Reference

Σ' όλες τις γλώσσες του κόσμου το ρήμα αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα των προτάσεων και του λόγου γενικότερα. Δεν υπάρχει πρόταση χωρίς ρητά εκπεφρασμένο ή ευκόλως εννοούμενο ρήμα. Αντικείμενο του λεξικού αυτού είναι η παρουσίαση των σημαντικότερων ρημάτων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και ιδιαίτερα της αττικής διαλέκτου. Στη μελέτη αυτή για κάθε ρήμα της αρχαίας ελληνικής δίνονται τα ακόλουθα στοιχεία: - Αρχικοί χρόνοι και στις δύο φωνές - Ετυμολογία - Σύνταξη και σημασία με παραδείγματα από όλα σχεδόν τα κείμενα της αττικής και της ιωνικής διαλέκτου - Ομόρριζα της νέας ελληνικής - Τα κυριότερα σύνθετα ρήματα με την ερμηνεία τους - Συνώνυμα - Αντώνυμα (όπου υπάρχουν) - Υπόδειξη για την κλίση τους σύμφωνα με τα αντίστοιχα πρότυπα ρήματα που κλίνονται στους πίνακες κλίσης ρημάτων στο τέλος του βιβλίου - Ειδικές φράσεις με τη σημασία τους - Παρατηρήσεις

Η ομοιότητα του ήχου πολλών λέξεων της ελληνικής γλώσσας προσδίδει σ' αυτές ένα ιδιαίτερο, έναντι των άλλων χαρακτηριστικό: τις κατατάσσει στην κατηγορία των ομοήχων. Πράγματι μελετώντας την ελληνική γλώσσα, καθ΄όλη την ιστορική της πορεία, από την ομηρική έως και την κοινή (δημοτική), συναντάμε πολλές λέξεις που ομοηχούν προς άλλες, όχι κατ΄ανάγκη του αυτού μέρους του λόγου (υπάρχουν πολλά επίθετα που ομοηχούν με ρήματα και ουσιαστικά). Για το μαθητή ή το σπουδαστή η εντόπιση αυτής της κατηγορίας των ελληνικών λέξεων που επιχειρεί το "Λεξικό των ομόηχων λέξεων" μπορεί να αποδειχθεί ένα ευχάριστο εκπαιδευτικό παιχνίδι, μέσα από το οποίο θα διδαχθεί τη διάφορη ερμηνεία και ορθογραφία τους (σε πολλές διατηρείται απαραίτητα η ιστορική ορθογραφία), ενώ παράλληλα θα τον βοηθήσει να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του προς μια κατεύθυνση που αποδεικνύει το συνεχές και αδιάλειπτο της γλώσσας μας. Για τον εκπαιδευτικό και κάθε διανοούμενο το "Λεξικό ομόηχων λέξεων" φιλοδοξεί να αποβεί ένα πολύτιμο βοήθημα στην αναζήτηση του γλωσσικού μας οργάνου.

Φθογγολογική ανάλυση περισσότερων από 12.000 λέξεων οι οποίες γράφονται διαφορετικά απ' ό,τι προφέρονται, ή υπάρχει κίνδυνος λάθους προφοράς Το "Λεξικό προφοράς της νεοελληνικής γλώσσας", είναι το πρώτο αμιγώς ελληνικό λεξικό, που αναφέρεται στη φθογγοηχητική απόδοση των χρηστικότερων λέξεων του νεοελληνικού λόγου. Πρόκειται δηλαδή για το αντίστοιχο phonetics της αγγλικής γλώσσας στην ελληνική. Η απόδοση των λέξεων έγινε με βάση τους κανόνες και τις θέσεις που διατυπώσαμε στην προηγούμενη μελέτη μας "Αγωγή προφορικού λόγου - τόμος πρώτος: Η προφορά της νεοελληνική γλώσσας". Η επιλογή των λέξεων δεν έγινε τυχαία, αλλά σύμφωνα με αυτές που προφέρονται διαφορετικά απ' ό,τι γράφονται (π.χ.: γράφουμε "βαριά" αλλά λέμε "βαρΥιά") ή υπάρχει κίνδυνος λάθους στην προφορά τους (π.χ.: "μανι-ακός" και όχι "μανιακός"). Με το παρόν έργο, ολοκληρώνεται η μελέτη μας στο μείζον θέμα της προφοράς. Χωρίς να διεκδικούμε το αλάθητο, ευελπιστούμε το εγχείρημά μας αυτό, όχι απλώς να έχει χρηστικό χαρακτήρα, αλλά να αποτελέσει την αφετηρία και για περαιτέρω αναφορές και μελέτες, ώστε να αναδειχθεί πλήρως ο γλωσσικός πλούτος της Ελληνικής.

