Λωτρεαμόν

Θαλάσσια κήτη, μικροσκοπικά ζωύφια, θηρία της άγριας φύσης, κακόβουλα φυτά, κι ο άνθρωπος μαζί με το Θεό του σ' έναν αδυσώπητο εμφύλιο πόλεμο, που το μένος και η ορμή του μεταφέρονται σαν απωθημένα ένστικτα που ξεσπούν στον τρόπο γραφής. Περίεργο αφήγημα, "πεζό ποίημα", γραμμένο από έναν εξίσου περίεργο έφηβο, ο "Μαλντορόρ" προκαλεί ακόμη ρίγη και δέος, όχι μόνο για τις σκληρές ιστορίες που περιέχει, αλλά κυρίως για τον ανατρεπτικό τρόπο με τον οποίο τις αφηγείται. Μια περιπλάνηση σε χώρους όπου ο εφιάλτης γίνεται πραγματικότητα, σ' ένα κείμενο χειμαρρώδες και ψυχρό ταυτόχρονα, όπως οι αστραπές και οι σπίθες σ' έναν ηλεκτρικό στύλο που βραχυκυκλώθηκε, όπως μια βροχή από διάττοντες γύρω από ένα διαστημόπλοιο. Ο Λωτρεαμόν, πιο μεγαλοφυής από τον Ρεμπώ, προέβλεψε όλη τη μοντέρνα τεχνολογική σκέψη αλλά και τη λυτρωτική της υπέρβαση που είναι το αίτημα των καιρών μας. Εγκλωβισμένος στη μικροαστική Γαλλία της Δεύτερης Αυτοκρατορίας, "αυτοεξόριστος" από τη μακρινή Ουρουγουάη, οραματίστηκε, κλεισμένος σ' ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, τις περιπέτειες του μοχθηρού ήρωά του, σ' ένα πεζό όπου πρωτοεμφανίστηκαν η αυτόματη γραφή, η αποστασιοποίηση, το παράλογο, οι συνειρμοί του εσωτερικού μονολόγου, η ψυχανάλυση, η αντι-τέχνη. Κυνικός και τρυφερός μαζί, μισάνθρωπος και γεμάτος ερωτισμό, εξέφρασε το αίτημα για μια ουσιαστική ενεργοποίηση της φαντασίας και του ονείρου στην ύλη και την ψυχή, μέσα από μια αντιδραστική εναντίωση σε καθετί που μας κρατά εγκλωβισμένους στη συμβατική συνθήκη του ζώου. Μιλώντας αποτρόπαια συγκάλυψε τη βαθιά ανθρωπιά μιας ύπαρξης που διψά για ουσιαστική αγάπη, πέρα από το συμφέρον και την ιδιοτέλεια. Μιλώντας εγκεφαλικά και παράφορα, άνοιξε δρόμους στη λογοτεχνία που ακόμα και τα πιο πρωτοπόρο κινήματα δεν τους έχουν εξαντλήσει. Η τέχνη, μετά απ' αυτόν, δεν μπορεί πια ποτέ να εφησυχάζει.

Γκιγιώμ Απολλιναίρ, Πωλ Βερλαίν, κόμης ντε Λωτρεαμόν, Στεφάν Μαλλαρμέ, Αλοΰσιους Μπερτράν, Σαρλ Μπωντλαίρ, Ζεράρ ντε Νερβάλ και Μαρσέλ Προυστ: οκτώ Γάλλοι θεράποντες και δημιουργοί μαζί της τέχνης του λόγου, του ποιητικού αλλά και του πεζού, κινούνται στις σκιές του μυστικού, του φανταστικού, του τρομακτικού, του συμβολικού, του σουρεαλιστικού και φέρνουν στο φως εικόνες, αισθήσεις, στοχασμούς, ακούσματα και αγγίγματα μέσα από τα πεζά ποιήματά τους ή την ποιητική πρόζα τους. Το βιβλίο είναι ο καρπός ενός συνδυασμού ατομικής και συλλογικής προσπάθειας που κατέβαλαν οι σπουδάστριες του δεύτερου έτους στα Εργαστήρια Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών. Η καθεμία καταπιάστηκε να μεταφράσει, με έμπνευση αλλά και με δέος πολλές φορές, κείμενα ενός από τους οκτώ πιο πάνω συγγραφείς και αντάλλαξε τη ματιά και την άποψή της με τις ματιές και τις απόψεις των συναδέλφων της. Το αποτέλεσμα είναι ένας μικρός τόμος με σκιές που δεν χάνονται ποτέ, αλλά που, τουναντίον, φωτίζονται αέναα και φωτίζουν. Περιέχονται τα κείμενα: - Γκιγιώμ Απολλιναίρ: "Περιπλάνηση της σκιάς", "Η εξαφάνιση του Ονορέ Συμπράκ", "Ονειροκριτική ή το όνειρο του σηπόμενου μάγου" (μτφρ. Αποστολία Γαλιάτσου) - Πωλ Βερλαίν: "Η τελευταία μετάληψη", "Ο τύραννος" (μτφρ. Μαρτίν Σκλάβου) - Κόμης ντε Λωτρεαμόν: "Τα άσματα του Μολντορόρ" (αποσπάσματα: "Πρώτο άσμα", "Έκτη στροφή", "Πρώτη στροφή", "Δέκατη τρίτη στροφή") (μτφρ. Αλίκη Σχοινά) - Στεφάν Μαλλαρμέ: "Ποιητικά πεζά" (αποσπάσματα: "Φτωχό, χλωμό παιδί", "Αναπόληση", "Η δόξα", "Φθινοπωρινός θρήνος", "Η πίπα", "Χειμωνιάτικο ρίγος", "Το φαινόμενο του μέλλοντος") (μτφρ. Μελίσσα Ζάχου, Βασιλική Σμπυρούνια) - Αλοΰσιους Μπερτράν: "Γκασπάρ της νύχτας" (αποσπάσματα: "Πρώτο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Δεύτερο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Ένα όνειρο", "Τρίτο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Ο προπάππος μου", "Τέταρτο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Το γοτθικό δωμάτιο", "Ο χορός κάτω απ' το καμπαναριό", "Το φεγγαρόφωτο", "Η Σαλαμάνδρα") (μτφρ. Γεωργία Μπουγά) - Σαρλ Μπωντλαίρ: "Βολές" (μτφρ. Εύα Σαββίδη) - Ζεράρ ντε Νερβάλ: "Το πράσινο τέρας", "Οκτάβια" (απόσπασμα) (μτφρ. Φανή Σωφρονίδου) - Μαρσέλ Προυστ: "Ημέρες ανάγνωσης" (απόσπασμα) (μτφρ. Κατερίνα Γούλα)

Μόνον αν ο αναγνώστης διαθέτει μια κρίση ατράνταχτη και μιαν υπερένταση της σκέψης, τουλάχιστον ίδια με κείνη που του προκαλεί η δυσπιστία του, τότε μόνο τα θαυμάσια νοήματα τούτου του βιβλίου θα διαποτίσουν την ψυχή του όπως το νερό η ζάχαρη... κι ούτε είναι φρόνιμο, τις σελίδες που θα ακολουθήσουν να τις διαβάσει όλος ο κόσμος. Μόνο λίγοι θα γευτούνε τούτο το φαρμακερό καρπό χωρίς να κινδυνέψουν.