Χριστόφορος Μηλιώνης

That is Acheron? A river in the north-west of Greece, in Epirus, which, in ancient Greek mythology, was the boundary between life and death. What is Kalamas? It too is a river, in the same region, which Byron associated with the Acheron in "Childe Harold`s Pilgrimage", and History, after a hundred and fifty years was to give it, and in a dramatic way, the same meaning.

What is "Kalamas and Acheron"? A cycle of stories, closely connected, which can be read as a novel, where the two rivers become the boundary not only between life and death, but also between human passions of enemies and friends, between utopia and reality, love and violence, joy and misery, past and present, nostalgia and revulsion, memory and fantasy. And finally, a boundary like a taut rope, on which human fate teeters in the balance.

"Kalamas and Acheron" is also the book that, when it was first published in 1985, won the First State Award.

«Ο συγγραφέας μάς μεταφέρει στο επίκεντρο του δράματος και στη ρίζα του ανεπούλωτου τραύματος: στον Εμφύλιο Πόλεμο, όπως τον έζησε ένας ευαίσθητος έφηβος πάνω στα ηπειρώτικα βουνά. […] Πιστός πάντα στην αφηγηματική του ιδιοσυγκρασία, δίνει λιγότερη σημασία στη δράση και την πλοκή απ’ ό,τι στις αποτυπώσεις των γεγονότων πάνω στην ευπαθή συνείδηση του ήρωά του – με τον οποίον ταυτίζεται ακόμη κι όταν αφηγείται σε τρίτο πρόσωπο». ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΚΝΙΑΣ, Η μεταπολεμική πεζογραφία, τόμ. Ε?, 1988 «Στην παραμεθόρια περιοχή αντίκρυ στο ομώνυμο βορειοηπειρωτικό βουνό, που με την αγριάδα του δεσπόζει στον ορίζοντα σαν σύμβολο μιας αμετακίνητης ανθρώπινης μοίρας, ξετυλίγονται το πρώτο και το δεύτερο διήγημα, φθινόπωρο του 1946, καθώς ξαναφουντώνει στον τόπο ο πόλεμος. Στα Γιάννενα την ίδια εποχή και με το ίδιο αντικείμενο συνεχίζεται κυριολεκτικά το τρίτο και κατά κάποιο τρόπο το τέταρτο. […] Δεξιοτεχνικά ο συγγραφέας μάς δίνει με μικρές πινελιές την πνιχτή καθημερινή αγωνία ανάμεσα στα ξεσπάσματα της ωμής βίας· τον εξευτελισμό του πολίτη όταν τον λόγο τον έχουνε πια τα όπλα· […] τον τυφλό φανατισμό των ημερών αλλά και την ακατάλυτη αξία των προσωπικών δεσμών πάνω από το ποτάμι του αίματος που χωρίζει τις παρατάξεις». ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΤΖΙΑΣ, Φιλολογική Καθημερινή, 21.3.1976 «Δεν αιστάνθηκα ποτέ ότι είναι δική μου δουλειά να βρω την αλήθεια για τα φοβερά εκείνα χρόνια, εννοώ να βρω την ιστορική αλήθεια μέσα στη λογοτεχνία ή πολύ περισσότερο να απονείμω δικαιοσύνη. Μου αρκούσε και μου αρκεί η προσωπική εκδοχή, φτάνει να είναι ουσιαστική και με ειλικρίνεια ειπωμένη – κι αυτό είναι ένα είδος δικαιοσύνης, λιγότερο απόλυτης, αλλά πιο πολύ ανθρώπινης (και φιλάνθρωπης)». ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΜΗΛΙΩΝΗΣ, Απο-θέματα, 2017 «Οι υφολογικές κατακτήσεις του βιβλίου –η λιτότητα και η υπαινικτικότητα της γραφής, η άνετη και περιεκτική αφήγηση που υποβάλλει περισσότερα απ’ όσα καταγράφει, η μουσική ανασεμιά που υφέρπει ανάμεσα στις λέξεις και σε υποχρεώνει ν’ αφουγκράζεσαι προσεκτικά για να συλλαμβάνεις τα λανθάνοντα ημιτόνια– υπάρχουν “φύσει” στα πρώτα κιόλας γραφτά του Μηλιώνη. Εκείνο που με συστηματική κι επίμονη δουλειά κατόρθωσε ο ολιγογράφος συγγραφέας ήταν να τους δώσει την άρτια κι ολοκληρωμένη μορφή τους. Να φτάσει στον υποδειγματικό λόγο που απολαμβάνουμε στα Ακροκεραύνια». ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΚΝΙΑΣ [Σπ. Νοταράς], εφημ. Η Αυγή, 12.6.1977

"Πίσω από το γεωγραφικό προσδιορισμό του τίτλου γίνεται μια πολύ ενδιαφέρουσα προσπάθεια για μια πλατιά σύνθεση, που o συγγραφέας την υπαινίσσεται διακριτικά αριθμώντας τις τρεις πρώτες νουβέλες με τη χρονική τους διάταξη, ξεχωρίζοντας έτσι την όχι και τόσο ανεξάρτητη τέταρτη... Η διάταξη αυτή επιτρέπει τη διερεύνηση ενός πιο μεγάλου φυσικού και ανθρώπινου χώρου και την περιγραφή μιας εφιαλτικής εμπειρίας στη διάρκεια του εμφύλιου, καθώς η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στους κυβερνητικούς και τους αντάρτες μετακινείται αδιάκοπα με απρόσμενες συνέπειες για την τύχη και τη ζωή των ανθρώπων...".

«Εκείνον τον καιρό συνήθιζα να περνώ τις μέρες μου – τους μήνες και τα χρόνια μου– σ’ ένα μικρό οροπέδιο, στα λιβάδια του μοναστηριού, που στη μια άκρη του, στα ριζά ενός λόφου, ήταν το παλιομονάστηρο και στην άλλη ένα στεφάνι από βράχια, στο φρύδι του γκρεμού. Αποκεί πάνω μπορούσες ν’ αγναντεύεις στα δυτικά τον κάμπο της Δερόπολης με τα νερά του Δρίνου να λαμποκοπάνε…»

Και κάθε φορά που πας να ψιθυρίσεις κάτι, σαν υπαινιγμό να πούμε, οι άλλοι σε κοιτάζουν δήθεν ξαφνιασμένοι, σαν να θέλουν να πουν: "Τι εννοείς; Δεν έχουμε Δημοκρατία;". Θυμάσαι τότε εκείνον τον τύπο στον σταθμό του Ηλεκτρικού στα Πευκάκια, τον τύπο του Ντωμιέ που λέγαμε: "Οι δουλίτσες μας, ε; Τα συμφέροντά μας, ε;". Και μουρμουρίζεις μέσα σου: "Μόνο οι τρελοί και τα ψώνια μιλάνε".

Μέσα από τη μνήμη και τον συνειρμό, ο αφηγητής οδηγείται στα παιδικά και τα εφηβικά του χρόνια, καθώς και στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης σε ΄ενα ορεινό χωριό της Ηπείρου, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Επιστροφή στον χαμένο χλοερό παράδεισο της απολεσθείσας παιδικής αθωότητας;Καθόλου. Διότι σύμφωνα με τις περιγραφές, τα χρόνια εκείνα δεν ήταν διόλου ζηλευτά - ούτε καν ιδωμένα από τη μακρινή απόσταση της κατοπινής μεσήλικης ζωής. Δεν υπάρχει επομένως καμία εξιδανίκευση.