Vladimir Nabokov

« Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε στο Βερολίνο της Γερμανίας κάποιος ονόματι Αλμπίνους. Επρόκειτο για πλούσιο, αξιοσέβαστο, ευτυχισμένο άνθρωπο. Μια ωραία μέρα εγκατέλειψε τη σύζυγό του για χάρη νεαρής ερωμένης. Ήταν ερωτευμένος· όχι όμως κι εκείνη. Η ζωή του τέλειωσε σε πλήρη καταστροφή. Αυτή είναι όλη η ιστορία διατυπωμένη σε λίγες γραμμές, που θα μας αρκούσαν αν δεν υπήρχε το όφελος και η απόλαυση της διήγησης. Και παρότι μια ταφόπετρα, τυλιγμένη στα βρύα, έχει άφθονο χώρο για να περιλάβει τη συντμημένη εκδοχή μιας ανθρώπινης ζωής, η έκθεση της λεπτομέρειας είναι πάντοτε ευπρόσδεκτη ». ΣΕ ΜΙΑ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ Ο ΝΑΜΠΟΚΟΦ εκσφενδονίζει τον αναγνώστη σ’ αυτόν τον ωμό απολογισμό του ερωτικού εξευτελισμού και της ταπείνωσης. Σε μια σειρά από ζωντανές, συχνά σύντομες σκηνές, οδηγεί την υπόθεση στην αναπόφευκτη τραγική ολοκλήρωση. Είναι μια θλιβερή, σαδιστική ιστορία, στην οποία το συγκινητικό και ανικανοποίητο πρόσωπο του Αλμπίνους, αδύναμο να θέσει τέρμα στη σταδιακή αυτοκαταστροφή, γίνεται έρμαιο της μικρής ερωμένης του. Η νεαρή Μάργκοτ του Γέλιου στο σκοτάδι προεικονίζει τη διάσημη Λολίτα. Γυναίκα- παιδί, καταστροφική και συνάμα ασήμαντη, εισέρχεται στη ζωή του αξιοπρεπούς αστού εραστή της, για τη χαρά του και για τη δυστυχία του. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό γλίστρημα προς την κόλαση ενός άντρα που κυριαρχείται απ’ τον αδύνατο έρωτα. Μια «λεπτομερειακά επεξεργασμένη παρωδία ».

O Λούζιν, εσωστρεφής και μελαγχολικός ως παιδί, στρέφεται στο σκάκι για να αποφύγει την πραγματικότητα. Μεγαλώνοντας, το πρωτοφανές ταλέντο του τον φέρνει στην κορυφή, αλλά το τίμημα είναι βαρύ. Το πάντοτε ικανό για λαμπρούς σκακιστικούς συνδυασμούς μυαλό του αποδεικνύεται τραγικά ανεπαρκές για να αντιμετωπίσει το λαβύρινθο της ζωής και είναι αυτό που θα τον οδηγήσει στη συντριβή. Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο.

Τα έξι διηγήματα -ή σκαριφήματα αφηγήσεων- του τόμου αυτού, εξαίσια δείγματα της ποιητικής καθώς και της κοσμοαντίληψης του Ναμπόκωφ, διέπονται από χιούμορ, που άλλο δεν κάνει από το να κονιορτοποιεί ό,τι απομένει απ' την κοινωνική συμβατικότητα. Η μέθοδος του Ναμπόκωφ φαίνεται να είναι η πλήρης αντιστροφή όλων των δεδομένων, Μεγενθύνεται υπερβολικά το φαινομενικά τετριμμένο, οι ασημαντότητες εκβιάζονται και ό,τι θα ήθελε να εκληφθεί ως μέγα υφίσταται την απίσχνανση, τη φθορά και την κοροϊδία που του αρμόζουν. Η Όλγα εγκλωβισμένη στις παρενέργειες της ομορφιάς της, ανήμπορη για κάθε σχέση· ο Άντον Πέτροβιτς συντρίβεται απ' τη φαιδρότητα της δειλίας του· ο Κωνσταντίνος, γνωρίζει την ερωτική πανωλεθρία πριν καν αγγίξει την επιδερμίδα της γυναίκας που δήθεν κατέκτησε. Τελικά, μήπως ο πλέον αδυσώπητος κριτής της ανθρώπινης ψυχονοητικής σύστασης είναι εκείνος που κρύβει τη σκληρότητά του πίσω από ένα μειλίχιο μειδίαμα; Στην περίπτωση του Ναμπόκωφ, πάντως, εκείνο που γίνεται απόλυτη προτεραιότητα είναι η αναπόφευκτη απόλαυση της ανάγνωσης, ή μάλλον, της μελωδίας των έργων του.

Ο Κρέτσμαρ, ένας πλούσιος και σοβαρός οικογενειάρχης, ζει στο Βερολίνο με τη γυναίκα του, την Άννα Λίζα και τη μικρή τους κόρη, την Ίρμα. Την ήσυχη και γλυκιά ζωή του ταράζει η γνωριμία του με τη δεκαεξάχρονη Μάγδα. Ένα αμαρτωλό συναίσθημα τον κυριεύει και τον παρασύρει ενώ εκείνη γοητεύεται από τα χρήματά του. Όταν ένα γράμμα της ερωμένης του πέφτει στα χέρια της συζύγου του εκείνη τον εγκαταλείπει παίρνοντας μαζί και την κορούλα τους. Ο Κρέτσμαρ τυφλός από έρωτα, εγκαθιστά την ερωμένη στο σπίτι του και νομιμοποιεί τη σχέση τους. Εκείνη δεν σταματά να τον εκμεταλλεύεται και να τον χρησιμοποιεί για να εκπληρώσει τη φιλοδοξία της να γίνει σταρ του κινηματογράφου. Όταν τυχαία συναντά τον πρώτο της μεγάλο έρωτα συνάπτει σχέση μαζί του και από κοινού κοροϊδεύουν τον δύστυχο Κρέτσμαρ και αρχίζουν να ροκανίζουν την περιουσία του. Μια καλοστημένη απάτη, ένα ερωτικό τρίγωνο και η ζωή του Κρέτσμαρ οδεύει στην καταστροφή… Πρόδρομος της Λολίτας το μυθιστόρημα αυτό του Ναμπόκοφ δείχνει πώς ο άνθρωπος γίνεται έρμαιο του έρωτα και οδηγείται στον εξευτελισμό και την ταπείνωση.

Βερολίνο 1924-5: Ένας Ρώσος εμιγκρές ενδίδει στις ερωτικές διαθέσεις μιας καλής φίλης της οικογένειας από την οποία προσλαμβάνεται ως παιδαγωγός. Όταν πέφτει θύμα ξυλοδαρμού από τον σύζυγο της ερωμένης του, ο ανδρισμός του Σμίροφ θίγεται, η προσωπικότητά του κατακερματίζεται, καταφεύγει στο δωμάτιο που νοικιάζει και αυτοκτονεί. Στ’ αλήθεια όμως αυτοκτονεί;
Το μικρό αυτό μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ είναι τόσο μια φαρσοειδής αστυνομική ιστορία όσο και μια αφήγηση βυθισμένη στην κόλαση των πολλαπλών αντικατοπτρισμών του βασικού της πρωταγωνιστή.