Johann Chapoutot

Ο Ράινχαρτ Xεν (1904-2000) αποτελεί το αρχέτυπο του διανοούμενου τεχνοκράτη στην υπηρεσία του Τρίτου Ράιχ. Ο νομικός αυτός ήταν γνωστός για τις ριζοσπαστικές του θέσεις, καθώς υποστήριζε τη σταδιακή κατάργηση του Κράτους και την αντικατάστασή του από μία "κοινότητα" η οποία καθοριζόταν από τη φυλή και τον "ζωτικό χώρο" της. Ως ανώτερος γραφειοκράτης των Ες Ες -με τη λήξη του πολέμου κατέχει το βαθμό του Oberfuhrer (στρατηγού)- συμβάλλει στην ανάπτυξη της ναζιστικής θεωρίας μελετώντας την προσαρμογή των θεσμών για το επερχόμενο Μεγάλο Ράιχ: Ποιες δομές και ποιες μεταρρυθμίσεις θα ήταν απαραίτητες; Μετά τον πόλεμο, ως πολίτης πλέον, ιδρύει στο Μπαντ Χάρτσμπουργκ μια σχολή διοίκησης επιχειρήσεων από την οποία, τις επόμενες δεκαετίες, θα περάσει η οικονομική και διοικητική ελίτ της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας: περίπου 600.000 στελέχη των μεγαλύτερων γερμανικών εταιρειών, δίχως να συμψηφίσουμε τους 100.000 που παρακολούθησαν προγράμματα εξ αποστάσεως, διδάχθηκαν, χάρη στα σεμινάριά του και τα εγχειρίδια που εξέδιδε τακτικά, πώς να διοικούν το "ανθρώπινο δυναμικό" ή πιο συγκεκριμένα την ιεραρχική οργάνωση στόχων, για την επίτευξη των οποίων ήταν ελεύθερος ο παραγωγός να επιλέγει τα μέσα. Την ίδια πολιτική, δηλαδή, που ακολούθησε το Τρίτο Ράιχ για να επανοπλιστεί, να οδηγήσει στη λιμοκτονία τους σλαβικούς πληθυσμούς των ανατολικών χωρών και να εξολοθρεύσει τους Εβραίους. Με την πάροδο της δεκαετίας του 1980, άλλες μέθοδοι ήρθαν στο προσκήνιο (όπως η λιγότερο ιεραρχική ιαπωνική, για παράδειγμα ). Όμως ο ναζισμός έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των θεωριών διοίκησης και ήταν μία από τις βάσεις του σύγχρονου μάνατζμεντ.
"Αυτό το μικρό βιβλίο του Γιοάν Σαπουτό, με υποδειγματική πνευματική αυστηρότητα, νηφάλια αλλά και ιδιαίτερα καυστική γραφή, πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο υποχρεωτικής ανάγνωσης και μελέτης σε όλες τις σχολές που αποκαλούνται σήμερα -με μεγάλη ευκολία- "μεγάλες": Σχολή = Δημόσιας Διοίκησης (ΕΝΑ), Ανωτάτη Εμπορική Σχολή του Παρισιού (HEC), διάφορα εμπορικά και διοικητικά γραφεία. Με βάση τις θέσεις, που εξετάζονται λεπτομερώς, του υψηλόβαθμου αξιωματούχου των "Ες Ες Ράινχαρτ Χεν, αλλά και άλλων εγκληματιών πολέμου, λιγότερο διακεκριμένων αλλά που στάθηκαν εξίσου τυχεροί μεταπολεμικά, το Ελεύθερος να υπακούς επανεξετάζει τις οργανωτικές αρχές του "Ράιχ των χιλίων ετών" και τη θέση τους μετά το 1945". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η «αναζήτηση νοήματος» έχει εκπέσει σε εμπόριο στα χέρια των ψυχοθεραπευτών και των «κόουτς». Κάποτε ήταν υπόθεση των θεολόγων, που έψαχναν το χέρι του Θεού στην Ιστορία. Ανάμεσα στον Διαφωτισμό (18ος αιώνας) και τον Α ́ Παγκόσμιο Πόλεμο (αρχές του 20ού), η θεολογία έδωσε τη θέση της στην πολιτική: στη Δύση της «απομάγευσης» (Μαξ Βέμπερ) και της απόσυρσης του Θεού, το νόημα αναζητήθηκε στις «κοσμικές θρησκείες» (Ρεϊμόν Αρόν), τον κομμουνισμό, τον φασισμό και τον ναζισμό, όπως επίσης στον φιλελευθερισμό και τις παραλλαγές του (υπερ-, νεο-...), αλλά και, ολοένα και περισσότερο κατά τα φαινόμενα, στη συνωμοσιο-λογία, από τότε που οι «μεγάλες αφηγήσεις» (Ζαν-Φρανσουά Λυοτάρ) έμειναν ορφανές. Η αναζήτηση νοήματος είναι επίσης μια μανία του ιστορικού – όταν μιλάμε για το νόημα των πράξεων στις οποίες προέβησαν οι δρώντες μιας εποχής, για εκφράσεις μιας «κοσμοθεωρίας» που χαρακτηρίζει έναν χρόνο, έναν τόπο, μια ανθρώπινη ομάδα (τάξη, φυλή, έθνος, ή αστυνομική μονάδα, σώμα δημοσίων υπαλλήλων, θρησκευτικό τάγμα), νομιμοποιώντας και δικαιολογώντας καμιά φορά τα χειρότερα.

Για τους ναζί, η «κουλτούρα» ήταν στην αρχή μια απλή μεταγραφή της φύσης: οι άνθρωποι λάτρευανδέντρα και ρυάκια, ζευγάρωναν, τρέφονταν και μάχονταν όπως τα άλλα ζώα, υπερασπίζονταν την ορδήτους και μόνο αυτήν. Η απομάκρυνση από τη φύση και ο εκφυλισμός επήλθαν όταν οι Σημίτεςεγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα, όταν ο εκχριστιανισμός εισήγαγε τον ιουδαιοχριστιανισμό και όταν,αργότερα, η Γαλλική Επανάσταση ολοκλήρωσε αυτά τα παράλογα ιδεολογικά κατασκευάσματα: ισότητα,συμπόνια, αφηρημένο δίκαιο...Για να σωθεί η γερμανική φυλή, έπρεπε να διενεργηθεί μια «πολιτιστική επανάσταση», να ξαναβρεθείο τρόπος ζωής των Αρχαίων και να ταυτιστεί εκ νέου η κουλτούρα με τη φύση. Επανιδρύοντας έτσι τοδίκαιο και την ηθική, ο Γερμανός άνθρωπος πίστεψε ότι μπορούσε να δρα σε συμφωνία με ό,τι επέβαλλεη επιβίωσή του. Ξαναγράφοντας το δίκαιο και την ηθική, ήταν πλέον νόμιμο και ηθικό το να χτυπά και νασκοτώνει.Στο βιβλίο αυτό, ο JohannChapoutot ασχολείται με την ανάγνωση του στωικισμού και του Πλάτωναυπό το καθεστώς του Τρίτου Ράιχ, τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε ο Καντ και η κατηγορικήπροσταγή του ή η πρόσληψη του ρωμαϊκού δικαίου στη Γερμανία, δείχνοντας πώς ξαναγράφτηκε απότον ναζισμό η ιστορία της Δύσης και μέσα από ποιους διαύλους τούτες οι ιδέες έφτασαν ώς τους δράστεςτων ναζιστικών εγκλημάτων.