Το τενεκεδένιο ταμπούρλο

O Όσκαρ Ματσεράτ, τρόφιµος ψυχιατρείου, ανακαλεί την πολυτάραχη ζωή του που ταυτίζεται µε την πορεία της Γερµανίας προς το χάος στο πρώτο µισό του εικοστού αιώνα. Ως παιδί είναι χαρισµατικός· διαθέτει νοηµοσύνη ασύµβατη µε την ηλικία του και µια φωνή που θρυµµατίζει το γυαλί. Στα τρίτα του γενέθλια, τη µέρα ακριβώς που αποκτά το πρώτο του τύµπανο, αποφασίζει, ως αντίδραση στην απανθρωπιά και στην αθλιότητα του κόσµου, να βάλει οριστικά φρένο στη σωµατική του ανάπτυξη πέφτοντας από τις σκάλες και να σταµατήσει έτσι να µεγαλώνει. Σχεδόν τριάντα χρονών και έγκλειστος πια, ο νάνος Όσκαρ χρησιµοποιεί το τύµπανό του ως µέσο έκφρασης προκειµένου να ειρωνευτεί τις µεσοαστικές αντιλήψεις της οικογένειάς του και της κοινωνίας, να ανασκαλέψει το οδυνηρό παρελθόν της χιτλερικής περιόδου και να στηλιτεύσει τις φρικαλεότητες του ναζισµού. Όταν πρωτοκυκλοφόρησε, το φθινόπωρο του 1959, το «Τενεκεδένιο ταµπούρλο» δίχασε το αναγνωστικό κοινό και προκάλεσε την οργή της Καθολικής Εκκλησίας. Είκοσι χρόνια αργότερα µεταφέρθηκε στον κινηµατογράφο σε σκηνοθεσία Φόλκερ Σλέντορφ· η ταινία απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 1979 και το 1980 τιµήθηκε µε το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Το 1999 ο Γκύντερ Γκρας τιµήθηκε µε το Νόµπελ Λογοτεχνίας. Στο σκεπτικό βράβευσής του η επιτροπή αναφέρει: «Ο Γκρας στο "Τενεκεδένιο ταµπούρλο" έρχεται αντιµέτωπος µε το τεράστιο έργο της ανασκόπησης της σύγχρονης ιστορίας, ανακαλώντας τους αποκηρυγµένους και τους ξεχασµένους: τα θύµατα, τους ηττηµένους και τα ψέµατα που οι άνθρωποι ήθελαν να ξεχάσουν επειδή ακριβώς είχαν κάποτε πιστέψει σ’ αυτά». «Υπάρχουν βιβλία που ανοίγουν πόρτες στους αναγνώστες τους, πόρτες που δεν είχαν υποψιαστεί πως υπάρχουν. Και υπάρχουν και εκείνοι οι αναγνώστες που ονειρεύονται να γίνουν συγγραφείς· αυτοί ψάχνουν για την πιο παράξενη απ’ όλες τις πόρτες, µηχανεύονται τρόπους για να ταξιδέψουν µέσα από τις σελίδες, για να καταλήξουν στον πυρήνα της γραφής και ν’ ανακαλύψουν το κρυφό της νόηµα. [...] Κι αυτό είπε σ’ εµένα το τύµπανο του µεγάλου µυθιστόρηµατος του Γκρας: Δώσ’ τα όλα. Πάντα να προσπαθείς και να κάνεις τα πάντα στον υπερθετικό βαθµό». Salman Rushdie