Θέατρο

Όπως και σε άλλα έργα του, έτσι και στο "Πάρτι γενεθλίων" ο Πίντερ υφαίνει μια υποτυπώδη υπόθεση: μια ομάδα που ζει σε ένα μικροαστικό αγγλικό σπίτι και κάποια στιγμή οργανώνεται ένα πάρτι γενεθλίων για τον ένα τους. Ιστορικός χρόνος δεν ορίζεται, δηλώνεται όμως των ατόμων μέσα από τη ροή του. Επίσης δεν δηλώνεται το ενδιαφέρον κάθε ατόμου για τα υπόλοιπα, μιας και η διαβρωτική απομάκρυνση του καθενός από τα άλλα έχει ήδη συντελεστεί. Με αυτή την αδιαφορία όλων προς όλους δηλώνεται και ο κύριος στόχος του συγγραφέα: να καταδείξει ότι έχει προϋπάρξει η διάλυση του κοινωνικού ιστού που συνάρμοζε τα άτομα προγενεστέρων εποχών σε ένα φαινομενικά ενιαίο σύνολο, ένα σύνολο που αντιμετώπιζε με αίσθημα συλλογικής ευθύνης κάθε κοινό πρόβλημα.

«Τι όµορφη αγορίστικη φωνή. Καλύτερα να κοιτάζω το κενό για να αποφύγω αυτό το βλέµµα που καίει. Κι ύστερα να πολεµήσω το αίσθηµα που ολοταχώς φουντώνει µε φιλικές κουβέντες αναµεταξύ µας. Καλυµµένα λόγια. Ερωτηµατικά που δεν απαντιούνται. Κρατήσου, σε παρακαλώ αλλά εσύ, σαν µουτρωµένο αγόρι, έρχεσαι όλο και πιο κοντά. Μέσα µου βαθιά τρελαίνοµαι από έρωτα µα δεν µου το µαρτυράω… Αχ παραφροσύνη, σε καλοδέχοµαι, όµως λυπήσου µε...»

Ένα βασιλόπουλο βλέπει τη ζωγραφιά μιας βασιλοπούλας που κρατάει ένα γαλάζιο ρόδο, την ερωτεύεται και ξεκινάει να τη βρει στα πέρατα του κόσμου. Στο ταξίδι, που είναι μακρύ και επικίνδυνο, τον συνοδεύει ο αδερφός του, νόθος γιος του βασιλιά, παιδί μιας σκλάβας. Η Βασιλοπούλα όμως δεν ερωτεύεται το Βασιλόπουλο αλλά το Σκλαβί, που ποτέ δε θα παραδεχτεί πως την αγάπησε.

"Χωρίς διαβατήριο, θα ήταν πιο σωστός τίτλος. Χωρίς χαρτιά και όνομα. Χωρίς υπόσταση. Κανένας δεν είναι άπατρις. Κανένας. Ούτε καν αυτός δεν ήταν, όσο κι αν ήθελε να το πιστεύει για τον εαυτό του. Σε κυνηγάει η πατρίδα, σε κυνηγάει κι η φάτσα σου δίπλα στα οπωροκηπευτικά". Ο Χάρης, μεσήλικας συγγραφέας, καταφέρνει να αποδράσει στο Παρίσι λίγο πριν από την Κρίση. Πίσω του, η Ελλάδα παρα-δίδεται στις φλόγες του φασισμού. Μετά το Όχι στο δημοψήφισμα του 2011, το πραξικόπημα των Πέντε Ημερών και την ανάληψη της εξουσίας από τον Ένα, η Αθήνα μοιάζει με ζούγκλα, ενώ η ύπαιθρος δεν έχει τρεχούμενο νερό, ρεύμα, φαγητό. Η κόρη του Χάρη φτάνει μισοπεθαμένη στο σπίτι του παππού της, σ' ένα ορεινό χωριό. Όταν θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους και να βγουν στο δρόμο, είναι η στιγμή που θα τεθεί σε εφαρμογή το Σχέδιο. Για να ανατραπούν όλα. Ένα μυθιστόρημα που διερευνά τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα σε ένα περιβάλλον απομόνωσης και κλειστοφοβίας, που προσεγγίζει τα πρόσωπα της αφήγησης με ακρίβεια χειρουργού, που θέτει, τέλος, τους πολίτες προ των ευθυνών τους απέναντι στον τρόμο του ολοκληρωτισμού. Εν ολίγοις, ένα μοναδικό ψυχολογικό και πολιτικό θρίλερ.

