Irvin D. Yalom

After spending a lifetime together, Irvin and Marilyn Yalom confront in alternating chapters the reality of Marilyn's terminal cancer diagnosis in this profoundly moving, tender and loving memoir. From Irvin's work in psychotherapy examining our fear of death, compounded with personal experience, A MATTER OF DEATH AND LIFE seeks to answer questions that we all hold about the end of our lives: How much are we willing to bear to stay alive? How can we end our days as painlessly as possible? How can we gracefully leave this world to the next generation? Told at first in alternating chapters between them, completed in the aftermath of Marilyn's death, A MATTER OF DEATH AND LIFE is an unforgettable portrait of love and unflinchingly examines what it means to live and die well.

'Wise, beautiful, heartbreaking, raw' The Times'A beacon of hope to all of us who will be bereaved' Kathryn Mannix'An unforgettable and achingly beautiful story of enduring love' Lori GottleibInternationally renowned psychiatrist and author Irvin Yalom has devoted his career to counselling those suffering from anxiety and grief. But never had he faced the need to counsel himself until his wife, esteemed feminist author Marilyn Yalom, was diagnosed with cancer. In A MATTER OF DEATH AND LIFE, Marilyn and Irvin share how they took on profound new struggles: Marilyn to die a good death, Irvin to live on without her. In alternating accounts of their last months together and Irvin's first months alone, they offer us a rare window into coping with death and the loss of one's beloved. The Yaloms had rare blessings - a loving family, a beautiful home, a large circle of friends, avid readers around the world, and a long, fulfilling marriage - but they faced death as we all do. With the candour and wisdom of those who have thought deeply and loved well, they investigate universal questions of intimacy, love, and grief. Informed by two lifetimes of experience, A MATTER OF DEATH AND LIFE offers poignant insights and solace to all those seeking to fight despair in the face of death, so that they can live meaningfully.

Η ΒΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΑΦΗΝΕΙ ΑΝΕΞΙΤΗΛΑ ΣΗΜΑΔΙΑ και αναμνήσεις οι οποίες διαρκούν μια ολόκληρη ζωή για όσους βίωσαν το τραύμα ως παιδιά. Η Μαίριλυν Γιάλομ έζησε τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο από μακριά, στο προστατευμένο περιβάλλον του σπιτιού της στην Ουώσινγκτον. Στην πορεία της ζωής της όμως ανέπτυξε στενούς δεσμούς φιλίας με ανθρώπους που στάθηκαν λιγότερο τυχεροί,
που μεγάλωσαν εν μέσω βομβαρδισμών στην Ευρώπη – στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, την Τσεχοσλοβακία, την Αγγλία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Ολλανδία. Στους Αθώους μάρτυρες, η Γιάλομ συλλέγει τις ιστορίες αυτών των χαρισματικών προσωπικοτήτων και δίνει τον λόγο στη φωνή μιας γενιάς που χάνεται – της τελευταίας γενιάς που θυμάται τον Δεύτερο
Παγκόσμιο πόλεμο.

Η μνήμη είναι εξαιρετικά ευμετάβλητη : Ξεχνάει το μεγαλύτερο κομμάτι του παρελθόντος, διατηρεί ορισμένες ασήμαντες λεπτομέρειες και χρωματίζει την αλήθεια ανάλογα με τις επιθυμίες του ασυνείδητου. Εντούτοις, στο ασφαλές περιβάλλον που δημιούργησε η Μαίριλυν Γιάλομ για τους φίλους της, οι παιδικές αναμνήσεις επανέρχονται με απροσδόκητη ζωντάνια. Το επιβλητικό κολάζ μαρτυριών μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος, όχι μόνο τότε
αλλά και σήμερα. Στους Αθώους μάρτυρες, το τελευταίο και πιο προσωπικό της έργο στο πεδίο της πολιτισμικής Ιστορίας, η Γιάλομ εξετάζει τις μόνιμες επιπτώσεις αυτών των παιδικών βιωμάτων – και διερωτάται αν θα υποχρεώσουμε μια νέα γενιά παιδιών να περάσει τη ζωή της προσπαθώντας να συμφιλιωθεί με τέτοιου είδους αναμνήσεις.

