Μυθιστόρημα

Σε μια μικρή πόλη του Μπερρύ και μέσα στην αποπνικτική ζέστη του καλοκαιριού του 1919, ένας ήρωας του πολέμου κρατείται φυλακισμένος στα βάθη ενός έρημου πια στρατώνα. Έξω από την πόρτα, ο ταλαιπωρημένος σκύλος του γαυγίζει ασταμάτητα, μέρα και νύχτα. Όχι πολύ μακριά από εκεί, στην ύπαιθρο, μια νέα γυναίκα καταπονημένη από τις αγροτικές δουλειές αλλά και πολύ μορφωμένη για να την χαρακτηρίσει κανείς απλή αγρότισσα, περιμένει και ελπίζει. Ο στρατιωτικός ανακριτής που έρχεται για να διαλευκάνει την υπόθεση είναι ένας αριστοκράτης που ο πόλεμος κλόνισε τις αρχές του. Τρία πρόσωπα και, ανάμεσά τους, ένας σκύλος, που κρατά το κλειδί του δράματος... Γεμάτο ποιητικότητα και ζωντάνια, το μικρό αυτό αφήγημα, απλό φαινομενικά, είναι και ένα σπουδαίο μυθιστόρημα με θέμα την αφοσίωση. Το να είναι κανείς πιστός στους φίλους του, το να μάχεται γι' αυτούς που αγαπάει, είναι μία ιδιότητα που την έχουμε από κοινού με τα ζώα. Μήπως όμως το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ανθρώπου είναι να πηγαίνει πιο πέρα και να μπορεί να αναγνωρίζει τον αδελφό και στο πρόσωπο αυτού που μας πολεμάει;

Ο Stephen Crane, μια θρυλική φυσιογνωμία των αμερικανικών γραμμάτων που πέθανε μόλις στα 28 του χρόνια, μας προσφέρει μια ιμπρεσιονιστική αποτύπωση του αμερικανικού εμφυλίου στην οποία περιγράφει με ακρίβεια τη φρίκη του πολέμου.

"Η Μπίνι, ακόμα κι αν δεν χρειαζόταν χρήματα, κάθε φορά που περνούσε από ένα αυτόματο τραπεζικό μηχάνημα σταματούσε κι έκανε αναλήψεις. Ύστερα έδινε τα χαρτονομίσματα στον Άλντο για να τα ξαναβάλει στο λογαριασμό της. Δεν μπορούσε να συγκρατηθεί. Ήταν κάτι απίθανο. Έβαζες την καρτούλα, πατούσες μερικά κουμπιά κι έβγαιναν τα χαρτονομίσματα. Τι μαγεία, τι χαρά! Και η Μπίνι ένιωθε άλλος άνθρωπος. Δεν ήταν πια το άτυχο κοριτσάκι, με τον μπαμπά της που είχε φύγει στον πόλεμο, με την άσπλαχνη μάνα, με τα μπαλωμένα φορεματάκια, τις κακές δασκάλες, το αναμορφωτήριο, τη φυλακή... Τα πλήκτρα στα μαγικά μηχανήματα την έκαναν να νιώθει αποζημιωμένη. Τώρα πια η Μπίνι ζούσε στη δημοκρατία, είχε ανθρώπινα δικαιώματα..."

Η έκδοση του παρόντος διηγήματος ας θεωρηθεί ως μια ελεγειακή αναφορά στη μεγάλη τέχνη κατασκευής του χαρτιού, από την Ευρώπη έως την Ιαπωνία, όταν το χαρτί περιείχε στον πολτό του κομμάτια ύφασμα.

ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ ήταν ένας κομψός ιππότης που όλα του τα υπάρχοντα ήταν ένας υποδηματοσύρτης και μια χτένα, αλλά είχε το πιο όμορφο κολάρο του κόσμου και γι' αυτό ακριβώς το κολάρο πρόκειται να ακούσουμε μια ιστορία... Ήταν αρκετά γέρικο για να σκέφτεται το γάμο και τώρα το έχουν βάλει για πλύσιμο μαζί με μια καλτσοδέτα. [...]

