Τι συνέβη όταν ένας μικρός λαός αποφάσισε να αποδράσει από τη μόνιμη χρεοδουλοπαροικία που ερημοποιεί τη χώρα του;
Οι "Ανίκητοι ηττημένοι" είναι όλοι εκείνοι που το 2015 ξεπέρασαν τον φόβο του βαθέoς κατεστημένου και έφεραν την "Ελληνική Άνοιξη". Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη ρίχνει φως στη μεθοδικότητα με την οποία ηττήθηκε η "Ελληνική Άνοιξη", με παράπλευρη απώλεια την απαξίωση και σταδιακή αποδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Brexit κτλ.). Όμως καταδεικνύει και κάτι άλλο: Πως, παρά την ήττα τους, η "Ελληνική Άνοιξη" των Ανίκητων Ηττημένων έβαλε τις βάσεις για μια "Ευρωπαϊκή Άνοιξη", αναδεικνυόμενη έτσι σε σοφή επένδυση στο μέλλον μιας βιώσιμης Ελλάδας εντός μιας δημοκρατικής Ευρώπης, για την οποία αξίζει κανείς να μάχεται.
Αφιερωμένο σε όσους πασχίζουν για τον έντιμο, λογικό συμβιβασμό, αλλά προτιμούν να ισοπεδωθούν παρά να καταλήξουν συμβιβασμένοι, το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη έχει τουλάχιστον τρεις αναγνώσεις:
- Χρονικό των γεγονότων του 2015, όταν οι δανειστές της χώρας ρίσκαραν την ακεραιότητα της Ευρώπης για να αναπαραγάγουν την άνομη εξουσία τους, επεκτείνοντας στο διηνεκές τη γενικευμένη πτώχευση της ελληνικής κοινωνίας.
- Εξιστόρηση ενός ακόμα "επεισοδίου" της ελληνικής ιστορίας όπου η διάσπαση του εσωτερικού μετώπου έφερε την ήττα.
- Καταγραφή συναρπαστικών συζητήσεων με ανθρώπους που καθορίζουν τις τύχες μας, όπως τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, την Κριστίν Λαγκάρντ, τον Μάριο Ντράγκι, τον Εμμανουέλ Μακρόν, τον Μπαράκ Ομπάμα.
Ίσως όμως η πιο ενδιαφέρουσα ανάγνωση κινείται γύρω από άλλον, εντελώς διαφορετικό, άξονα που θυμίζει περισσότερο αρχαία ή σαιξπηρική τραγωδία: Εμβάθυνση στο δράμα ανθρώπων με εξουσία μεγάλη, που όμως καταλήγουν ανήμπορα πλάσματα πιασμένα στην παγίδα που τους έστησε η θεσμική τους ισχύς.
Η συστηματική άρνηση των πραγματικών αιτίων της ευρωπαϊκής κρίσης γέννησε μια τιτάνια μάχη με θύματα την ακεραιότητα και την ψυχή της Ευρώπης. Στη μάχη αυτή ηττώνται καθημερινά οι δυνάμεις της λογικής και του ανθρωπισμού και θριαμβεύουν ο αυταρχισμός, η ανισότητα, μία μορφή δήθεν λιτότητας που υπονομεύει την ίδια της τη λογική. Ως αποτέλεσμα, οι φυγόκεντρες δυνάμεις που αποδομούν την Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύονται – με το Brexit να δίνει απλά πρόγευση του τι θα ακολουθήσει. Το αποτέλεσμα αυτής της τιτάνιας σύγκρουσης όχι μόνο θα κρίνει το μέλλον της ηπείρου μας, αλλά και θα αποδειχθεί κρίσιμο για την υφήλιο. Η νίκη του ορθολογισμού, της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του ανθρωπισμού στην Ευρώπη είναι, άλλη μια φορά, διακύβευμα για όλον τον κόσμο.
Στο νέο του βιβλίο, ο Γιάνης Βαρουφάκης αφηγείται τη δημιουργία της ευρωζώνης πάνω στα ερείπια του εντυπωσιακού μεταπολεμικού οικονομικού συστήματος που έστησαν, ως επέκταση του Νιου Ντηλ, οι επίγονοι του προέδρου Ρούσβελτ. Αντίθετα με εκείνη τη νομισματική και οικονομική ένωση (το Μπρέτον Γουντς), η ευρωζώνη οικοδομήθηκε σαθρά, με τρόπο που τη μετέτρεψε γρήγορα σε πυραμιδικό σχήμα (ιδιωτικού και δημόσιου) χρέους, με χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία στον ρόλο του μονίμως αφερέγγυου δανειολήπτη.
Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη Η αρπαγή της Ευρώπης σκύβει προσεκτικά και μεθοδικά πάνω στην πρόσφατη ευρωπαϊκή μας ιστορία, παραθέτοντας εφικτές λύσεις και αναδεικνύοντας τη μεταμορντέρνα έκδοση της δεκαετίας του 1930 που καραδοκεί εάν κάνουμε το λάθος να πιστέψουμε πως οι μόνες μας επιλογές είναι είτε η υποταγή στις διάφορες τρόικες είτε η διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.