Στη μακρόχρονη καριέρα του ο Ίρβιν Γιάλομ ασχολήθηκε με τη διερεύνηση της ζωής των άλλων. Τώρα, στην αυτοβιογραφία του, στρέφει το θεραπευτικό βλέμμα του στον εαυτό του, εξετάζει τις σχέσεις που τον διαμόρφωσαν και σκιαγραφεί το πρωτοποριακό του έργο, για το οποίο έγινε διάσημος. Παιδί Ρωσοεβραίων μεταναστών, ο Γιάλομ μεγάλωσε σε μια εργατική γειτονιά της Ουώσινγκτον. Θέλησε να ξεφύγει από τα σύνορά της, γι' αυτό έβαλε σκοπό να γίνει γιατρός. Η ανέλιξή του ήταν εντυπωσιακή. Σε αυτό το τελευταίο του βιβλίο, ο Γιάλομ μοιράζεται με τους αναγνώστες το ξεκίνημά του στην Ιατρική Σχολή του Στάνφορντ, εν μέσω των πολιτισμικών ζυμώσεων και ταραχών της δεκαετίας του 1960, τη στροφή του στη συγγραφή λογοτεχνικών έργων, για να διερευνήσει σε μεγαλύτερο βάθος την ανθρώπινη ψυχή, και την εξέλιξή του σε συγγραφέα παγκόσμιου βεληνεκούς. Ανατρέχει στο σημείο απ' όπου ξεκίνησε και μάς προσκαλεί να εξετάσουμε τη δική μας αφετηρία, προσφέροντας ίσως με αυτόν τον τρόπο το μεγαλύτερο δώρο του στους αναγνώστες. Παρακολουθούμε επίσης πώς διαμόρφωσε την πρωτοποριακή του προσέγγιση στην ομαδική ψυχοθεραπεία και πώς εξελίχθηκε στον σημαντικότερο σύγχρονο υπαρξιακό ψυχοθεραπευτή, αντλώντας από τη σοφία μεγάλων στοχαστών όλων των εποχών. Ανακαλύπτουμε από που εμπνεύστηκε τα βιβλία του, τα οποία αγαπήθηκαν από το διεθνές αναγνωστικό κοινό, όπως "Ο δήμιος του έρωτα" και "Όταν έκλαψε ο Νίτσε", και οδήγησαν σε μια νέα, αποκαλυπτική κατανόηση της ανθρώπινης συνθήκης. Ο Γιάλομ συνυφαίνει τις ιστορίες των πιο αξιομνημόνευτων ασθενών του με αφηγήσεις για προσωπικούς του έρωτες, διαβάσματα, περιπέτειες, απογοητεύσεις, οικογενειακές στιγμές και επαγγελματικές επιτυχίες. Το βιβλίο "ΑΥΤΟ ΗΤΑΝ Η ΖΩΗ; ΤΟΤΕ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΦΟΡΑ! - ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΥ" ανοίγει στους αναγνώστες ένα παράθυρο στην προσωπική ζωή του, στην επιστημονική και ψυχοθεραπευτική πορεία του και στη συγγραφή των βιβλίων που τον καθιέρωσαν. Για τους Έλληνες αναγνώστες, το βιβλίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον: Ο Γιάλομ αφιερώνει δύο κεφάλαια στην Ελλάδα και περιγράφει λεπτομερώς τις επισκέψεις του στη χώρα.