Το Σχολείο των γυναικών αποτέλεσε στην εποχή του σκάνδαλο — τόσο μεγάλο μάλιστα που μόνο ο Ταρτούφος έμελλε να το ξεπεράσει. Και αυτό δεν ήταν καθόλου τυχαίο: Ο Μολιέρος έβαλε στο στόχαστρο την τρέχουσα ηθική και την κοινωνική υποκρισία, παίρνοντας θέση σε ένα καυτό πρόβλημα του καιρού του, ένα πρόβλημα που έθιγε το ίδιο το θεμέλιο της κοινωνίας, την οικογένεια. Γιατί θέμα του έργου αυτού δεν είναι άλλο από το ζήτημα του γάμου και ειδικότερα της επιλογής συζύγου. Λοιδορώντας τις κρατούσες αντιλήψεις, που αναγνώριζαν μόνο στον πατέρα ή στον σύζυγο το αποκλειστικό δικαίωμα της επιλογής, ο μεγάλος κωμικός διακηρύσσει ότι σχολείο της ηθικής δεν είναι τα απομονωμένα μοναστήρια, τα ηθικοπλαστικά αναγνώσματα και οι κάθε είδους απαγορεύσεις και περιορισμοί, αλλά αυτή η ίδια η κοινωνική ζωή όταν πραγματώνεται με πνεύμα απόλυτης ελευθερίας και εμπιστοσύνης. Σε μια εποχή σαν τη δική μας, όπου καθημερινά διαπιστώνουμε πως η ουσιαστική ισοτιμία και ο σεβασμός της προσωπικότητας των γυναικών εξακολουθεί να αποτελεί το ζητούμενο, το έργο αυτό παραμένει εξίσου καυτό και επίκαιρο.

Τι είναι αυτό που μας κάνει ανθρώπους; Από όλα αυτά που είμαστε και κάνουμε, ποιο νομίζεις ότι είναι αυτό που ορίζει την ανθρωπιά μας; Με αφορμή την τρομοκρατική επίθεση της 12ης Ιουνίου 2016 στο gay bar του Ορλάντο, ο Γκιλιέμ Κλούα παραδίδει ένα βαθιά ανθρώπινο και συγκινητικό έργο, ύμνο στην αγάπη και θρίαμβο της ζωής απέναντι στο μίσος και τον θάνατο. Η αντιπαράθεση ανάμεσα στη μητέρα ενός από τα θύματα της επίθεσης και τον σύντροφό του προκαλεί την αναζήτηση των πραγματικών κινήτρων του δράστη και της αληθινής σημασίας της επίθεσης, οδηγώντας σταδιακά τα δύο πρόσωπα του έργου στην αυτογνωσία και την αποδοχή της απώλειας. Ο βραβευμένος Καταλανός συγγραφέας, μια από τις πλέον καινοτόμες και διεισδυτικές φωνές του σύγχρονου ισπανικού θεάτρου, με το τελευταίο του έργο, που παρουσιάστηκε αμέσως στην Αθήνα και το Λονδίνο, διερευνά τις αντοχές της κοινωνίας απέναντι στη διαφορετικότητα, προβάλλοντας ταυτόχρονα τη δύναμη της κατανόησης και της αλληλεγγύης.

Το Κορίτσι: Σε λίγο καιρό εγώ θα φύγω από ΄δω τότε θα τελειώσουν οι καλοκαιρινές μου διακοπές τότε θα ΄ρθει το φθινόπωρο και ο χειμώνας τότε θα ΄ρθει το σκοτάδι και το κρύο και τότε εσύ θα είσαι εδώ και εγώ θα είμαι μέσα στην πόλη εκεί που ζούμε Το αγόρι: Μη μιλάς γι΄ αυτό