«Έχω πολλά βάρη στη συνείδησή μου, μού χρειάζεται να μεταμορφωθώ σε λευκό χαρτί!»

Κι αυτό ακριβώς συνέβη: Όλα τα κουρέλια έγιναν λευκό χαρτί, αλλά το κολάρο έγινε αυτό ακριβώς το φύλλο χαρτί που βλέπουμε εδώ, πάνω στο οποίο έχει τυπωθεί αυτή η ιστορία, και ο λόγος ήταν που καυχιόταν φριχτά, κατόπιν εορτής, για πράγματα που δεν συνέβησαν ποτέ. Και καλό είναι να το σκεφτούμε, να μη φερόμαστε με τέτοιο τρόπο, γιατί, μα την πίστη μου, ποτέ δεν μπορούμε να ξέρουμε αν κι εμείς θα βρεθούμε μια μέρα στο κιβώτιο με τα κουρέλια, για να μεταμορφωθούμε σε λευκό χαρτί και να έχουμε όλη την ιστορία μας τυπωμένη πάνω μας, μαζί με ό,τι πιο κρυφό περιέχει, και να πρέπει κατόπιν να τρέχουμε παντού για να τη διηγούμαστε, όπως το κολάρο. _

Στον Μάνο Καραργύρη, πενηντάρη, επίκουρο καθηγητή στη Νομική και επαγγελματία της πολιτικής επικοινωνίας, έτυχαν όλα όσα ήθελε: η πρόκληση της δημιουργίας ενός νέου κόμματος με τους καλύτερους δυνατούς όρους, στη χειρότερη στιγμή για το πολιτικό σύστημα, με άφθονη χρηματοδότηση και με υποψήφιο-έκπληξη, σαν εξ ουρανού.

Έτυχαν κι όσα δεν ήθελε: η απόρριψη από τη γυναίκα του και τα παιδιά του, η εμπλοκή στην υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης σε βάρος φοιτήτριάς του από γνωστό καθηγητή της Νομικής και, τέλος, αυτά που ένας πενηντάρης φυλάει προσεκτικά κάτω από το χαλί. Όταν όλα αναδύονται, ούτε το μεγαλύτερο συλλαλητήριο που έγινε ποτέ δεν μπορεί να τα ξεπλύνει.

Στη χριστουγεννιάτικη Αθήνα, που υποφέρει από πρωτοφανή ζέστη και ανομβρία, οι βεβαιότητες του Καραργύρη προοδευτικά διαψεύδονται, οι προτεραιότητες αλλάζουν, ακόμα και τα ερωτήματα, πόσο μάλλον οι απαντήσεις.

ΤΟ ΚΟΝΑΚΙ ΤΟΥ ΦΙΝ είναι ένα βιβλίο-πανδοχείο, φτιαγμένο με κόκκινα τούβλα και παράξενες λέξεις, υπάρχει ακόμη στο Δουβλίνο αλλά το συναντούμε και ως γέφυρα ανάμεσα στο αριστούργημα του Οδυσσέα και το σχεδόν απροσπέλαστο έπος `Η αγρύπνια των Φίνεγκαν`. Εκτός από οδοιπόρους, ταξιδιώτες και περαστικούς, ΤΟ ΚΟΝΑΚΙ ΤΟΥ ΦΙΝ στεγάζει δέκα σύντομα, συνεκτικά και περιεκτικά πεζογραφήματα που ο Τζόις έγραψε το 1923, περίπου έξι μήνες μετά τον Οδυσσέα και λίγο προτού αρχίσει να υποψιάζεται ευκρινώς τη μακρόπνοη σύνθεση της `Αγρύπνιας των Φίνεγκαν`, του πιο ουσιωδώς ιρλανδικού μνημείου που έχουμε, πλάι στο περίφημο Book of Kells. Έτσι, οι δέκα αυτές αφηγήσεις αποτελούν ένα άτυπο πρόπλασμα της `Αγρύπνιας` καθώς επιχειρούν να αποδώσουν στιγμιότυπα από την ιρλανδική ιστορία και μυθολογία τα οποία απλώνονται σε έναν ορίζοντα 1.500 χρόνων. Το αποτέλεσμα είναι σύντομα, πυκνά και εύστοχα κομμάτια υψηλής -και ξεκαρδιστικής- πρόζας που λειτουργούν εξίσου αυτόνομα όσο και ως εισαγωγή σε ερμηνευτικά κλειδιά και γλωσσικούς κώδικες που απαντούν ξανά στην `Αγρύπνια των Φίνεγκαν`. Δέκα έπη-μινιατούρες, η ωραία σπορά ενός ερωτευμένου μεγαλοφυούς που έμελλε να συνθέσει, λίγο αργότερα, το πλέον μεγαλειώδες βιβλίο όλων των εποχών.