Ο διεθνώς αναγνωρισμένος ψυχίατρος και συγγραφέας Ίρβιν Γιάλομ αφιέρωσε την καριέρα του στη συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία ανθρώπων που υπέφεραν από άγχος και πένθος. Δεν είχε όμως ποτέ βρεθεί στην ανάγκη να συμβουλέψει ο ίδιος τον εαυτό του, ως την ημέρα που η γυναίκα του Μαίριλυν Γιάλομ, διακεκριμένη συγγραφέας βιβλίων πολιτισμικής ιστορίας επικεντρωμένων σε γυναικεία κυρίως ζητήματα, διαγνώστηκε με καρκίνο. Στο βιβλίο Ζήτημα θανάτου και ζωής, η Μαίριλυν και ο Ίρβιν Γιάλομ μοιράζονται με τους αναγνώστες το πώς χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν έναν αγώνα πρωτόγνωρο και οδυνηρό: η Μαίριλυν να πεθάνει μ' έναν αξιοπρεπή θάνατο, ο Ίρβιν να συνεχίσει να ζει χωρίς εκείνη.
Στις διαδοχικές περιγραφές από τον καθένα τους των τελευταίων μηνών της κοινής τους ζωής και στη συνέχεια των πρώτων μηνών που ο Ίρβιν έμεινε μόνος, μάς προσφέρουν μια σπάνια ματιά στη διαχείριση του θανάτου και της απώλειας του αγαπημένου προσώπου. Οι Γιάλομ υπήρξαν πολύ τυχεροί σε πολλούς τομείς -είχαν μια αγαπημένη οικογένεια, ένα όμορφο σπίτι, ευρύ κύκλο φίλων, ένθερμους αναγνώστες σε όλο τον κόσμο κι έναν μακρόχρονο και πολύ ικανοποιητικά γάμο- ήρθαν όμως αντιμέτωποι με το θάνατο, όπως όλοι μας. Με την ειλικρίνεια και τη σοφία των ανθρώπων που έχουν στοχαστεί βαθιά και ξέρουν πώς να αγαπούν, διερευνούν εδώ οικουμενικά ζητήματα εγγύτητας, αγάπης και πένθους.
Γραμμένο με τη γνώση και την εμπειρία δύο ολοκληρωμένων ζωών, το Ζήτημα θανάτου και ζωής προσφέρει συνταρακτική κατανόηση και παρηγοριά σε όλους εκείνους που πασχίζουν να παλέψουν ενάντια στην απόγνωση μπροστά στο θάνατο, για να μπορέσουν να ζήσουν μια ουσιαστική ζωή.

"Ο Γιάλομ συνεχίζει τη λογοτεχνική του περιδιάβαση στο χώρο της φιλοσοφίας και της ψυχοθεραπείας στήνοντας μια υπέροχη ιστορία γύρω απ' τον τελευταίο χρόνο μιας ομαδικής ψυχοθεραπείας. [...] Είναι μια συγκινητική επιχειρηματολογία γύρω απ' το τέλος της ζωής, γερά θεμελιωμένη τόσο στην εμπειρία της μυθοπλασίας όσο και στη γνώση της φιλοσοφίας". "Η συγχώνευση φιλοσοφίας, σχολαστικισμού, ψυχιατρικής και λογοτεχνίας παράγει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και απολαυστικό μυθιστόρημα ιδεών. Ο Γιάλομ μας οδηγεί προς την αναπόφευκτη -και ασυνήθιστα συγκινητική- ψυχική απελευθέρωση με συναρπαστικά και πειστικά βήματα. Η καθαρότητα με την οποία παρουσιάζει τις διάφορες έννοιες είναι αξιοθαύμαστη, εκεί όμως που ξεπερνά κάθε προηγούμενο, είναι η περιγραφή των συγκινησιακών ιδιαιτεροτήτων".

