Αλοΐσιους Μπερτράν

Στο εισαγωγικό κείμενο "Ο Γασπάρ της Νύχτας", ο Μπερτράν αφηγείται πώς ήρθαν στην κατοχή του τα κείμενα που συνθέτουν το κυρίως μέρος του έργου που έχει για όνομα συγγραφέα Γασπάρ της Νύχτας και τίτλο "Φαντασίες με τον τρόπο του Ρέμβρανδου και του Καλλότου. Μια σειρά σύντομων κειμένων αφηγούνται συμβάντα και μύθους ή περιγράφουν πρόσωπα και πράγματα της ζωής στην Ευρώπη του ύστερου Μεσαίωνα και του Μπαρόκ, στο Παρίσι και άλλα μέρη της βαθμιαία σχηματιζόμενης Γαλλίας, όπως το δουκάτο της Βουργουνδίας, ή σε περιοχές των Κάτων Χωρών. Βασιλιάδες και δούκες, επαίτες και μάγοι, αγωγιάτες και πλύστρες, έμποροι και θεατρίνοι, ποιητές κι αλχημιστές, τουρλουμπίνοι και λανσκενέδες, σαλαμάνδρες και νάνοι. Διαρκώς ανάμεσα σε φαντασία και στοχασμό, ιστορία και παραμύθι, δράμα και κωμωδία, δημόσιο και ιδιωτικό, πειθαρχία και παράβαση, νοσταλγία και ειρωνία, τα αποσπασματικά αυτά κομμάτια αναπτύσσουν μια εντατική και πολύτροπη προσπάθεια να γίνει λογοτεχνία η ιστορία, δηλαδή λόγος η ιστορική μνήμη. Η μετάφραση, συλλογική δουλειά εργαστηρίου στο πλαίσιο μεταπτυχιακού προγράμματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, απηχεί την ιδιορρυθμία της γραφής ενός τέτοιου εγχειρήματος. Οι σημειώσεις δίνουν ορισμένα χρήσιμα ιστορικά και γραμματολογικά στοιχεία. Το επίμετρο παρουσιάζει και συζητά τη λογοτεχνική λειτουργία, αλλά και τη μεταφραστική πρόκληση της γραφής του Μπερτράν. Ο αναγνώστης έχει να απολαύσει αφηγήματα αλλόκοτα και αδρές εικόνες - και να αναρωτηθεί για ιστορίες που ίσως κι αυτός θυμάται γασπαρινά.

Γκιγιώμ Απολλιναίρ, Πωλ Βερλαίν, κόμης ντε Λωτρεαμόν, Στεφάν Μαλλαρμέ, Αλοΰσιους Μπερτράν, Σαρλ Μπωντλαίρ, Ζεράρ ντε Νερβάλ και Μαρσέλ Προυστ: οκτώ Γάλλοι θεράποντες και δημιουργοί μαζί της τέχνης του λόγου, του ποιητικού αλλά και του πεζού, κινούνται στις σκιές του μυστικού, του φανταστικού, του τρομακτικού, του συμβολικού, του σουρεαλιστικού και φέρνουν στο φως εικόνες, αισθήσεις, στοχασμούς, ακούσματα και αγγίγματα μέσα από τα πεζά ποιήματά τους ή την ποιητική πρόζα τους. Το βιβλίο είναι ο καρπός ενός συνδυασμού ατομικής και συλλογικής προσπάθειας που κατέβαλαν οι σπουδάστριες του δεύτερου έτους στα Εργαστήρια Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών. Η καθεμία καταπιάστηκε να μεταφράσει, με έμπνευση αλλά και με δέος πολλές φορές, κείμενα ενός από τους οκτώ πιο πάνω συγγραφείς και αντάλλαξε τη ματιά και την άποψή της με τις ματιές και τις απόψεις των συναδέλφων της. Το αποτέλεσμα είναι ένας μικρός τόμος με σκιές που δεν χάνονται ποτέ, αλλά που, τουναντίον, φωτίζονται αέναα και φωτίζουν. Περιέχονται τα κείμενα: - Γκιγιώμ Απολλιναίρ: "Περιπλάνηση της σκιάς", "Η εξαφάνιση του Ονορέ Συμπράκ", "Ονειροκριτική ή το όνειρο του σηπόμενου μάγου" (μτφρ. Αποστολία Γαλιάτσου) - Πωλ Βερλαίν: "Η τελευταία μετάληψη", "Ο τύραννος" (μτφρ. Μαρτίν Σκλάβου) - Κόμης ντε Λωτρεαμόν: "Τα άσματα του Μολντορόρ" (αποσπάσματα: "Πρώτο άσμα", "Έκτη στροφή", "Πρώτη στροφή", "Δέκατη τρίτη στροφή") (μτφρ. Αλίκη Σχοινά) - Στεφάν Μαλλαρμέ: "Ποιητικά πεζά" (αποσπάσματα: "Φτωχό, χλωμό παιδί", "Αναπόληση", "Η δόξα", "Φθινοπωρινός θρήνος", "Η πίπα", "Χειμωνιάτικο ρίγος", "Το φαινόμενο του μέλλοντος") (μτφρ. Μελίσσα Ζάχου, Βασιλική Σμπυρούνια) - Αλοΰσιους Μπερτράν: "Γκασπάρ της νύχτας" (αποσπάσματα: "Πρώτο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Δεύτερο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Ένα όνειρο", "Τρίτο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Ο προπάππος μου", "Τέταρτο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Το γοτθικό δωμάτιο", "Ο χορός κάτω απ' το καμπαναριό", "Το φεγγαρόφωτο", "Η Σαλαμάνδρα") (μτφρ. Γεωργία Μπουγά) - Σαρλ Μπωντλαίρ: "Βολές" (μτφρ. Εύα Σαββίδη) - Ζεράρ ντε Νερβάλ: "Το πράσινο τέρας", "Οκτάβια" (απόσπασμα) (μτφρ. Φανή Σωφρονίδου) - Μαρσέλ Προυστ: "Ημέρες ανάγνωσης" (απόσπασμα) (μτφρ. Κατερίνα Γούλα)