Δημήτρης Δασκαλόπουλος

Τα είκοσι μελετήματα για τον Κ.Π. Καβάφη που συνθέτουν την ύλη του ανά χείρας βιβλίου αποτελούν ευρεία επιλογή από δημοσιευμένα και αδημοσίευτα κείμενα που έχει γράψει κατά τα τελευταία τριάντα και πλέον χρόνια ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, συστηματικός και αναγνωρισμένος ερευνητής του βίου και του έργου του Αλεξανδρινού ποιητή. Βασιζόμενος στην εκτεταμένη σχετική βιβλιογραφία, προσφέρει μια πανοραμική εικόνα της μέχρι σήμερα ελληνικής και ξένης φιλολογικής έρευνας. Παρακολουθεί τα πρώτα φανερώματα του Καβάφη, τις δοκιμές και τις δοκιμασίες της κριτικής κατά την πραγμάτευση του έργου του, καθώς και τη σταδιακή πρόσληψη και καθιέρωση της καινοφανούς ποίησής του τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Διερευνά, επιπλέον, τα βασικά θέματα της καβαφικής ποίησης και αναδεικνύει την αξία και τη διάρκεια της, παρακολουθώντας συγχρόνως την πολύχρονη διεθνή πορεία που έχει διανύσει το καβαφικό έργο ως τις μέρες μας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Με τον παλαμικό τίτλο Τα χρόνια μου και τα χαρτιά μου, το βιβλίο παρακολουθεί και καταγράφει την προσωπική αλλά κυρίως τη λογοτεχνική πορεία του συγγραφέα του. Στο βάθος των γεγονότων ακούγεται ο απόηχος σημαντικών στιγμών, κοινωνικών και πολιτικών, που σημάδεψαν την Ελλάδα κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα έως και σήμερα. Το βιβλίο δε φιλοδοξεί να είναι ιστορική ή κοινωνιολογική μαρτυρία. Ατομικά περιστατικά, αφανείς διαδρομές, συναντήσεις με δημιουργούς που άφησαν το στίγμα τους στη σύγχρονη πνευματική ζωή του τόπου αναδεικνύουν και συμπλέκουν το ατομικό με το συλλογικό σε μια κοινωνία διαρκώς μεταλλασσόμενη, με όλες τις παθογένειες που τη διακρίνουν. Αναμνήσεις, ημερολογιακές εγγραφές και ποικίλα τεκμήρια συγκροτούν ένα χρονικό, με ιδιαίτερη έμφαση στην ελληνική λογοτεχνική ζωή των τελευταίων εξήντα χρόνων.

«Στην παρούσα έκδοση συσσωµατώνονται όλα τα ποιητικά βιβλία που έχω εκδώσει µέχρι σήµερα. Το περιεχόµενό τους αναπαράγεται χωρίς τροποποιήσεις, όπως είχε κατά την πρώτη τους δηµοσίευση, µε ελάχιστες, ασήµαντες διορθώσεις. Μόνον από την εναρκτήρια συλλογή (Απόπλους, 1963) προτίµησα να επιλέξω µερικά ποιήµατα, ενδεικτικά του κλίµατος µιας πρώιµης ποιητικής εκφοράς. Ανήκω γραµµατολογικώς στη δεύτερη µεταπολεµική ποιητική γενιά, µε όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα που έχουν αποδοθεί στους ποιητές που την απαρτίζουν. Στις συλλογές που αναδηµοσιεύονται τώρα προσπάθησα να συνοµιλήσω µε το απώτερο και το πρόσφατο παρελθόν της ελληνικής ποίησης». Δ.Δ.

Οι συγγραφείς και τα έργα που σχολιάζονται σε αυτό το βιβλίο υπό τον τίτλο Χωρικά ύδατα με έχουν απασχολήσει κατ’ επανάληψη και στο παρελθόν· συγκροτούν, θα έλεγα,  ένα μεγάλο μέρος από το λογοτεχνικό εικονοστάσι μου. Τα μελετήματα γράφτηκαν κατά την προηγούμενη κρίσιμη για τη χώρα μας δεκαετία με αφορμή επετείους ή αφιερώματα περιοδικών και δηλώνουν τον σταθερό προσανατολισμό μου προς τα συγκεκριμένα πρόσωπα και κείμενα. Εκτός των άλλων, έχω την εντύπωση πως, παρά τις διαφορετικές εποχές που έζησαν και τις ανόμοιες συνθήκες κάτω από τις οποίες δημιούργησαν, οι ποιητές, οι πεζογράφοι και οι φιλόλογοι που συστεγάζονται εδώ διαθέτουν ισχυρούς εσωτερικούς δεσμούς μεταξύ τους. Είναι φυσιογνωμίες με ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Δεν υπαινίσσομαι μόνον την ιδιαιτερότητα της γραφής και του ύφους καθενός αλλά, κυρίως, την ηθική στάση που διατήρησαν σε όλη τη διάρκεια της λογοτεχνικής και της δημόσιας παρουσίας τους –στάση που καθιστά την περίπτωσή τους από πολλές απόψεις παραδειγματική. Πέρα από τη συνολική προσφορά τους στα Γράμματά μας, είναι πολλαπλώς ωφέλιμο να επανερχόμαστε στις παρακαταθήκες που μας κληροδότησαν, και μάλιστα σε μιαν εποχή κατά την οποία πλεονάζουν οι κίβδηλες φωνές.