Για την Προβιντάνς Ντυπουά η ζωή είναι λίγο σαν τη μαγιονέζα: όσο πιο πολύ την ανακατεύεις, τόσο πιθανότερο είναι να πετύχει. Μα την ώρα που η νέα και ωραία Παριζιάνα ταχυδρόμος ετοιμάζεται να φύγει για την Αφρική, όπου την περιμένει η κορούλα της που αγαπά όσο τίποτα στον κόσμο, ένα ισλανδικό ηφαίστειο ξυπνά, παραλύοντας τις πτήσεις των αεροπλάνων ανά την Ευρώπη. Από το αεροδρόμιο σ’ ένα θιβετιανό μοναστήρι, ξεκινά γι’ αυτήν το πιο καταιγιστικό και θαυμαστό ταξίδι της ζωής της. Διότι η αγάπη δίνει φτερά. Είστε έτοιμοι να πετάξετε;«Ποιητικό, έξυπνο, εμποτισμένο με βρετανικό χιούμορ, το δεύτερο μυθιστόρημα του Πουερτολάς είναι ένα βιβλίο απολαυστικό και λυτρωτικό, που μιλάει απευθείας στην ψυχή» Le Matin«Αγάπη, χιούμορ και όνειρο... Για άλλη μια φορά η μαγεία του Πουερτολάς πετυχαίνει τον στόχο της...» Tele Loisirs«Ο Πουερτολάς επιστρέφει με μια ιστορία απίστευτη, συγκινητική και πάντα διασκεδαστική...» L’ independent 

"Είσαι εννέα ετών. Μια Κυριακή Μαΐου, γυρίζεις μόνη από τη γιορτή του σχολείου. Ένας κύριος σε ακολουθεί. Κι έπειτα, απόλυτη σύγχυση. Χρόνο τον χρόνο, προχωρείς μέσα στη νύχτα". Ένα παιδί, ένας άγνωστος, μερικά λεπτά βάναυσης σεξουαλικής κακοποίησης. Μνήμη που αμύνεται απέναντι στο αδιανόητο, καταχωνιάζοντας το συμβάν σε ανεξιχνίαστα βάθη. Χρόνος που περνά βαθαίνοντας το τραύμα. Κι έπειτα η μακρά, βασανιστική ανάδυση στην επιφάνεια των απωθητικών και απωθημένων λεπτομερειών. Η συγγραφέας, για χρόνια διχασμένη, χωρίς να ξέρει το γιατί, ανάμεσα σ' ένα "σώμα αηδιαστικό και προδοτικό" και ένα "πνεύμα αγνό, ζωντανό, χαρούμενο" καταγράφει με δραματική ειλικρίνεια και ποιητική ένταση την ψυχική και σωματική της περιπέτεια ως τη στιγμή της λυτρωτικής αποκάλυψης. Μια συγκλονιστική μαρτυρία από μια συγγραφέα που μετατρέπει το οδυνηρό βιογραφικό γεγονός σε λογοτεχνικό επίτευγμα.

