Λεξικόν της αρχαίας ελληνικής γλώσσης

Το Intermediate Greek-English Lexicon (Επίτομο Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής) των H. G. L. Liddell και Robert Scott, με συνεχείς ανατυπώσεις από το 1889 που πρωτοεκδόθηκε, έχει έκτοτε καταστεί στον αγγλόφωνο κόσμο το βασικότερο λεξικογραφικό έργο αναφοράς για τους μαθητές και φοιτητές που καταπιάνονται με την εκμάθηση της αρχαίας ελληνικής. Πράγμα όχι τυχαίο, διότι εκπονήθηκε με σοφή σύντμηση του περίφημου αναλυτικού Greek-English Lexicon που είχαν συντάξει νωρίτερα οι σπάνιοι αυτοί ελληνιστές και λεξικογράφοι, και το οποίο, με συνεχείς επαυξημένες και βελτιωμένες εκδόσεις και ανατυπώσεις, παραμένει ως σήμερα ο βασιλιάς των λεξικών της αρχαίας ελληνικής με παγκόσμια κυκλοφορία. Χάρη στη βαθιά εξοικείωση των συντακτών της με την εκπαιδευτική παράδοση ελληνομάθειας στην Αγγλία του 19ου αιώνα, η "Επιτομή", ενώ περιορίστηκε στον περιεκτικό κανόνα των αρχαίων συγγραφέων που μελετώνται στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο, δεν παρέλειψε κανένα από εκείνα τα στοιχεία που θα ήταν χρήσιμο τόσο για τη μελέτη των αρχαίων κειμένων όσο και για την απαιτητική σύνταξη της αντίστροφης θεματογραφίας (της γραφής θέματος από τα αγγλικά προς τα αρχαία ελληνικά: Greek prose or verse composition) -η οποία αποτελεί την κορωνίδα της ελληνομάθειας στα διάσημα σχολεία και τα πανεπιστήμια της Αγγλίας. Δεν είναι ευρύτερα γνωστό ότι η μετάφραση του έργου αυτού είχε παλαιότερα απασχολήσει, σοβαρά αλλά χωρίς συνέχεια, κλασικούς φιλολόγους του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για να παρέχεται ως φοιτητικό σύγγραμμα. Και τούτο διότι ήταν κοινή η διαπίστωση ότι στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου διδάσκονται τα αρχαία ελληνικά κείμενα από το πρωτότυπο, δυστυχώς δεν εθίζονται οι μαθητές να συμβουλεύονται ένα "έγκυρο λεξικό της αρχαίας", ακόμη και για την παραμικρή λέξη ενός αρχαίου κειμένου -οσοδήποτε οικεία κι αν φαίνεται αυτή στον σημερινό Έλληνα σε πρώτο κοίταγμα. Διότι οι παγίδες αφθονούν, όπως είναι φυσικό για μια γλώσσα με γραπτή ιστορία αιώνων. Θεωρώ, λοιπόν, ευτύχημα ότι οι Εκδόσεις Πελεκάνος αποφάσισαν να επενδύσουν σοβαρούς πόρους στη μετάφραση της "Επιτομής", ανέθεσαν το έργο σε ομάδα ικανών φιλολόγων που το έφερε σε πέρας με αξιοσημείωτη επιτυχία και ακρίβεια, και το εξέδωσαν το 2007. Το ίδιο αυτό έργο επανεκδίδεται τώρα, παρά τις δύσκολες συνθήκες, με μικρή ελάφρυνση της ύλης, για να καταστεί ίσως ακόμη λειτουργικότερο. Θεωρώ ότι ένα έργο με αυτές τις προδιαγραφές και με αυτή την προϊστορία θα αποδειχτεί απολύτως απαραίτητο για την αποτελεσματική μελέτη των ελληνικών γραμμάτων -και θα προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και στην ελληνική κοινωνία γενικότερα. Ι. Ν. Καζάζης, Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης