Georges Vigarello

Histoire de la fatigue "Stress" , "burn out" ou "charge mentale" : les XXe et XXIe siècles ont vu une irrépressible extension du domaine de la fatigue. Les épuisements s'étendent du lieu de travail au foyer, du loisir aux conduites quotidiennes. Une hypothèse traverse ce livre : le gain d'autonomie, réelle ou postulée, acquis par l'individu des sociétés occidentales, la découverte d'un "moi" plus émancipé, le rêve toujours accru d'affranchissement et de liberté ont rendu toujours plus difficile à vivre tout ce qui peut contraindre et entraver.
Que nous est-il arrivé ? Du Moyen Age jusqu'à nos jours, un parcours passionnant qui croise histoire du corps et des sensibilités, des structures sociales et du travail, de la guerre et du sport, jusqu'à celle de notre intimité. Georges Vigarello Directeur d'études à l'Ecole des hautes études en sciences sociales, il a notamment publié au Seuil Les Métamorphoses du gras (2010), La Silhouette du XVIIIe siècle à nos jours (2012) et Le Sentiment de soi (2014).

Η ιστορία του βιασμού έρχεται να αφηγηθεί μια σύνθετη διαπλοκή ανάμεσα στο σώμα, το βλέμμα και την ηθική. Περνώντας από τη σχετική σιγή σε μια θορυβώδη παρουσία, το έγκλημα του βιασμού είναι σήμερα όσο ποτέ άλλοτε παρόν στις αστυνομικές έρευνες, στο δικαστικό ρεπορτάζ, στα άρθρα του τύπου, στις αντιδράσεις της κοινής γνώμης. Η φρίκη άλλαξε περιεχόμενο: η σκοτεινή μορφή των αστυνομικών μυθιστορημάτων που συνδύαζε το αίμα με τη ληστεία έδωσε τη θέση της στην περισσότερο ψυχολογική μορφή του διαταραγμένου και διεστραμμένου ατόμου που συνδυάζει αίμα, επιθυμία και σεξουαλικότητα. Το πιο σημαντικό στοιχείο δεν είναι οι αριθμοί, όσο διαφωτιστικοί και αν είναι: πολύ γρήγορα η έρευνα αποκαλύπτει ότι αυτό που πραγματικά υποβάλλεται στην ιστορία είναι τα όρια και η σημασία του εγκλήματος, ο τρόπος που το ορίζουμε και το κρίνουμε. Οι δικαστές των κλασικών χρόνων δεν αποδίδουν πίστη στη μήνυση μιας γυναίκας, παρά μόνο όταν όλα τα υλικά στοιχεία (ορατές σωματικές βλάβες κ.λπ.) επιτρέπουν την επιβεβαίωση των ισχυρισμών της. Κατά συνέπεια, η ιστορία του βιασμού είναι ταυτόχρονα η αργή αναγνώριση ότι ένα υποκείμενο μπορεί να είναι "απόν" από τις κινήσεις που είναι καταδικασμένο να υφίσταται ή να εκτελεί. Μέσα από αυτή τη μακρά διαδρομή, η ιστορία του βιασμού μπορεί να συμβάλει στην ανίχνευση της γένεσης του σύγχρονου υποκειμένου. Η σημασία που αποδίδεται στον προσωπικό πόνο, η επικέντρωση στην κρυφή λεηλασία, στη ρωγμή, στον ψυχικό βασανισμό και φόνο παίζουν τόσο αποφασιστικό ρόλο, ώστε να μεταβάλλουν την κυρίαρχη εικόνα της εγκληματικότητας.