Στο μακρινό Αφγανιστάν το όνομά της δεν ήταν Τζούλια, το υιοθετεί στην Ελλάδα, όταν φτάνει παράνομα. Για να χρηματοδοτήσει το ταξίδι της στην Κεντρική Ευρώπη εντάσσεται στο δίκτυο "συνοδών" της ρώσικης μαφίας στην Αθήνα, με τελικό στόχο να αποδράσει και να περάσει τα σύνορα. Το κύκλωμα όμως δεν συγχωρεί τους δραπέτες και ο κίνδυνος είναι θανάσιμος.
Ο πρόθυμος Άρης που τον γνωρίζει τυχαία, κάποιοι περιθωριακοί κυβερνητικοί παράγοντες που κινούνται σ' ένα σκοτεινό πολιτικό σύμπαν και μερικοί δήθεν "φιλάνθρωποι-σπόνσορες" ύποπτων οργανώσεων αλληλεγγύης είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν την Τζούλια να ξεφύγει και να φτάσει στην Ευρώπη -αλλά με ακριβό αντάλλαγμα, φυσικά.
Στις δεκαοκτώ ημέρες που διαρκεί η ιστορία, στην Αθήνα της σύγχυσης και την Ευρώπη της αμηχανίας, δραστηριοποιούνται δυνάμεις και πρόσωπα που για τους πολλούς είναι εντελώς άγνωστα αν όχι αδιανόητα. Στο διάστημα αυτό θα προκύψει έρωτας αλλά και μερικοί φόνοι. Οι αντίπαλες ομάδες δεν υποχωρούν εύκολα. Το ποια πλευρά είναι η πιο επικίνδυνη θα φανεί στο τέλος.

Τι σκέφτεσαι, Έιμι; Αυτή είναι η ερώτηση που έκανα πιο συχνά κατά τη διάρκεια του γάμου μας, έστω κι αν την έκανα από μέσα μου και όχι στο πρόσωπο που θα μπορούσε να μου απαντήσει. Φαντάζομαι πως αυτές οι ερωτήσεις μαζεύονται σαν σύννεφα που προμηνύουν καταιγίδα πάνω από όλους τους γάμους: Τι σκέφτεσαι; Τι νιώθεις; Ποιος είσαι; Τι κάναμε ο ένας στον άλλον; Τι θα κάνουμε ο ένας στον άλλον;

Πόσο καλά πιστεύεις πως γνωρίζεις αυτόν που αγαπάς; Αυτό πρέπει να αναρωτήθηκε ο Νικ Νταν το πρωινό της πέμπτης επετείου του γάμου του διαπιστώνοντας ότι η σύζυγός του Έιμι έχει εξαφανιστεί. Η αστυνομία αμέσως υποψιάζεται τον Νικ. Οι φίλοι της αποκαλύπτουν ότι η Έιμι φοβόταν τον Νικ και ότι του κρατούσε μυστικά. Αυτός παίρνει όρκο πως τα πράγματα δεν ήταν έτσι. Ωστόσο, η έρευνα στον υπολογιστή του δείχνει ότι ο Νικ αναζητούσε περίεργες πληροφορίες στο διαδίκτυο σχετικά με θανάτους από ασφυξία ή πνιγμό, με απομακρυσμένες δασώδεις περιοχές, ή με το πού μπορεί κανείς να προμηθευτεί αρσενικό. Παρά τα ενοχοποιητικά αυτά στοιχεία, ο Νικ επιμένει στην αθωότητά του, μολονότι υπάρχουν και κάποιες επίμονες κλήσεις στο κινητό του που περιπλέκουν τα πράγματα. Τι έχει λοιπόν συμβεί στην όμορφη σύζυγο του Νικ;

Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ντέιβιντ Φίντσερ με πρωταγωνιστή τον βραβευμένο με Όσκαρ Μπεν Άφλεκ από την TWENTIETH CENTURY FOX. Το σενάριο της ταινίας υπογράφει η ίδια η συγγραφέας του βιβλίου.