Maria Montessori

La pédagogie Montessori suscite un intérêt croissant, accompagnant la remise en question de nos systèmes éducatifs traditionnels. Mais si le nom de sa fondatrice est désormais célèbre, sa parole, souvent entendue à travers le filtre d'interprétations successives, mérite d'être redécouverte. Dans L'Enfant, son grand livre publié en 1936, Maria Montessori expose la plupart des concepts fondateurs de sa pédagogie, en s'appuyant sur des exemples tirés de sa propre expérience. Attachée à respecter la personnalité de l'enfant, elle dévoile l'existence de "périodes sensibles", met en lumière le rôle de l'adulte comme celui de l'environnement et du matériel utile à l'individu en devenir. Sur le ton de la conversation, elle dresse les piliers d'une pédagogie novatrice qui, depuis la première "Maison des enfants" fondée à Rome en 1907, a inspiré de nombreuses pratiques et contribué à changer le regard porté sur l'enfance dans le monde entier.

"Τα λεγόμενα προβλήματα της εκπαίδευσης, ειδικά εκείνα που αφορούν την ατομικότητα, τον χαρακτήρα και την πνευματική ανάπτυξη, έχουν τη ρίζα τους στη μόνιμη σύγκρουση ανάμεσα στο παιδί και στον ενήλικα. Τα εμπόδια που ορθώνει ο ενήλικας στον δρόμο του παιδιού είναι πολλά και σοβαρά. Και γίνονται τόσο πιο επικίνδυνα όσο περισσότερο ο ενήλικας στρέφεται στο παιδί, σχεδόν οπλίζεται εναντίον του, με δικαιωματικό τρόπο, με την επιστήμη, με την επιθυμία του να το καθοδηγήσει σύμφωνα με τις δικές του πεποιθήσεις. Επομένως, ο ενήλικας που βρίσκεται πιο κοντά στο παιδί -η μητέρα ή ο εκπαιδευτικός- αποτελεί και τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τη διάπλαση της προσωπικότητάς του. Το ζήτημα αυτής της αρχέγονης σύγκρουσης ανάμεσα στον ισχυρό και τον αδύναμο δεν αφορά μόνο την εκπαίδευση, αλλά αντικατοπτρίζεται στην ψυχική ζωή του ανθρώπου και προσφέρει το κλειδί για να αποκρυπτογραφηθούν πολλές ψυχοπάθειες και προβλήματα στον χαρακτήρα ή στα συναισθήματα. Το πρόβλημα, συνεπώς, αποκτά οικουμενική διάσταση, ή ίσως δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, γιατί περνάει από τον ενήλικα στο παιδί και από το παιδί στον ενήλικα". Στο βιβλίο Το παιδί στην οικογένεια η Μοντεσσόρι προτείνει μια ξεκάθαρη και ριζοσπαστική λύση στο ζήτημα της σχέσης παιδιού και ενήλικα, μια λύση που μας γεμίζει αισιοδοξία.