Victor Hugo

La reine d'Espagne exile don Salluste pour avoir séduit une de ses suivantes et refusé de l'épouser. Afin de se venger, celui-ci substitue son valet Ruy Blas à un grand seigneur et fait du laquais le Premier ministre. Avec un dossier étudiant le drame romantique, la théâtralité et le romanesque, les personnages et la mélancolie.

« J'ai l'habit d'un Laquais et vous en avez l'âme. » (acte V, scène 3) « Ô ministres intègres ! Conseillers vertueux ! Voilà votre façon De servir, serviteurs qui pillez la maison ! Donc vous n'avez pas honte et vous choisissez l'heure, L'heure sombre où l'Espagne agonisante pleure ! » Le royaume chancelle. Les courtisans, les ministres s'empressent d'être heureux et puissants : s'enrichir, profiter des circonstances, sans pitié pour le pays ! Mais le peuple, incarné par Ruy Blas, aspire à de plus hautes sphères... Ce chef-d'oeuvre de romantisme, en cinq actes et en vers, est aussi l'histoire d'un homme qui aime une femme ; le drame, c'est que c'est un laquais qui s'est épris d'une reine !

La reine d'Espagne exile don Salluste pour avoir séduit une de ses suivantes et refusé de l'épouser. Afin de se venger, celui-ci substitue son valet Ruy Blas à un grand seigneur et fait du laquais le Premier ministre. Le texte intégral annoté est accompagné d'un appareil pédagogique : une mise en perspective de l'oeuvre et une étude plus approfondie selon les orientations des programmes du lycée.

Victor Hugo a visité la Suisse a cinq reprises, entre 1925 et 1884, mais c'est essentiellement le court voyage qu'il y a fait en 1839 qui a le plus marqué son oeuvre. En effet, plusieurs des grandes lettres constituant le récit de voyage publié en 1842, chez Delloye, sous le titre Le Rhin, ont trait à son passage en terres helvétiques et comprennent de pittoresques descriptions de certaines grandes villes suisses. D'autres pages de la même époque, plus ou moins développées, ne trouvèrent pas d'utilisation immédiate et restèrent dans les papiers du poète ; elles ne furent publiées qu'à titre posthume, en 1890, dans Alpes et Pyrénées. Sous le titre non hugolien de Voyages en Suisse, on trouvera ici l'ensemble de ces textes, regroupés selon l'ordre chronologique du voyage de 1839. S'y ajoutent encore les notes, succinctes, datant d'un nouveau séjour que Hugo a fait en Suisse en 1869, à l'occasion du Congrès de la Paix de Lausanne. Cette nouvelle édition reprend l'introduction de Pierre-Olivier Walzer conçue pour ce même titre publié par L'Age d'Homme en 1982. Poète, dramaturge et romancier, Victor Hugo (1802-1885) est considéré comme l'un des plus importants écrivains de langue française. Figure majeure du courant romantique, il est également un intellectuel engagé en rupture avec les modèles archaïques qui perdurent à son époque.

Συχνά η επίσημη Ιστορία συμπληρώνεται με το πέρασμα του χρόνου από μαρτυρίες ανθρώπων που ήταν παρόντες στα γεγονότα, αλλά τη στιγμή καταγραφής αυτών είτε κανείς δεν τους γνώριζε, είτε οι ίδιοι δεν γνώριζαν τη σημαντικότητα των μαρτυριών τους. Πολλοί αυτόπτες μάρτυρες εντοπίζονται μετέπειτα από ιστορικούς ή συγγραφείς ή ακόμη και ερασιτέχνες καταγραφείς συγκεκριμένων ιστορικών γεγονότων ή ακόμη ανακαλύπτονται οι μαρτυρίες τους σε ξεχασμένα ημερολόγια ή μεταφέρονται από γενιά σε γενιά μέσω των προφορικών διηγήσεων.
Το "Απ' όσα έχω δει" είναι ένα σταχυολόγημα μαρτυριών για σημαντικά γεγονότα, αλλά και διάσημους ανθρώπους, που σημάδεψαν την Ιστορία της Γαλλίας και κατέγραψε ο ρομαντικός Γάλλος συγγραφέας Βίκτωρ Ουγκώ.
Ο Ουγκώ δίνει ενδιαφέρουσες πτυχές γεγονότων, όπως η εκτέλεση του Λουδοβίκου 16ου ή η κηδεία του Ναπολέοντα, ενώ προσφέρει με την πλούσια γλώσσα του και προσωπικές απόψεις για ιερά τέρατα της γαλλικής ιστορίας ή λογοτεχνίας όπως ο Μπαλζάκ, η Σάνδη, ο Βολταίρος, ο Ταλεϋράνδος, ο Λαμαρτίνος.

