Γράμματα σ’ έναν φίλο Γερμανό

Δεν µπορώ όµως να αφήσω να τυπωθούν εκ νέου αυτές οι σελίδες, χωρίς να πω τι ακριβώς αντιπροσωπεύουν. Γράφτηκαν και δηµοσιεύτηκαν παράνοµα. Σκοπός τους ήταν να ρίξουν λίγο φως στον αγώνα που κάναµε στα τυφλά, και µε αυτό τον τρόπο να τον καταστήσουν πιο αποτελεσµατικό. Είναι γραπτά περιστασιακά που µπορούν, συνεπώς, να δηµιουργήσουν µια κάποια εντύπωση αδικίας. Αν έπρεπε πράγµατι να γράψουµε για την ηττηµένη Γερµανία, θα χρειαζόταν να υιοθετήσουµε µια γλώσσα κάπως διαφορετική. Ωστόσο, θα ήθελα µόνο να προλάβω µια παρεξήγηση. Όταν ο συγγραφέας αυτών των γραµµάτων λέει «εσείς», δεν εννοεί «εσείς οι Γερµανοί», αλλά «εσείς οι ναζί». Όταν λέει «εµείς», αυτό δεν σηµαίνει πάντα «εµείς οι Γάλλοι», αλλά «εµείς οι ελεύθεροι Ευρωπαίοι». Αντιπαραθέτω δύο στάσεις, όχι δύο έθνη, έστω και αν σε κάποια στιγµή της ιστορίας αυτά τα δύο έθνη αντιπροσώπευσαν δύο εχθρικές στάσεις. Για να επαναλάβω λόγια που δεν είναι δικά µου, αγαπώ υπερβολικά τη χώρα µου για να είµαι εθνικιστής. Και ξέρω ότι ούτε η Γαλλία ούτε η Ιταλία θα έχαναν τίποτα –απεναντίας µάλιστα–, εάν ανοίγονταν σε µια ευρύτερη κοινωνία. Αλλά απέχουµε ακόµη πολύ από κάτι τέτοιο, και η Ευρώπη συνεχίζει να σπαράσσεται. Γι’ αυτό θα αισθανόµουν ντροπή σήµερα εάν άφηνα να πιστεύουν ότι ένας Γάλλος συγγραφέας µπορεί να είναι εχθρός ενός µόνον έθνους. Μισώ µόνο τους δηµίους. Κάθε αναγνώστης που θα θελήσει να διαβάσει τα Γράµµατα σ’ έναν φίλο Γερµανό µε αυτή την οπτική, δηλαδή ως ντοκουµέντο του αγώνα ενάντια στη βία, θα παρα­δεχτεί πως τώρα µπορώ να πω ότι δεν απαρνιέµαι ούτε µία λέξη τους. Α.Κ. (1948)