αντώνη και Κωνσταντίνο Κούφαλη, στον Γιώργο Χρονά, στον Σάκη Σερέφα, στον Μισέλ Φάις, στον Διαμαντή Αξιώτη, στον Κοσμά Χαρπαντίδη, στον Κώστα Ακρίβο, στον Ευριπίδη Γαραντούδη, τη Γλυκερία Μπασδέκη, τον Νίκο Ε. Καραγιαννακίδη. Αλλά και τον Μάνο Ελευθερίου, τον Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλο, τον Κώστα Καναβούρη, τη Λυδία Ελιόγλου, που μας "πρόλαβαν" και τυπώθηκαν πριν από αυτήν τη συγκεντρωτική έκδοση.
Τους ευχαριστούμε για τους δρόμους που μας άνοιξαν.

Θοδωρής Γκόνης
Καλλιτεχνικός Διευθυντής Φεστιβάλ Φιλίππων και ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας

Η Άννα, ένα κορίτσι δώδεκα χρόνων, η Λύντια, μια νεαρή γυναίκα 30 χρόνων και ο Ζουζέπ, ένας άντρας 50 χρόνων, είναι βαριά τραυματισμένοι ύστερα από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα που είχαν καθώς ταξίδευαν με το ίδιο αυτοκίνητο. Οι συγγενείς τους δεν ξέρουν ποια είναι τα άλλα πρόσωπα που ταξίδευαν μαζί τους. Ποιοι είναι οι Άννα, ο Ζουζέπ και η Λύντια; Ποια σχέση έχουν αυτά τα τρία πρόσωπα μεταξύ τους; Πώς και γιατί βρέθηκαν στο ίδιο αυτοκίνητο και προς τα πού ταξίδευαν; Γιατί κανένας από τους τρεις δεν είχε μιλήσει στους δικούς του ανθρώπους για την ύπαρξη των άλλων δύο; Η Μάρτα Μπουτσάκα υπογράφει μια ιστορία με πολύ σασπένς και συνεχείς ανατροπές, που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή από την αρχή, με τα πολλά αναπάντητα ερωτήματα γύρω από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας και τη σχέση τους, μέχρι το αποκαλυπτικό και συγκλονιστικό φινάλε. Μια ιστορία για την κρίση των συναισθηματικών και κυρίως των οικογενειακών σχέσεων στη σύγχρονη εποχή.

Δυο αδέλφια έχουν στην κατοχή τους εξήντα απομονωμένα κτίσματα έξω από την πόλη. Η περιουσία τους φαίνεται να μην έχει αξία, αφού κανένας δεν ενδιαφέρεται για αυτά. Κάποιος ιδιόρρυθμος ξένος ανακοινώνει την επιθυμία του να ενοικιάσει μερικά κι ωστόσο ζητά επίσης άδεια να τα διαχειριστεί με ανορθόδοξο τρόπο. Κάποιο υποθετικό πολύτιμο μυστικό των κτισμάτων κινεί το ενδιαφέρον των δύο αδελφών για την περιουσία τους και για την ενδεχόμενη αξία της. "Πώς τα υποκείμενα, οι φορείς του [... ] λόγου, διαχειρίζονται την εξάρθρωση, τη χρεωκοπία, του νοηματικού τους συστήματος; [...] Κάτι πέρα από τα κτίσματα [...] μπορεί να εμπνεύσει ακόμα, άλλα όχι όσους παραμένουν εγκλωβισμένοι στον φετιχισμό της αξίας των κτισμάτων, ενεργητικά αγνοώντας το άκτιστο που τα περιβάλλει - ένα άκτιστο πού μπορεί να είναι [... ] πολύτιμο και λαμπερό. Ο Αντονάς θέτει [... ] ένα κεντρικό πρόβλημα, το πρόβλημα της αξίας, ως πρόβλημα όχι στενά οικονομι(στι)κό, άλλα ως πρόβλημα αξιών, νοήματος. [...] " Αλήθεια, πόσο εύκολα μπορούμε να απαγκιστρωθούμε από την κυρίαρχη λογική της αξιοποίησης και της κερδοθηρίας. ακόμα και όταν αυτή -το ξέρουμε, το γνωρίζουμε- μας οδηγεί από το ένα αδιέξοδο στο άλλο;" Γιάννης Σταυρακάκης (από το Επίμετρο του βιβλίου)

Τα `Μάγια της πεταλούδας` είναι το πρώτο θεατρικό έργο του Φεδερίκο Γαρθία Λόρκα, όπου έρωτας και θάνατος γίνονται ένα και η `κωμωδία` όπως την αποκαλεί ο ίδιος, μετατρέπεται σ` ένα σκοτεινό ποιητικό δράμα. Πρόκειται για μια αλληγορική ιστορία όπου, μέσα από την προσπάθεια μιας πληγωμένης πεταλούδας να πετάξει και ενός ερωτευμένου σκαθαριού να μεταμορφωθεί, ο Λόρκα μας προτείνει τη λύτρωση μέσω της τέχνης. Ο συγγραφέας, πάλι, επιλέγει για πρωταγωνιστές του έντομα για να σηματοδοτήσει την αξία της κάθε ύπαρξης και για να τονίσει την ενότητά της.

Μια νεαρή κοπέλα συλλαμβάνεται για μια μικροκλοπή και ο παππούς της θα κινήσει γη και ουρανό για να τη συνδράμει. Η κατηγορία όμως που την βαραίνει είναι αδιαπραγμάτευτη. Αντίσταση κατά της αρχής. Και τότε ένας ολόκληρος κρατικός μηχανισμός μπαίνει σε λειτουργία για την αντιμετώπιση του "κακουργήματος". Το αστυνομικό όργανο, άκαμπτο, εφαρμόζει το νόμο, ο νομοθέτης αποποιείται τις προσωπικές του σχέσεις με τον παραβάτη, ο δικαστής τηρεί τις δέουσες αποστάσεις. Μόνο ο δημοσιογράφος αναζητά "δικαίωση" για τον αδύναμο. Τότε η τηλεοπτική δημοσιοποίηση, γίνεται το έσχατο καταφύγιο του παραβάτη έτοιμο να τον κατασπαράξει. Ο νόμος είναι ίσος για όλους. Οι άνθρωποι, όμως, δεν είναι ίσοι. Οι κοινωνικά αδύναμοι παραβάτες είναι πιο ένοχοι. Ειδικά αν κάποιος βαρύνεται και με την κατηγορία για αντίσταση κατά της Αρχής, ο νόμος εξαντλεί επάνω του και το τελευταίο του γράμμα. Οι αδύναμοι παραβάτες εξαλείφονται, οι δυνατοί επιβιώνουν. Και ιδανικός τόπος αναπαραγωγής τους είναι η αδιάφορη κοινωνία.