Η δεκαπενταετής, περίπου, κατάργηση της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών στο Γυμνάσιο και η συρρίκνωση των ωρών διδασκαλίας των κλασικών μαθημάτων είχαν ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της παιδείας και την αποκοπή της νεοελληνικής γλώσσας από την πανάρχαιη κοιτίδα της. Τούτο υπήρξε η οδυνηρή διαπίστωση, που, φέρνοντας στην επικαιρότητα το αίτημα της σε βάθος διδασκαλίας της γλώσσας μας με αφετηρία τον αρχαίο ελληνικό γραπτό λόγο, οδήγησε, τελικά, στην επαναφορά του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών στη Μέση Εκπαίδευση. Από τη νέα, λοιπόν, σχολική χρονιά (1993-1994), οι νεαροί μαθητές, σιγά σιγά και με τη βοήθεια των δασκάλων τους, θα αρχίσουν τη σπουδή του αρχαίου ελληνικού λόγου, στοχεύοντας σε μια ολοκληρωμένη πνευματική ζωή και σε έναν άρτιο νεοελληνικό λόγο. Αρωγός σ' αυτήν τους την προσπάθεια οι εκδόσεις "ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ", παραδίδουν στο νεαρό αναγνωστικό τους κοινό, αλλά και στον κάθε Έλληνα, που πιστεύει στη διαχρονική πορεία της γλώσσας μας, το "ΛΕΞΙΚΟ ΡΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ", το πληρέστερο από τα ήδη κυκλοφορούντα. Το "ΛΕΞΙΚΟ ΡΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ", περιέχει κατ' απόλυτη αλφαβητική σειρά περισσότερα από 3.100 ρήματα, 400 των οποίων κλίνονται αναλυτικότατα σε πρακτικούς και εύχρηστους πίνακες. Τα ρήματα ερμηνεύονται, ετυμολογούνται, γίνεται συστηματική παράθεση των συντάξεών τους, ενώ, παράλληλα, παρατίθενται τα παράγωγα και οι σύνθετοι και αντίθετοι τους τύποι. Στο τέλος, αναφέρεται η πηγή (ο συγγραφέας και το έργο), όπου και πρωτοσυναντάται το κάθε ρήμα. Μεγάλη ευκολία, εξάλλου, παρέχουν στο νεαρό μαθητή οι αναλυτικοί πίνακες, όπου κλίνονται τα ανώμαλα (και όχι μόνο) ρήματα, διασαφηνίζοντας κάθε αμφιβολία, και οι οποίοι προς διευκόλυνση ακολουθούν τα συγκεκριμένα ρήματα. Με την πεποίθηση ότι η διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας θα συμβάλλει στην αναβάθμιση της παιδείας μας αλλά και στην άνοδο του μορφωτικού επιπέδου του λαού μας, οι εκδόσεις "ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ" προσφέρουν στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό το "ΛΕΞΙΚΟ ΡΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ", ελπίζοντας ότι θα αποβεί το χρηστικό εργαλείο του κάθε σπουδαστή της αρχαίας ελληνικής γραμματικής.

Το "Λεξικό συνωνύμων-αντωνύμων της νέας ελληνικής γλώσσας" διευρύνει, εμβαθύνει και εμπλουτίζει τη γνώση και τη χρήση της γλώσσας μας. Περιλαμβάνει: - τον μεγαλύτερο πλούτο συνωνύμων και αντωνύμων σε σχέση με κάθε άλλο νεοελληνικό λεξικό (250.000 συνώνυμα και αντώνυμα) - 500 σχόλια που εξηγούν τις διαφορές σημασιολογικά συγγενών λέξεων ή φωτίζουν τις επικοινωνιακές τους ιδιαιτερότητες - συνώνυμα για όλες τις σημασίες κάθε λήμματος όπως σε ένα ερμηνευτικό λεξικό - επιλεγμένα παραδείγματα για την κατανόηση της χρήσης των συνωνύμων - διάταξη των συνωνύμων ανάλογα με τη σημασιολογική τους εγγύτητα - υφολογικούς και σημασιολογικούς χαρακτηρισμούς της χρήσης των συνωνύμων (οικείο, λόγιο, λαϊκό κ.λπ.)

