Susan Sontag

An invaluable record of the creative output of one of the most inquisitive and analytical thinkers of the twentieth century at the height of her power, Debriefing collects all of Susan Sontag's shorter fiction, a form she turned to intermittently throughout her writing life.

Ranging from allegory to parable to autobiography, these stories show Sontag wrestling with problems beyond the essayistic form, her more customary mode. Here, she catches fragments of life on the fly, dramatizes her private griefs and fears, and lets characters take her where they will. The result is a collection of remarkable brilliance, versatility, and charm. Sontag's work has typically required time for people to catch up to it. These challenging works of literary art--made more urgent by the passage of years--await a new generation of readers.

Στο βιβλίο αυτό παρατίθενται δύο δοκίμια που ανήκουν στο ίδιο θεματικό πλαίσιο "τέχνη και φασισμός". Το πρώτο αναφέρεται στη Λένι Ρίφενσταλ και το άλλο στο κινηματογραφικό έργο του Γιούργκεν Ζύμπερμπεργκ. Το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν για το σημερινό αναγνώστη έχει να κάνει με την ανίχνευση των αιτίων μιας διαφαινόμενης κατά τη δεκαετία του '70 απενοχοποίησης κάποιων φωτογενών μορφών του φασισμού, αιτίων τα οποία η Σόντακ εντοπίζει "στις νέες ευκαιρίες που δόθηκαν στην ιδέα του ωραίου" μέσα στην κοινωνία του θεάματος και του life style.

Η Σούζαν Σόνταγκ δεν υπήρξε μονάχα μια από τις πιο πρωτότυπες και επιδραστικές φωνές των αμερικανικών γραμμάτων, αλλά και μια από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες του εικοστού αιώνα. Στον ανά χείρας τόμο συγκεντρώνονται για πρώτη φορά ορισμένα από τα πιο διεισδυτικά της άρθρα και δοκίμια, κείμενα παθιασμένα και αιρετικά, για τα μείζονα ζητήματα που απασχολούν τη σύγχρονη γυναίκα: την ομορφιά, τα γηρατειά, τη χειραφέτηση, τη σεξουαλικότητα, την αντίστασή της στην εξουσία της πατριαρχίας, και γενικότερα τη θέση της σε έναν κόσμο διαρκώς μεταβαλλόμενο και με ελάχιστες σταθερές. Με τα άρθρα και τα δοκίμιά της, η Σόνταγκ «προσφέρει τροφή για σκέψη που χορταίνει ακόμα και τους πιο απαιτητικούς αναγνώστες» (The Times). Συγγραφέας, φιλόσοφος, δημοσιογράφος, ακτιβίστρια, η Σούζαν Σόνταγκ (Νέα Υόρκη, 1933-2004) δίδαξε σε διάσημα πανεπιστήμια και είχε πλούσιο συγγραφικό και καλλιτεχνικό έργο.

«Το πάθος του πνεύματος», στο όποιο εστιάζονται τα δύο δοκίμια της Σούζαν Σόντακ για τον Αρτώ και τον Κανέττι υπήρξε η αφορμή που μας οδήγησε στην παρουσίασή τους. Εν συνεχεία, βέβαια, ο συσχετισμός και η παράλληλη ανάγνωσή τους αναδεικνύουν τις διαφορές μάλλον παρά τις ομοιότητες των δύο αυτών ιδιόρρυθμων συγγραφέων του 20ού αιώνα. Το στοιχείο που φαίνεται να τους ενώνει, το «πάθος του πνεύματος», οδήγησε τη γραφή του καθενός τους, το θεατρικό, δοκιμιακό και ποιητικό διάβημα του πρώτου και την αφήγηση του δεύτερου, σε διαφορετικούς δρόμους. Ο Αρτώ θέλησε μέσω ενός δικού του, ιδιόχρηστου σουρρεαλισμού, με τον οποίο διατήρησε παρά την αποκήρυξη του μιαν ισοβίως προβληματική σχέση, να φτάσει στην πλήρη σωματοποίηση -στην καθολίκευση, ήτοι στην κατάργηση-της τέχνης ενώ ο Κανέττι, αντιστρόφως, με εντονότατη την εβραϊκή (δηλαδή κατ' εξοχήν διανοητική) αίσθηση της κληρονομιάς του Διαφωτισμού, φτάνει μέσω μιας υπερόξυνσης του πνεύματος σε μια δονκιχωτική άρνηση της σωματικότητας, όπως αυτή εκπροσωπείται στον πρωταγωνιστή του μυθιστορήματός του "Η Τύφλωση". «Σπανίως ένιωθε κανείς τόσο άνετα με το πνεύμα του», γράφει η Σόντακ, «όσο ο Κανέττι». Στο σημείο αυτό θα πρέπει να ειδοποιηθεί ο αναγνώστης ότι η Σούζαν Σόντακ και στα δύο εν λόγω δοκίμια χρησιμοποιεί τον όρο mind (πνεύμα) αναφερόμενη κατά κύριο λόγο στις νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου -στον "νου", "διάνοια", τη "νόηση" και, ακόμα πιο ελεύθερα, στη "σκέψη". Ωστόσο υπάρχουν και περιπτώσεις όπου ο ίδιος αυτός όρος χρησιμοποιείται, όπως προκύπτει από τα συμφραζόμενα, εναλλακτικά στη θέση του spirit, σε αντιδιαστολή προς το "σώμα" ή τη "σάρκα". Και τούτο θα το διαπιστώσει ο αναγνώστης ιδίως στο δοκίμιο για τον Αρτώ ο όποιος, εντούτοις, «μεταχειρίζεται μονίμως το πνεύμα σαν να ήταν ένα είδος σώματος» - εξ ου και το πάθος.