Η "Μάνα και το νόημα της ζωής" είναι το δεύτερο βιβλίο αφηγημάτων του Ίρβιν Γιάλομ, μετά τον "Δήμιο του έρωτα". Με τολμηρή ειλικρίνεια ο ψυχίατρος-συγγραφέας ζωντανεύει εδώ, στο πιο προσωπικό από τα βιβλία του, τους περιορισμούς και τα λάθη του, τις φαντασιώσεις του, τις αμφιβολίες και τους πειραματισμούς του, και μέσα από αυτά τη διαδρομή προς την κατανόηση, τη μάθηση και τέλος τη διδαχή. Τέσσερις αληθινές/αυτοβιογραφικές ιστορίες και δύο φανταστικά αφηγήματα με ήρωα τον Έρνεστ Λάς, τον ψυχοθεραπευτή του μυθιστορήματος "Στο ντιβάνι", συνθέτουν ένα μωσαϊκό συγκλονιστικών καταστάσεων που κινούνται διαρκώς μέσα και έξω από τα όρια της ψυχοθεραπείας, διερευνώντας από μια ακόμα οπτική γωνία τα ανεξάντλητα ζητήματα της ζωής και του θανάτου, της ελευθερίας και της ευθύνης, του νοήματος της ύπαρξης και της απώλειάς του, της μοναξιάς και της κοινωνίας. "Ο Ίρβιν Γιάλομ φέρνει σε αυτές τις υπέροχες ιστορίες ψυχοθεραπείας την πλούσια εμπειρία του ως θεραπευτή, τις εκτεταμένες γνώσεις του στη φιλοσοφία και τη λογοτεχνία και τη βαθύτατη ανθρωπιά του. Παρασύρει τον αναγνώστη του να μπει σε αυτές τις ιστορίες με την ίδια δεξιοτεχνία που εμπλέκει τους ασθενείς του στη ψυχοθεραπεία." (David Spiegel, M.D., συγγραφέας του "Ζωή πέρα από τα όρια") "Ο Ίρβιν Γιάλομ συνεχίζει να μας εκπλήσσει. Ζωτικότητα, προσεγμένος λόγος, βαθιά γνώση, θάρρος και μια ικανότητα να ακούει και να μαθαίνει είναι τα ανεξίτηλα γνωρίσματα αυτού του βιβλίου." (Leston Havens, M.D., Καθηγητής Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και Νοσοκομείου Καίημπριτζ) "Αυτές οι μαγευτικές αφηγήσεις οδύνης και γιατρειάς μας μεταφέρουν στην καρδιά της θεραπευτικής εμπειρίας." (Maggie Scarf, συγγραφέας του "Κόσμοι οικειότητας")

"Καθώς το αποχαιρετιστήριο δείπνο έφτανε στο τέλος του, ο Μπόμπ Μπέργκερ, ο φίλος μου από τα παλιά, έκανε νόημα ότι είχε ανάγκη να μου μιλήσει. Είχαμε ακολουθήσει διαφορετικές επαγγελματικές κατευθύνσεις, εκείνος χειρουργούσε καρδιές, εγώ θεράπευα ραγισμένες καρδιές μέσα από τη συζήτηση, κι όμως μεταξύ μας υπήρχε ένας στενός σύνδεσμος πού το νιώθαμε κι οι δύο πως θα διαρκούσε όλη μας τη ζωή. Όταν με πήρε απ' το μπράτσο για να με τραβήξει παράμερα, κατάλαβα πως συνέβαινε κάτι εξαιρετικό. Ο Μπόμπ πολύ σπάνια με άγγιζε. Κάτι τέτοια τα παρατηρούμε εμείς οι ψυχίατροι. Έσκυψε στο αυτί μου και είπε βραχνά: "Μου συμβαίνει κάτι πολύ βαρύ... ξεσπάει το παρελθόν... οι δύο ζωές μου, της νύχτας και της μέρας, γίνονται ένα. Έχω ανάγκη να μιλήσω σε κάποιον ". Κατάλαβα. Μετά τα παιδικά του χρόνια, που τα πέρασε στην Ουγγαρία την εποχή του Ολοκαυτώματος, ο Μπόμπ ζούσε δυο ζωές: μια το πρωί, σαν ένας γλυκομίλητος, αφοσιωμένος και ακούραστος καρδιοχειρουργός, και μια άλλη τη νύχτα, όπου στα όνειρά του περιφέρονταν θραύσματα από φρικτές αναμνήσεις. Για την πρωινή του ζωή γνώριζα τα πάντα, για τη νυχτερινή όμως στα πενήντα χρόνια της φιλίας μας δεν είχε αποκαλύψει τίποτα. Ούτε ποτέ είχα ακούσει απ' το στόμα του ένα ξεκάθαρο αίτημα για βοήθεια: ήταν κλειστός, μυστηριώδης, αινιγματικός. [...] Δημοσίευε πυρετωδώς, δίδασκε και χειρουργούσε ακαταπόνητα. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο πού εμφύτευσε τεχνητή καρδιά μερικής υποβοήθησης, εξασφαλίζοντας μακρόχρονη επιβίωση. Και όλ' αυτά απόλυτα μόνος στον κόσμο -είχε χάσει όλους τους δικούς του στο Ολοκαύτωμα. Για το παρελθόν του όμως δεν έλεγε τίποτα. Μ' έτρωγε η περιέργεια, γιατί δεν είχα γνωρίσει άλλον άνθρωπο που να έζησε από πρώτο χέρι τη φρίκη των στρατοπέδων, ο Μπόμπ όμως απόδιωχνε τις ερωτήσεις μου και με κατηγορούσε γιά ηδονοβλεψία." [... ]