"Αδελφοί μου, εάν είναι οι μισοί μας άτιμοι και οι άλλοι κακοήθεις, ποιος είναι τίμιος; Μη προς χάριν της πατρίδος, μη την εξυβρίζετε. Έμφυτον ο Έλλην έχει και τιμήν και φρόνησιν, αλλ' εχθρός των αρετών του είναι η διχόνοια. Της αρχαίας αυτή δόξης τον αστέρα έσβυσε, μ' έχθραν κατ' αλλήλων πόλεις εφοπλίσασ' αδελφάς· κ' εις τον νέον μας αγώνα, τους εχθρούς μας σώζουσα, προς Βυζάντιον χωρούντα τον σταυρόν εδέσμευσεν. Άφετ' οι εχθροί τας ύβρεις να μας δαψιλεύσωσι· κ' εις τα νεύρα σας δυνάμεις αν αισθάνεσθε ανδρών, έχετε εις τι γενναίον να τας εξοδεύσητε. [...]" Ο πλούσιος αλλά ταπεινής καταγωγής Εμμανουήλ Κουτρούλης, ράφτης από τη Σύρο, πρέπει να γίνει Υπουργός αν θέλει να κερδίσει την καρδιά και το χέρι της όμορφης και φιλόδοξης Ανθούσας. Με την βοήθεια του Στροβίλη, του πανούργου υπηρέτη του και με ψεύτικες υποσχέσεις, δωροδοκίες και δολοπλοκίες, ο Κουτρούλης χρίζεται τελικά Υπουργός -για πόσο όμως; Ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής γράφει τον "Κουτρούλη" το 1845, αλλά ο θεατής του 21ου αιώνα δεν θα δυσκολευτεί να πειστεί ότι το έργο γράφτηκε σήμερα. Αναξιοκρατία, ξενομανία, μιμητισμός, διαπλοκή, διαφθορά και εξαγορά συνειδήσεων, είναι μερικά μόνο από τα θέματα που θίγονται στην πολιτική αυτή σάτιρα η οποία εκθέτει όλα τα κακώς κείμενα της ελληνικής πραγματικότητας, που συνοδεύουν τη νοοτροπία και το κράτος μας από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα!

Οι Τρεις Αδελφές έγιναν εκατό χρονών το 2000 και συγκαταλέγονται ανάμεσα στα αριστουργήματα της παγκόσμιας θεατρικής φιλολογίας. Κάθε καλλιτεχνικό δημιούργημα, από τη στιγμή που ανεξαρτητοποιείται και αποσπάται από το δημιουργό και το άμεσο περιβάλλον του, αρχίζει να λειτουργεί αυτόνομα, εκπέμποντας μεγάλη ή μικρή ακτινοβολία - ανάλογα με την αξία του.
Οι χαρακτηρισμοί (δράμα, κωμωδία, κωμειδύλλιο), οι αγωνίες, οι μικρότητες, τα παρασκήνια υποχωρούν σιγά σιγά κι εξαφανίζονται, αφήνοντάς το να ταξιδεύει στο χρόνο συγκινώντας, αναστατώνοντας ή και εξοργίζοντας εκατομμύρια ανθρώπων.

Οι Τρεις Διάλογοι δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1949 στο αγγλόφωνο περιοδικό Transition που εκδιδόταν, από τα τέλη της δεκαετίας του '20 και υπό τη διεύθυνση του Γιουτζίν Τζόλας (Eugene Jolas), στο Παρίσι. Κατά το διάστημα 1929-1938, ο Μπέκετ είχε δημοσιεύσει σε αυτό κείμενα και ποιήματα. Μεταπολεμικά, στα τέλη του 1947, το περιοδικό κυκλοφορεί και πάλι, υπό τη διεύθυνση αυτή τη φορά του Ζορζ Ντιτουί (Georges Dithuit), κριτικού και ιστορικού της Τέχνης. Αν και κατά βάση λογοτεχνικό περιοδικό -στο οποίο μεταξύ άλλων δημοσιεύουν ο Ζαν Πολ Σαρτρ, ο Ζορζ Μπατάιγ, ο Ρενέ Σαρ, ο Αντρέ Μπρετόν, ο Πολ Ελυάρ- ο Ντιτουί αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος της ύλης στις καλές τέχνες. Δημιουργεί γύρω του έναν κύκλο καλλιτεχνών που αποτελείται μεταξύ άλλων από τον Νικόλα ντε Σταλ (Nicolas de Stael), τον Ζαν Πολ Ριοπέλ (Jean-Paul Riopelle), τον Αλμπέρτο Τζιακομέτι (Alberto Giacometti), τον Αντρέ Μασόν (Andre Masson), τον Πιέρ Ταλ Κοτ (Pierre Tal Coat), τον Μπραμ βαν Βέλντε (Bram van Velde), που συμμετέχουν σε συζητήσεις το περιεχόμενο των οποίων τροφοδοτεί την ύλη του Transition. Ο Μπέκετ θα μεταφράσει για τις ανάγκες του περιοδικού αρκετά κείμενα στα αγγλικά και θα δώσει για δημοσίευση τρία ποιήματά του το 1948.