Pedro Olalla

Λίγοι Ισπανοί –και, επίσης λίγοι Έλληνες– γνωρίζουν ότι στα πλοία με τα οποία ο Μαγγελάνος επιχείρησε πριν από 500 χρόνια τον μακρινό και ταραχώδη πρώτο γύρο του κόσμου υπήρχαν Έλληνες ναυτικοί· και ότι στο μοναδικό πλοίο που ύστερα από τρία χρόνια κατάφερε να επιστρέψει από την παράτολμη επιχείρηση κάποιοι από τους επιζήσαντες ήταν Έλληνες. Ανάμεσά τους και ο πλοηγός που το έφερε πίσω στο λιμάνι και που τεκμηρίωσε την πρωτόγνωρη ρότα του.

Αυτή η δίγλωσση έκδοση περιλαμβάνει το κείμενο της διάλεξης που ο Ισπανός ελληνιστής και συγγραφέας Πέδρο Ολάγια εκφώνησε στα ελληνικά στο ιστορικό «Κατάλυμα της Ισπανίας» των Ιωαννιτών Ιπποτών στη Ρόδο, με αφορμή τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου προς τιμήν των Ελλήνων ναυτικών που έλαβαν μέρος στον Πρώτου Περίπλου της Γης. Η διάλεξη έγινε κατ’ ανάθεση της Πρεσβείας της Ισπανίας στην Ελλάδα και του Ινστιτούτου Θερβάντες της Αθήνας και βασίστηκε στις έρευνες των ιστορικών Ιωάννη Χασιώτη, Χουάν Χιλ και Ίνιγκο Άλμπο.

Pocos españoles –y también pocos griegos– saben que, en las naves con las que Magallanes emprendió hace quinientos años el larguísimo y atribulado viaje que acabaría conviertiéndose en la primera vuelta al mundo, había a bordo marinos griegos; y que, en la única nave que, al cabo de tres años, consiguió regresar de aquella temeraria empresa, varios de los supervivientes eran griegos, entre ellos el piloto que la trajo a puerto y que dejó constancia de su insólita ruta.

Esta publicación bilingüe recoge el texto de la conferencia que el helenista y escritor español Pedro Olalla –apoyado en investigaciones de Ioannis Hassiotis, Juan Gil e Íñigo Albo– preparó por encargo de la Embajada de España en Grecia y del Instituto Cervantes de Atenas e impartió en lengua griega en el histórico “Albergue de España” de los Caballeros de San Juan en la isla de Rodas, con motivo de la inauguración del Monumento a los Marinos Griegos que tomaron parte en la Primera Vuelta al Mundo.

Ο Πέδρο Ολάγια (Αστούριας, Ισπανία, 1966) είναι συγγραφέας, ελληνιστής, καθηγητής, μεταφραστής και κινηματογραφιστής. Τα λογοτεχνικά και οπτικοακουστικά του έργα μελετούν και προβάλλουν τον ελληνικό πολιτισμό. Διακρίνονται για το έντονο προσωπικό ιδίωμα του δημιουργού, το οποίο συνδυάζεται με λογοτεχνικά, επιστημονικά και εικαστικά στοιχεία. Για το σύνολο του έργου του και για τη συνεισφορά του στην προώθηση του ελληνικού πολιτισμού έχει αναγορευτεί Πρεσβευτής του Ελληνισμού από το ελληνικό κράτος, Ιππότης του Τάγματος της Αξίας του Πολίτη από το ισπανικό κράτος και Associate Member του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Harvard University. Έχει τιμηθεί και με άλλες σημαντικές διακρίσεις.

Pedro Olalla (Asturias, España, 1966) es escritor, helenista, profesor, traductor y cineasta, afincado en Atenas desde 1994. Sus numerosas obras literarias y audiovisuales exploran y dan a conocer la cultura griega y humanista combinando elementos literarios, plásticos y científicos mediante un lenguaje marcadamente personal. Por el conjunto de su obra y por su labor en la promoción de la cultura griega, ha recibido, entre otros importantes reconocimientos, los títulos de Embajador del Helenismo (Estado Griego), Caballero de la Orden del Mérito Civil (Estado Español) y Miembro Asociado del Centro de Estudios Helénicos de la Universidad de Harvard.

"Από το ξεκίνημα αυτής της ελληνικής προσπάθειας για την οικοδόμηση ενός τεχνητού και ανθρώπινου χώρου όπου θα ήταν δυνατή η πραγμάτωση της δικαιοσύνης και όπου η κοινή μοίρα θα κυβερνιόταν απ' την ανθρώπινη βούληση, οι πολίτες ήταν η πόλη, και επομένως και το Κράτος. Δεν υπήρχε ένα Κράτος αποκομμένο απ' τους πολίτες. Ήδη από τα τολμηρά μέτρα του Σόλωνα υπέρ της συμμετοχής όλων στην λήψη αποφάσεων, το Κράτος γεννήθηκε ως ένας οργανισμός προσανατολισμένος στην προάσπιση του κοινού συμφέροντος και των ατομικών δικαιωμάτων έναντι των ιδιωτικών συμφερόντων και της αυθαιρεσίας των ισχυρών οικογενειών και των οργάνων κυριαρχίας τους. Δηλαδή, από το πρώτο κιόλας βήμα, το Κράτος ξεκίνησε να οικοδομείται ως ένα. Όλοι σε αντιδιαστολή με ένα Εκείνοι. [... ] Εν τέλει, η ιστορία της αθηναϊκής δημοκρατίας δεν είναι τίποτ' άλλο παρά η ιστορία της σταδιακής μεταβίβασης της εξουσίας στα χέρια των πολιτών. Γι' αυτό και σήμερα, ίσως θα ήταν σκόπιμο να ιχνηλατήσουμε στις γωνιές αυτής της ακατάβλητης πόλης αυτό που τότε οδήγησε σ' εκείνο το εντυπωσιακό επίτευγμα· ν' ανιχνεύσουμε την κληρονομιά της και ακόμα ν' αναγνωρίσουμε τις προκλήσεις της· και να το κάνουμε τώρα, ως κάτι ανυπέρθετο, τώρα που στις ελαττωματικές μας δημοκρατίες οι πραγματικές αποφάσεις λαμβάνονται όλο και πιο μακριά από τους πολίτες."

 «Το ότι η κοινωνία μας γηράσκει δημογραφικά είναι γεγονός αποδεδειγμένο και, μάλλον, ευτυχές. Αληθεύει όμως ότι, για το λόγο αυτό, γηράσκει και «δημοκρατικά»; Υφίσταται κάποια σύνδεση ανάμεσα στην ηλικία και την πολιτική αρετή; Είναι το ευ γηράσκειν μια πρόκληση προσωπική –και επομένως ηθική–, ή είναι ζήτημα κοινωνικό –και επομένως πολιτικό; Το βιβλίο Περί πολιτικού γήρατος εξερευνά αυτά και άλλα ερωτήματα από μια σύγχρονη οπτική, συνομιλώντας με το πιο κλασικό έργο για τα γηρατειά –Κικέρωνος Περί Γήρατος– μέσα από ένα υποβλητικό, λογοτεχνικό δοκίμιο που ακολουθεί την αρχαία παράδοση του φιλοσοφικού διαλόγου, είδος που ο Πλάτωνας καθιέρωσε ως το ιδανικό για την ελεύθερη πραγμάτευση θεμάτων ηθικής και πολιτικής, και που ο ίδιος ο Κικέρωνας εκλατίνισε έπειτα για να υπηρετήσει τη δυτική σκέψη.»