Ερμηνευτικό, ετυμολογικό Το Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής αποτελεί καρπό επίπονης και συστηματικής προσπάθειας και προϊόν βαθιάς αγάπης για την αρχαία ελληνική γλώσσα. Απευθύνεται στους φιλολόγους, στους φοιτητές, στους μαθητές που ενδιαφέρονται για τις θεωρητικές σπουδές και σε όλους εκείνους που αναζητούν ένα εύχρηστο λεξικό για να προσεγγίσουν τα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Το λημματολόγιο καλύπτει μια ευρύτατη περίοδο της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας, από την προκλασική εποχή ως την Αλεξανδρινή Κοινή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις λέξεις που απαντούν στα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων που διδάσκονται από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στα λήμματα είναι ικανά να λύσουν κάθε απορία σχετικά με την ορθογραφία, τις σημασίες, την ετυμολογία, τη γραμματική μορφή και τη σύνταξη των λέξεων. Παρατίθενται χρόνοι ρημάτων, κλίσεις ουσιαστικών και επιθέτων, παραθετικά και, όπου κρίνεται σκόπιμο, συνώνυμα και αντίθετα.

Της αττικής πεζογραφίας: Ορθογραφικό, ερμηνευτικό, ετυμολογικό

Οι αλλαγές που έγιναν τα τελευταία 10 χρόνια στη γλώσσα μας, αλλαγές φυσικές και αναγκαίες, αφού η γλώσσα είναι ένα ζωντανό όργανο που συνεχώς εξελίσσεται, κατέστησαν επιτακτική την ανάγκη της σύνταξης και της κυκλοφορίας ενός σύγχρονα ενημερωμένου και εμπλουτισμένου λεξικού της δημοτικής. Κυρίως, η ανάγκη αυτή πρόβαλε το 1976 με την οριστική καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας ως επίσημης γλώσσας του κράτους και αποκορυφώθηκε το 1982 με την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος. Έτσι, ο εκδοτικός μας οίκος, που πάντοτε παρακολουθεί με ενδιαφέρον και βοηθά όσο μπορεί την παιδεία του λαού, έκρινε ότι ήταν απαραίτητο να εκδώσει το παρόν λεξικό, για να καλύψει όσο είναι δυνατό καλύτερα τις νέες ανάγκες που δημιουργήθηκαν. Το σημαντικότερο στοιχείο του λεξικού μας είναι ότι βασίζεται στο προηγούμενο "Λεξικό της ελληνικής γλώσσας - Επιτροπής Φιλολόγων" του εκδοτικού μας οίκου, που από το 1961 μέχρι και πρόσφατα καθοδήγησε, δίδαξε και γενικά βοήθησε με κάθε τρόπο πολλές γενιές Ελλήνων. Το λεξικό αυτό, που συντάχτηκε από τους: Θ. Γούλα, Σ. Χαιρετάκη, Σ. Α. Παπασταματίου, Ι. Κοσπεντάρη, Ε. Κουζέλη, Ν. Ασωνίτη, Σ. Τσακίρη, Μ. Γιαννακοπούλου, Α. Παπανδρέου και Μ. Λίλλη ενώ την επιμέλειά του την έκανε ο καθηγητής Θ. Γούλας, όλοι επιφανείς φιλόλογοι και άριστοι υπηρέτες των ελληνικών γραμμάτων, αναθεωρήθηκε, εμπλουτίστηκε και βελτιώθηκε από τους φιλόλογους Ορέστη Συμεών και Κατερίνα Γεωργίου, με βάση τις σύγχρονες γλωσσικές εξελίξεις και απαιτήσεις. Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η εργασία που έγινε για τη σύνταξη του νέου αυτού λεξικού και πολύχρονη ήταν και πολύμοχθη. Όμως, σ' όλη τη διάρκειά της αντλούσαμε θάρρος και υπομονή από το γεγονός ότι μ' αυτό βάζουμε ακόμα ένα λίθο στο τεράστιο οικοδόμημα των ελληνικών γραμμάτων. Τώρα πια δε μένει παρά ν' αξιοποιηθεί η προσφορά μας αυτή από σας.

