Madame de Staël

1800. La Révolution a retourné toute sa violence contre la philosophie et la littérature qui l'ont préparée. La pensée et le goût sont menacés. L'homme de lettres a perdu son statut. Mais la fille de Necker n'entend pas céder à la tentation du désenchantement : elle croit à la perfectibilité des ouvrages de l'esprit et au triomphe du goût ; elle sait quelle est la tâche dévolue à ce siècle neuf : explorer le champ de la sensibilité et de la psychologie, réconcilier vérité et langage des sentiments et œuvrer ainsi pour le progrès de la société. L'ouvrage qu'elle fait alors paraître ne se réduit pas, comme on a pu le croire, à un manifeste romantique ou à une nouvelle définition de la littérature : histoire de la pensée dans ses œuvres en même temps que plaidoyer pour les intellectuels, De la littérature considérée dans ses rapports avec les institutions sociales est un texte philosophique majeur.

Les mémoires de Mme de Staël pendant son exil. Le récit commence en 1800, c'est-à-dire deux ans avant son premier exil, pour s'arrêter brusquement au moment de son arrivée en Suède, à l'automne 1812. Elle y décrit les causes de l'animosité de Bonaparte à son égard et raconte ses différentes pérégrinations à travers toute l'Europe.

"Il y a des coeurs qui ne savent qu'aimer, et dont toute la passion ne se retourne que contre eux-mêmes". Zulma assiste à son procès, jugée pour le meurtre de son amant ; Mirza sauve la vie de son compagnon en s'opposant aux Européens dans un discours édifiant d'amour et de sincérité ; Adélaïde, après un mariage de convenance, rencontre le grand amour dont elle rêvait ; quant à Pauline, elle est déshonorée avant même son mariage et ne cesse d'être tourmentée par son époux pour ses égarements.
Renouant avec la tradition du récit de voyage du XVI ? siècle et de la critique politique du siècle des Lumières, Madame de Staël met en scène dans ces quatre nouvelles sentimentales des héroïnes fortes face à des hommes certes aimables, mais faibles.

Mε το έργο της "Κορίννα ή η Ιταλία", η Μαντάμ ντε Σταλ (1766-1817) έγραψε ένα από τα πιο παράξενα και πλούσια μυθιστορήματα της εποχής της, το οποίο γνώρισε διαχρονικά τεράστια επιτυχία. Η συγγραφέας επινόησε μια νεαρή γυναίκα, έξοχη ποιήτρια και μουσικό, στοχαστική και γενναιόδωρη, με οξεία πολιτική και κοινωνική σκέψη, την Κορίννα, στην οποία και έδωσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η Ιταλία είναι το ιδανικό πλαίσιο για μια ιστορία έρωτα με κακό τέλος ανάμεσα σ’ αυτή την εκπληκτική ύπαρξη και έναν Σκωτσέζο, απόλυτα προσαρμοσμένο, παρά τη νιότη του, στο κοινωνικό καλούπι της κάστας του. Ο Όσβαλντ δεν δέχεται το ωραίο χωρίς χρησιμότητα· η Κορίννα διατρανώνει, σε μια πρώιμη μορφή του, το δόγμα η τέχνη για την τέχνη. Στη διάρκεια των περιπάτων και των ταξιδιών τους, οι δύο νέοι ανταλλάσσουν απόψεις μεταξύ τους αλλά και με τους φίλους τους, Ιταλούς, Άγγλους και Γάλλους, αφήνοντας να διαφανούν τα εθνικά τους χαρακτηριστικά και κατ’ επέκταση οι έντονες, ενδιαφέρουσες και κάποτε μοιραίες διαφορές στη νοοτροπία τους. Μέσα από τις συζητήσεις και τους πολιτικοκοινωνικούς τους διαξιφισμούς αναδύεται ένα ευρωπαϊκό πολιτισμικό και πολιτικό δίκτυο το οποίο καταλήγει στο σαλόνι της Κορίννας. To βιβλίο ερεθίζει πνευματικά τον αναγνώστη, πολλαπλασιάζοντας την απόλαυσή του: η ομορφιά των τεχνών, η φιλοσοφική και θρησκευτική σκέψη, ο στοχασμός για τη λογοτεχνία, την ποίηση, το θέατρο και την αισθητική, του προσφέρονται αφειδώς, με πλαίσιο μερικές από τις πιο όμορφες ιταλικές πόλεις, κυρίως τη Ρώμη, αλλά και τη Νάπολη, την Καμπανία, τη Βενετία, τη Φλωρεντία.