To καλύτερο βιβλίο που διαθέτουμε γύρω από το θέμα αυτό", κατά τον Jerome Frank, η "Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας" του Irvin D. Yalom χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες διεθνώς ως το βασικό βιβλίο αναφοράς για την ομαδική ψυχοθεραπεία. Το Αmerican Journal of Psychiatry το χαρακτήρισε μία από τις δέκα ψυχιατρικές εκδόσεις που άσκησαν τη μεγαλύτερη επιρροή στη δεκαετία του 1970, όταν εκδόθηκε για πρώτη φορά. Γι΄ αυτή την πλήρως αναθεωρημένη και διευρυμένη πέμπτη έκδοση, που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ μόλις το καλοκαίρι του 2005, ο καθηγητής Ίρβιν Γιάλομ συνεργάστηκε με τον μαθητή του, τον καθηγητή Μόλυν Λέζ, για να παρουσιάσουν τις πιο σύγχρονες κατευθυντήριες οδηγίες στην έρευνα και την εφαρμογή της ομαδικής ψυχοθεραπείας διερευνώντας τις τελευταίες εξελίξεις και αντλώντας το υλικό τους από νέες έρευνες της τελευταίας δεκαετίας και από την ευρεία προσωπική κλινική εμπειρία και γνώση τους. Στην αναθεωρημένη αυτή έκδοση έχουν ενταχθεί νέες ενότητες για τη βραχεία ομαδική θεραπεία, τις θεραπευτικές ομάδες του διαδικτύου, τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, το τραύμα, την περίθαλψη υπό διαχείριση και τις εξειδικευμένες και δομημένες ομάδες (π.χ. ομάδες για εθισμούς και για ασθενείς με σωματικές νόσους). Ο Ίρβιν Γιάλομ και ο Μόλυν Λέζ εκσυγχρόνισαν πλήρως το ύφος και το περιεχόμενο των κεφαλαίων, πρόσθεσαν νέα κλινικά παραδείγματα, ενώ ταυτόχρονα διατήρησαν τις κλινικές και ερευνητικές πληροφορίες που εξακολουθούν να παραμένουν έγκυρες. Το κείμενο διανθίζεται από παραστατικά παραδείγματα από τις χιλιάδες ομαδικές συνεδρίες που έχουν συντονίσει στις δεκαετίες που ασκούν την ομαδική ψυχοθεραπεία. Η "Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας" είναι ένα εγχειρίδιο που συνδυάζει την πλούσια επιστημονική πληροφόρηση με τη ζωντανή περιγραφή. Η παρούσα έκδοση αποτελεί την πιο ενημερωμένη, περιεκτική και σε βάθος μελέτη της ομαδικής ψυχοθεραπείας που διαθέτουμε σήμερα. Το ουσιαστικότερο βιβλίο για την ομαδική ψυχοθεραπεία. Καλύπτει όλες τις κύριες τάσεις και χρήσιμες μεθόδους που πρέπει να κατέχει οποιοσδήποτε συντονίζει ομάδες κάθε είδους, πριν ασκήσει το ρόλο του. Ο Γιάλομ, με τη συνεργασία του Λέζ, αφομοιώνει και συνθέτει εδώ τη νεότερη επιστημονική έρευνα με τις κλασικές μελέτες, σε μια απολαυστική και διαφωτιστική αναγνωστική εμπειρία. Συζητά εκτενώς τους πυρηνικούς μηχανισμούς που είναι απαραίτητοι για να επέλθει η θεραπευτική αλλαγή μέσα σε μια ομάδα. Επιπλέον, παρουσιάζει τρόπους με τους οποίους μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει δύσκολα μέλη ομάδων και στρατηγικές για την εκπλήρωση των βασικών θεραπευτικών στόχων. Η γλαφυρή γλώσσα του κάνει ακόμα πιο συναρπαστική τη βαθιά κλινική πείρα του. Samuel T. Gladding, πρόεδρος της American Counseling Association (2004-2005)

