Jacqueline de Romilly

Σ' αυτό το μικρό αλλά μεστό βιβλίο της, η Ζακλίν ντε Ρομιγί μοιράζεται μαζί μας μιαν ανακάλυψή της. Όταν μερικές, μετρημένες στα δάχτυλα, στιγμές της ζωής της επανήλθαν τελείως απρόσμενα στη μνήμη της, έμεινε έκθαμβη: Το νόημα αυτής της θάμβης γυρεύει να κατανοήσει στις σελίδες του. Ο χρόνος στον οποίο ζούμε είναι άραγε ο μοναδικός; Μήπως υπάρχει και κάποιος άλλος που δεν τον βλέπουμε, ένας χρόνος διαφορετικός; "Φαντάζομαι λοιπόν", μας λέει, "πως ό,τι ζούμε εγγράφεται ολόκληρο στο κινητό πλαίσιο του παρόντος και της γοργής εξέλιξής του, που λίγο ως πολύ προορίζονται στη λήθη, αλλά επίσης και σε ένα άλλο επίπεδο, στο οποίο κανονικά δεν έχουμε πρόσβαση και όπου διατηρούνται στο χρόνο εντυπώσεις που θεωρούμε φευγαλέες επειδή η άποψή μας για τα πράγματα δεν είναι πλήρης. Τούτη τη διαρκή και άγνωστη σε μας όψη μπορούμε να την ονομάσουμε πολύ απλά Αιωνιότητα". Η μεγάλη ελληνίστρια αποφεύγει να δώσει μια θρησκευτική εξήγηση στη συγκεκριμένη εμπειρία. Αρκείται να την ενσωματώσει στην ακλόνητη πεποίθηση που τη συνόδευσε σε όλη τη διάρκεια του μακρόχρονου βίου της και η οποία καθόρισε πολλές φορές τη στάση της: "Υπάρχει κάτι άλλο".

Αυτό το βιβλίο έγινε με αναμνήσεις και ονειροπολήματα: μιλά γι' αντικείμενα οικεία που το καθένα τους κουβαλά ίχνη της ζωής μου. Κανονικά, μόλις που τα παρατηρούμε· τα έχουμε συνηθίσει, δεν τα προσέχουμε. Κάποιες φορές, όμως, καθώς στη διάρκεια μιας στιγμής προσηλωνόμαστε φευγαλέα σε κάτι, συμβαίνει να ξαναβρίσκουμε λίγες αναμνήσεις που με τα χρόνια είχαν συνδεθεί μ' αυτό. Πρόκειται για μια πολύ απλή και ιδιαίτερα ξεχωριστή εμπειρία, θέλησα να επιχειρήσω μια περιγραφή της, χωρίς καθόλου να μεταποιήσω την αλήθεια που, μερικές φορές, είναι απλοϊκή και αφελής. Ας είναι: για μια φορά θέλησα να την πω όπως ήταν, χωρίς τίποτε να επινοήσω, χωρίς τίποτε να προσθέσω ή να διορθώσω, θα έπρεπε, αναμφίβολα, να δικαιολογηθώ γι' αυτή μου τη αδιακρισία, τέτοιες όμως εμπειρίες δεν έχουν νόημα παρά μόνο εάν αντανακλούν κάτι αυθεντικό και είναι σε θέση να συναντήσουν την ηχώ τους στους άλλους. Jacqueline de Romilly

Λίγα χρόνια μετά τα γεγονότα του Μάη του 1968, που έφεραν στο προσκήνιο μια μεγάλη κρίση - κρίση στην παιδεία, στην κοινωνία, κρίση αξιών, χάσμα των γενεών-, η Ζακλίν ντε Ρομιγύ εξηγεί, με σοφό και συνεκτικό τρόπο, τις ραγδαίες αλλαγές του σύγχρονου κόσμου διατυπώνοντας την πίστη της στον άνθρωπο και στην ελευθερία. Το εξαιρετικά επίκαιρο αυτό κείμενο, που κυκλοφορεί για πρώτη φορά, αποκαλύπτει μια μεγάλη προσωπικότητα των ελληνικών γραμμάτων που στέκεται με θαυμασμό μπροστά στο ελληνικό φως και το μεταδίδει. Τα τέσσερα κεφάλαια αυτού του βιβλίου, ξεκινώντας από τον θαυμασμό του αρχαίου ελληνικού πνεύματος για το φως, προτείνουν μια νέα μορφή ανθρωπισμού που συνδυάζει τον ορθολογισμό με την κατανόηση του άλλου, μέσα από τη γνώση που μπορεί να προφέρει στον καθένα μας η εμπειρία του παρελθόντος: σύμφωνα με τη Ρομιγύ, ο κάθε άνθρπωος έτσι γίνεται ο πρωταγωνιστής της περιπέτειας της δικής του ζωής και συμμετέχει ενεργά στη μεγάλη περιπέτεια της ανθρωπότητας.