Μια κλασική ιστορία που μιλάει για την καλοσύνη και τη δύναμη της αγάπης. Ο Κουασιμόδος κρύβει το παραμορφωμένο πρόσωπό του στο σκοτάδι της Παναγίας των Παρισίων. Μέσα από την αγάπη του για την Εσμεράλδα, βρίσκει το θάρρος και τη δύναμη να αντιμετωπίσει τον αρχιδιάκονο Κλoντ Φρολό, που απειλεί την πανέμορφη τσιγγάνα. Η αγνή ψυχή του Κουασιμόδου είναι έτοιμη να παλέψει για τη μία και μοναδική αγάπη στη ζωή του...

Η όμορφη τσιγγανούλα Εσμεράλδα αγαπάει τον λοχαγό Φοίβο ντε Σατοπέρ. Όμως ο αρχιδιάκονος Κλαύδιος Φρόλλο, που θέλει να κάνει δική του την όμορφη τσιγγάνα, μην μπορώντας να ελέγξει το σκοτεινό του πάθος, μαχαιρώνει τον λοχαγό. Στη συνέχεια, κατηγορεί την Εσμεράλδα για τον φόνο, επειδή εκείνη τον απορρίπτει, και το δικαστήριο την καταδικάζει σε θάνατο πιστεύοντας ότι ο Φοίβος είναι νεκρός. Ωστόσο, ο Κουασιμόδος, ο καμπούρης και άσχημος κωδωνοκρούστης της Παναγίας των Παρισίων, που είναι στα κρυφά ερωτευμένος με την όμορφη τσιγγάνα, την αρπάζει και την κρύβει μέσα στην πολυδαίδαλη εκκλησία, αλλά τελικά ο αρχιδιάκονος καταφέρνει να την πάρει από τα χέρια του και να την παραδώσει στον δήμιο. Η τραγική ιστορία αγάπης τελειώνει με την Εσμεράλδα στην κρεμάλα και τον Κουασιμόδο να τιμωρεί τον Φρόλλο, ρίχνοντάς τον από τον ναό, και να εξαφανίζεται.

Στο κορυφαίο αυτό μυθιστόρημα της ρομαντικής λογοτεχνίας, ο Ουγκώ παράλληλα με τη συγκινητική και τρυφερή ιστορία της Εσμεράλδας και του Κουασιμόδου εγκωμιάζει την υπέροχη Νορτ Νταμ, περιγράφει την πολεοδομία του Παρισιού και καταγγέλλει τις αρχιτεκτονικές επεμβάσεις που έγιναν στον καθεδρικό ναό και σε άλλα μνημεία του Μεσαίωνα. Αφηγείται  γεγονότα ενάντια στον σκοταδισμό και ασκεί κριτική στην Εκκλησία.

Το κλασικό μυθιστόρημα του Βίκτωρος Ουγκό Η τελευταία ημέρα ενός κατάδικου, θεωρείται αναμφιβόλως κορυφαίο λογοτεχνικό έργο του μεγάλου συγγραφέα. Όπως αναφέρεται και στον πρόλογο του βιβλίου, αποτελεί μία ικεσία υπέρ της κατάργησης της θανατικής ποινής. Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Γαλλία του Ναπολέοντα και κάνει λόγο για το δικαστικό σύστημα εκείνης της εποχής. Ένας άνδρας καταδικασμένος σε θάνατο, καθώς περιμένει την εκτέλεσή του, αναφέρει στον αναγνώστη όλα όσα σκέπτεται και αισθάνεται. Μέσα από τη λογοτεχνική αφήγηση, τις περιγραφές του κελιού της φυλακής, του ιερωμένου, των δικαστών, του δήμιου, ο αναγνώστης αντικρίζει για λίγο την ιστορία -όχι μόνο αυτού του θανατοποινίτη- αλλά παράλληλα και κάθε ανθρώπου που καταδικάστηκε να εκτελεστεί στην γκιλοτίνα.

«Το κεφάλι του λαού. Να το ζήτημα. Φωτίσατέ το. Δεν θα είναι τότε ανάγκη να το κόψετε.» Δημοσιευμένο στο παράρτημα της «Παρισινής Επιθεώρησης» τον Ιούλιο του 1834, το διήγημα Μπροστά στη λαιμητόμο αποτελεί μια πολιτική καταγγελία, ένα «κατηγορώ» ενάντια στη θανατική ποινή αλλά και την αδιαφορία της κοινωνίας απέναντι στις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των λαϊκών μαζών. Χρησιμοποιώντας τη λογοτεχνική φόρμα, ο Β. Ουγκώ καταγράφει το χρονικό ενός άνδρα που οδηγείται στην παρανομία λόγω των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της εποχής και μοιραία καταδικάζεται σε θάνατο. Η εστίαση της αφήγησης είναι τέτοια που φέρνει στην επιφάνεια όλες τις κοινωνικές παθογένειες της εποχής, ώστε, τελικά, ο αναγνώστης δεν ασχολείται με το έγκλημα του παραβάτη αλλά με τα εγκλήματα της κοινωνίας.