"Όταν με ειδοποίησαν ότι με τιμούσαν με αυτό το βραβείο ένιωσα έναν καταιγισμό συναισθημάτων. Υπήρχαν συναισθήματα περίπλοκα, παράξενα, σκοτεινά, δύσκολα να τα εκφράσω. "Τι σχέση έχω εγώ με τη θρησκεία; Κάποιο λάθος θα έχει γίνει". Γι' αυτό και η πρώτη απάντησή μου ήταν: "Είστε βέβαιοι; Το ξέρετε ότι εγώ θεωρώ τον εαυτό μου άθεο;" Η απάντηση ήταν άμεση: "Πιστεύουμε ότι έχετε αφιερώσει τη ζωή σας σε ερωτήματα θρησκευτικής φύσεως". Η γενναιόδωρη απάντηση με αφόπλισε και μου έφερε στο νου πολλές συζητήσεις που έχω κάνει με τον Rollo May, ο οποίος επέμενε να θεωρεί το εγχειρίδιό μου, Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία, θρησκευτικό βιβλίο. Θυμάμαι επίσης ότι η Λου Σαλομέ αναφερόταν στον Νίτσε ως θρησκευτικό διανοητή με αντι-θρησκευτική θέση. Η ομιλία μου θα επικεντρωθεί στα θέματα που ξεπηδούν από αυτά τα αντικρουόμενα συναισθήματα και ιδίως σε κάποια υπαρξιακά θρησκευτικά ζητήματα τα οποία συχνά θεωρούνται θρησκευτικής φύσεως. Θα σκιαγραφήσω επίσης κάποιες συγκρίσεις ανάμεσα στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία και τη θρησκευτική παρηγορία. Πιστεύω ότι τις δύο αυτές προσεγγίσεις τις συνδέει μια σύνθετη και τεταμένη σχέση. Κατά μιά έννοια είναι ξαδέλφια, έχουν τους ίδιους προγόνους και τις ίδιες μέριμνες. Μοιράζονται μια κοινή αποστολή: διακονούν την απόγνωση, που είναι εγγενής στην ανθρώπινη μοίρα. Μερικές φορές έχουν κοινές μεθόδους -την προσωπική δυαδική σχέση, τη διαδικασία της εξομολόγησης, της εσωτερικής εξερεύνησης, της συγχώρησης των άλλων και του εαυτού. [...]". Το δοκίμιο αυτό είναι η ευχαριστήρια ομιλία του Ίρβιν Γιάλομ κατά την παραλαβή του βραβείου Όσκαρ Πφίστερ, μιας πολύ σημαντικής τιμητικής διάκρισης που απονέμει η Επιτροπή για την Ψυχιατρική και τη Θρησκεία της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας. Ο διάσημος ψυχίατρος αναπτύσσει εδώ τις θέσεις του για την υπαρξιακή ψυχοθεραπεία και αναλύει τα σημεία στα οποία συγκλίνει ή αποκλίνει από τη θρησκευτική παρηγορία. Οι ιδέες του Νίτσε, του Σοπενάουερ και του Καζαντζάκη διαπνέουν αυτό το καίριο θεωρητικό κείμενο του συγγραφέα των μυθιστορημάτων "Στο ντιβάνι" και "Όταν έκλαψε ο Νίτσε".