Γεράσιμος Α. Ρηγάτος

non-exchangeable & non-refundable

Με το παρόν έργου του Γ. Α. Ρηγάτου ξεχωρίζεται ένα από τα εκπρεπέστερα είδη της λαϊκής λογοτεχνίας, η παροιμία, την οποία (για να αναφέρω μιαν αλλά σημαίνουσα περίπτωση) ο Κωστής Παλαμάς τουλάχιστον δύο φορές εξεθείασε. "Αξίζει να αναλυθούν οι Παροιμίες", έγραφε, "ως μνημεία γλωσσικά, που μια μέρα θα ευεργετήσουν το φιλόσοφο, θα ευεργετήσουν τον ποιητή. Ποιος ξέρει πόσο και η μελέτη τους θα βοηθήσει στο χτίσιμο καμιάς μεγάλης και συνθετικής εργασίας για την ελληνική ψυχή, καμιάς μεγαλοφάνταστης εποποιίας". Και ο ίδιος, τιμώντας στο ποίημά του "Πατέρες" εκείνους τους εκλεκτούς, που ευεργέτησαν το έθνος και μνημονεύοντας ανάμεσά τους τον ιδρυτή της ελληνικής λαογραφίας Νικόλαο Πολίτη, που λέει ανάμεσα στ' άλλα απευθυνόμενος σ' αυτόν: "και ξεσκεπάζεις της κρυφής, λιγόλοης Παροιμίας τ' αγαλματένιο πρόσωπο, φωνή τής δίνεις...". Είμαι βέβαιος πως θα γοήτευαν τον ποιητή παροιμίες όπως οι επόμενες, που παίρνω απ' το βιβλίο του κ. Ρηγάτου: "στην τσέπη του βαστά τα κόλυβά του" (για βαριά άρρωστους και ετοιμοθάνατους) "κλαίω αίματα" (για βαθιά και απέραντη θλίψη)· "ό,τι αποκτάς στο σπάργανο, στο σάβανο τ' αφήνεις" (για την κληρονομικότητα)... Μ.Γ. Μερακλής.

Οι μεταβολές της καθημερινής ζωής των ανθρώπων συντελούνται τις τελευταίες δεκαετίες με εξαιρετικά ταχείς ρυθμούς. Η γλώσσα, ακολουθώντας και εκφράζοντας τη ζωή, μεταβάλλεται με ανάλογη ταχύτητα. Η μη χρησιμοποίηση διαδικασιών, τεχνικών, εργαλείων ή μέσων συνεπάγεται και την απόσβεση από τη συλλογική μνήμη των λέξεων που τα δηλώνουν. Σε αντικατάστασή τους, νέες λέξεις, που δηλώνουν τις νέες καταστάσεις, μπαίνουν στην καθημερινότητά μας και καλύπτουν τις ανάγκες μας. Στο λεξικό αυτό καταγράφονται 4198 λέξεις σπάνιες, ξεχασμένες ή δυσεύρετες, αλλά και λέξεις κοινές σε φθίνουσα χρήση. Όλες τους αναφέρονται στα αντικείμενα της λαϊκής μας Ιατρικής: το σώμα και τις λειτουργίες του, τις παθήσεις και τα συμπτώματά τους, τις θεραπείες και τους θεραπευτές. Όπου είναι δυνατόν, οι λέξεις αναπτύσσονται με τρόπο που να αποτελούν είδος αναγνώσματος. Το βιβλίο εμπλουτίζεται με 55 εικόνες, ενώ καταγράφονται 226 βιβλιογραφικές πηγές.

non-exchangeable & non-refundable

Η μελέτη των επωνύμων στην Ελλάδα, αν κι έχει αρχίσει από τις πρώτες δεκαετίες του ελεύθερου βίου της χώρας μας, δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη. Ίσως, ανάμεσα στ' άλλα, να φταίει και η προσπάθειά μας να σβήσουμε την παράδοσή μας. Ίσως να θέλουμε, συλλογικά κι υποσυνείδητα, να ξεχάσουμε την καταγωγή μας, που τα ονόματα επιμένουν να μας θυμίζουν

«...θεωρώ την εργασία αυτή του Ρηγάτου βασική για τους μελλοντικούς λεξικολόγους που θα θελήσουν να δώσουν στις λέξεις το ειδικό ιατρικό νόημά τους [...]. Ασφαλώς υπάρχουν πλήθος ιατρικά λεξικά που ερμηνεύουν τους ιατρικούς όρους, αλλά λεξικό που ν΄ ανατρέχει στον Όμηρο για να βρεί την απώτερη καταγωγή των λέξεων γίνεται για πρώτη φορά» Σ. Καργάκος «Είναι μία εργασία σοβαρού μόχθου και πνευματικής ευθύνης. Μία μελέτη που κινείται μέσα στο φυσικό - υγειονομικό χώρο, αλλά και στον πλατύτερο λαογνωστικό, στην πελώρια εκείνη σκηνή των εμφυλίων τρωϊκών. Με την τόσο εναργή ελληνικότητα και τον ψυχισμό του αρχαίου λαού μας και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου. Ο συγγραφέας σε ολόκληρο το πόνημά του σέβεται το χρόνο και την ιστορία» Δ. Σιατόπουλος