Ένα χρηστικό και ερμηνευτικό λεξικό που φιλοδοξεί να παρουσιάσει τη σύγχρονη νεοελληνική γλώσσα όπως αυτή μιλιέται από το μέσο Νεοέλληνα, όπως αποτυπώνεται γραπτά στη νεοελληνική πεζογραφία, στον ημερήσιο και τον περιοδικό τύπο, όπως ακούγεται από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Επιδίωξή του είναι να δώσει έγκυρες και επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις στα ποικίλα ερωτήματα που αντιμετωπίζει ο σημερινός χρήστης της νεοελληνικής, παρέχοντας πληροφορίες για τις ποικίλες σημασίες, τις πλούσιες χρήσεις, τη σωστή κλίση, την ορθή προφορά και την έγκυρη ετυμολογία των λέξεων που συναποτελούν το πολύμορφο μωσαϊκό της γλώσσας μας. Καθώς περιγράφει τη λειτουργία και τη χρήση της νεοελληνικής στα ποικίλα επίπεδα γλώσσας και σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, το λεξικό απευθύνεται στο ευρύτερο μορφωμένο κοινό που επιθυμεί να τη γνωρίσει καλύτερα και να τη χρησιμοποιήσει ορθά και αποτελεσματικά. Ιδιαίτερη, πάντως, φροντίδα καταβλήθηκε ώστε το λεξικό να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των Ελλήνων μαθητών και φοιτητών, των δασκάλων και καθηγητών όλων των επιπέδων της εκπαίδευσης, αλλά και των ξένων φιλολόγων ή φιλελλήνων που είτε γνωρίζουν είτε μαθαίνουν νέα ελληνικά.

Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας -Καρπός τής επιστημονικής γνώσης και πείρας τού Γ. Μπαμπινιώτη, καθηγητή της Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. -Το λεξικό που διαβάζεται και λύνει απορίες. Για πρώτη φορά σε ελληνικό λεξικό περιλαμβάνονται περισσότερα από χίλια ειδικά σχόλια, που εξηγούν τη σωστή χρήση, τις σημασίες, την ορθογραφία, την ιστορία κ.λπ. των λέξεων της ελληνικής γλώσσας, και ένθετο παράρτημα με εποπτικούς πίνακες που οργανώνουν και ομαδοποιούν πλήθος χρήσιμων ενημερωτικών γλωσσικών πληροφοριών με πολλαπλό ενδιαφέρον. -Το λεξικό που δίνει την ετυμολογία όλων των λέξεων της Νέας Ελληνικής (συμπεριλαμβανομένων των τοπωνυμίων, ανθρωπωνυμίων κ.λπ.), με ετυμολόγηση και των λέξεων που προέρχονται από την αρχαία γλώσσα. -Το εγκυρότερο λεξικό της γλώσσας μας, συντεταγμένο από ειδικούς (γλωσσολόγους), σύμφωνα με τις αρχές και τις μεθόδους της σύγχρονης επιστημονικής λεξικογραφίας. -Το λεξικό που περιέχει στην εισαγωγή του πλούσιο επιστημονικό υλικό, το οποίο περιλαμβάνει εισαγωγή στην ιστορία τής ελληνικής γλώσσας και επισκόπηση της ιστορίας τής νεοελληνικής λεξικογραφίας. -Το λεξικό με τον μεγαλύτερο πλούτο λέξεων, φράσεων, σημασιών και χρήσεων τής σύγχρονης γλώσσας, απαραίτητο σε κάθε Έλληνα: μαθητή, φοιτητή, επαγγελματία, επιστήμονα και γενικά σε κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική γλώσσα. Τώρα στην Ε’ έκδοση: -1.100 νέα λήμματα και 250 νέες σημασίες, που προέκυψαν από συγκέντρωση λεξικογραφικού υλικού και καταγραφή λέξεων τρέχουσας χρήσης (π.χ. αντισυστημικός, απομείωση, δημοφιλία, θέσμιση, θυματοποίηση, πανελίστας, κρασάρω, φλασιά, χοτ-σποτ κ.ά.), καθώς και φραστικών όρων που έχουν πλέον καθιερωθεί (π.χ. διάχυση κρίσης, εισφορά αλληλεγγύης, οίκος αξιολόγησης κ.ά.). -Επιστημονική επικαιροποίηση τής ετυμολογίας 4.700 λημμάτων, με εμπλουτισμό, αναθεώρηση ή βελτίωση, που προέκυψε από την προεργασία των αναθεωρημένων εκδόσεων του Ετυμολογικού Λεξικού και από αξιοποίηση επιπρόσθετων επιστημονικών πηγών. -Προσθήκη ετυμολογικών τμημάτων σε όλα τα νέα λήμματα. -Νέα αρκτικόλεξα και ακρωνύμια, καθώς και διόρθωση των υπαρχόντων, ώστε να συμβαδίζουν με τυχόν αλλαγή των δεδομένων (π.χ. κατάργηση ή μετονομασία υπουργείου, οργανισμού κ.ά.). -Επικαιροποίηση της λεξικογραφικής εισαγωγής, η οποία καλύπτει με ευσύνοπτο τρόπο το σύνολο της παραγωγής των λεξικογραφικών έργων της Νέας Ελληνικής που έχουν επιστημονικές προδιαγραφές.