Pablo Neruda

"Avec le Chant général, j'ai travaillé sur le terrain de la chronique et du mémorial, un terrain qui, les premiers temps, me parut rocailleux et inhospitalier. Mais soudain je découvris [... ] qu'il n'y avait pas de matériel antipoétique lorsqu'il s'agissait de nos réalités. Les faits les plus obscurs de nos peuples doivent être brandis en pleine lumière. Nos plantes et nos fleurs, pour la première fois, doivent être contées et chantées. Nos volcans et nos rivières sont restés dans les espaces desséchés des textes. Que leur feu et leur fertilité soient livrés au monde par nos poètes. Nous sommes les chroniqueurs d'une naissance retardée. Retardée par le féodalisme, par la stagnation, par la faim. Il ne s'agit pas seulement de préserver notre culture, mais de la livrer à toutes nos forces, de la nourrir et de lui permettre de fleurir". Pablo Neruda.

Η Μαυρόνησος δεν είναι άλλη από την περιώνυμη Ίσλα Νέγρα: το χιλιανό ορμητήριο του Πάμπλο Νερούδα για ολόκληρο τον κόσμο, αλλά και το καταφύγιό του όποτε επέστρεφε στην πατρίδα του. Στο ανά χείρας βιβλίο συντίθενται τα λυρικά του απομνημονεύματα: γεγονότα, βιοτικές καταστάσεις, πολιτική δράση, ιδεολογικές εμπεδώσεις, ταξίδια σε όλο τον κόσμο και έρωτες, αλλά και ποιητικές αποκρυσταλλώσεις παρουσιάζονται σε πέντε ενότητες ένστιχων δημιουργιών. Το βιβλίο αυτό είναι ο ποιητικός προπομπός και συνάμα ο αγγελιαφόρος των απομνημονευμάτων του που κυκλοφορούν επίσης από τις εκδόσεις μας με τίτλο Τη ζωή μου, ομολογώ, την έζησα.

Είκοσι χρονώ ήταν και δεν ήταν ο Νεφταλί Ρικάρδο Ρέγιες Μπασοάλτο -γνωστός σήμερα ανά την υφήλιο με το ψευδώνυμο Πάμπλο Νερούδα-, όταν δημοσίευσε μια μικρή συλλογή ποιημάτων με τίτλο "Veinte poemas de amor y una cancion desesperada". Κι έμελλε το βιβλιαράκι ετούτο όχι μόνο να γίνει o μηνύτορας της έλευσης του νεαρού ποιητή από το Παρράλ της Χιλής στην επικράτεια των ύψιστων λυρικών κατορθωμάτων (εξ όνυχος γαρ...), και μία από τις διαχρονικώς δημοφιλέστερες αναφορές στη λεγόμενη ερωτική ποίηση, αλλά και να είναι πια έργο κλασικό της παγκόσμιας λογοτεχνίας, σχεδόν ισότιμο με το -ομηρικών, θα τολμούσαμε να πούμε, προδιαγραφών και προσηλώσεων- εκείνο "Canto General", που εδόξασε τον Νερούδα και τον έφερε συνδαιτυμόνα του Δάντη, του Σαίξπηρ, του Γκαίτε, του Θερβάντες, του Τολστόη και του δικού μας Διονυσίου Σολωμού στην πιο ψηλή κορφή του ποιητικού Ολύμπου. [...] (Γιώργος Κεντρωτής, Κέρκυρα, 23 Σεπτεμβρίου 2004)

Όταν ο τόσο οικείος μας Ισπανός ποιητής Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα παρουσίασε στη φιλοσοφική σχολή στη Μαδρίτη τον Χιλιανό ομότεχνό του Πάμπλο Νερούδα, μίλησε για "έναν αυθεντικό ποιητή, από εκείνους που έχουν καλλιεργήσει τις αισθήσεις τους σ' έναν κόσμο που δεν είναι ο δικός μας και που ελάχιστοι τον αντιλαμβάνονται. Έναν ποιητή πιο κοντά στο θάνατο παρά στη φιλοσοφία· πιο κοντά στον πόνο παρά στη διανόηση· πιο κοντά στο αίμα παρά στο μελάνι. Παραμένει απέναντι στον κόσμο γεμάτος ειλικρινή έκπληξη και του λείπουν τα δύο εκείνα στοιχεία με τα οποία έχουν ζήσει τόσοι και τόσοι ψευδοποιητές: το μίσος και η ειρωνεία. Όταν πάει να γίνει τιμωρός και σηκώνει το σπαθί, βρίσκεται ξαφνικά μ' ένα πληγωμένο περιστέρι ανάμεσα στα δάχτυλά του". Ως το 1935, που εικάζεται ότι ειπώθηκαν αυτά τα λόγια, είχαν γραφεί μόνο τρία από τα δεκαεννέα ποιήματα που συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα συλλογή. Τόσα χρόνια μετά, δε θα μπορούσαμε να βρούμε πιο καίριο σχολιασμό και για τα υπόλοιπα δεκαέξι, όπως και για το συνολικό έργο του Νερούδα. Να προσθέσουμε την παραληρηματική ρίζα του έρωτα, που βλαστάνει στο σύμπαν γύρω μας και εντός μας με συμμαχία της σιωπής; Μα, αν τα ποιήματα ήταν φωνές, αυτά εδώ θα είχαν τη χροιά του πάθους, της τρυφερότητας και μιας ειλικρίνειας που ξεγυμνώνει.

Στον παρόντα τόμο έχω συγκεντρώσει, πενηντατέσσερα μεταφράσματά μου από το συνολικό έργο του Πάμπλο Νερούδα: πρόκειται κατ' ουσίαν για ένα αραιό κορφολόγημα από ποιήματα μιας πεντηκονταετίας - από την εμβληματική συλλογή "Veinte poemas de amor y una cancion desesperada" του 1924 έως τον κύκλο "Jardin de invierno", πού εκδόθηκε το 1974, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του ποιητή. Κάμποσα από αυτά -όχι πολλά, πάντως!- τα είχα δημοσιεύσει στο παρελθόν είτε σε δικά μου βιβλία είτε σε περιοδικά· εδώ παρουσιάζονται λίγο-πολύ ξαναδουλεμένα. Τα περισσότερα μεταφράσματα είναι παλιά: των μέσων και των τελών της δεκαετίας του '80. Εννοείται ότι και αυτά έτυχαν "ποιας τίνος" επεξεργασίας. Γύρω στα είκοσι αποτελούν "φρέσκα" μεταφράσματα - ίσως, μάλιστα, στο μέλλον απαιτήσουν με τη σειρά τους και τούτα μια σχετική επανεπεξεργασία. Ίδωμεν!... [...] (από το σύντομο σημείωμα του Γιώργου Κεντρωτή)

non-exchangeable & non-refundable

Πρόκειται για μια αναλυτική καταγραφή απομνημονευμάτων που σκιαγραφεί τον άνθρωπο πίσω από τον μύθο. Μια συναρπαστική εξιστόρηση για μία από τις πιο ενδιαφέρουσες, επιδραστικές και αμφιλεγόμενες προσωπικότητες στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής. Η συγκεκριμένη αυτοβιογραφία πρωτοκυκλοφόρησε το 1974 και επανεκδόθηκε το 2017 συμπληρωμένη με μερικά ανέκδοτα και «αυτοβιογραφικού χαρακτήρα» κείμενα που πρόσθεσε ο επιμελητής της έκδοσης με την έγκριση του Ιδρύματος Πάμπλο Νερούδα.