Michel Serres

Ce manifeste est un coup de colère contre tous les Grands Papas Ronchons qui nous empêchent de regarder le présent avec confiance et l'avenir avec espoir. Usant d'un humour incisif et qui ne craint pas d'être noir, Michel Serres y dénonce les apôtres du retour en arrière, en matière de santé, d'hygiène, de féminisme, de voyages, de sexualité ou de pratiques agricoles. Pour mieux montrer à quel point notre siècle est chanceux de connaître une vie plus douce et des pratiques plus humaines que te précédent. Un coup de pied jubilatoire dans les idées reçues des passéistes de tous poils.

Το έργο του Michel Serres είναι καινοφανές επειδή επινοεί μια νέα μέθοδο. Όχι πια έναν μονογραμμικό λόγο που κομίζει πάντοτε τα ίδια αποτελέσματα, ανεξάρτητα από τα αντικείμενα που εξετάζει, αλλά έναν λόγο πολλαπλό, ο οποίος ανταποκρίνεται στην πολυπλοκότητα για την οποία μιλά. Σε αντίθεση με τα προγενέστερα έργα του, ο Serres δεν αναφέρεται απλώς στους τοπικούς όρους και στα τοπικά όρια της επικοινωνίας μεταβαίνει από την τοπική στη σφαιρική διάσταση. Εξ ου και ο τίτλος όπως και το αντικείμενο του βιβλίου: το παράσιτο μπορεί να είναι ένας ανεπαίσθητος θόρυβος, ένας μικροσκοπικός οργανισμός, ή ένα ζιζάνιο, αλλά και ένας άνθρωπος που εισβάλλει ως τρίτος όρος σε μια ερωτική σχέση για να τη διαταράξει. Το παράσιτο παρεμβαίνει και παρεμβάλλεται ως γενικός τελεστής σε κάθε μορφή σχέσης, τόσο εντός της φύσης όσο και εντός του πολιτισμού, αποσταθεροποιώντας όλα τα βιολογικά και κοινωνικά συστήματα. Συνάμα, όμως, είναι όρος δυνατότητας για τη δημιουργία τάξεων υψηλότερης πολυπλοκότητας. Το μήνυμα του βιβλίου προς τους ορθολογιστές παλαιάς κοπής είναι χαρμόσυνο: η αταξία, η ασάφεια, ο θόρυβος δεν είναι πια ατυχήματα του ορθού λόγου, αλλά συστατικά στοιχεία του. Όπου υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας, υπάρχουν και παράσιτα.

Ο Σερ δεν θέλει να εντυπωσιάσει. Γράφει απλά, στρωτά, για ένα κοινό που δεν το αποτελούν οι «ειδικοί». Εκθέτει ένα ιδιαίτερο αυστηρό επιχείρημα που συνδέει, σε ένα σφιχτοπλεγμένο όλο, τη «φύση» της επιστήμης και την ιστορία της, με τους όρους συγκρότησης των κοινωνιών όπου αναδείχθηκε το επιστημονικό φαινόμενο, με τις αρχές που διέπουν τις κοινωνίες αυτές και με την κατάσταση στην οποία έχουν σήμερα περιέλθει λίγο-πολύ όλες. Πρόκειται για επιχείρημα βαθιά φιλοσοφικό και ουσιαστικά πολιτικό. Ποια επιστημολογία μπορεί να αντιμετωπίσει το οικολογικό πρόβλημα, για το οποίο ευθύνονται όλες οι επιστήμες με τις τεχνικές εφαρμογές τους; Ποια φιλοσοφία του δικαίου προκύπτει από μια επιστημολογία των φυσικών επιστημών; Για ν’ απαντήσει σε τέτοια ερωτήματα, ο Σερ δείχνει ότι η φυσική επιστήμη δεν είναι τόσο ξένη στα ζητήματα δικαίου και πολιτικής όσο νομίζουμε. Επαναπροσδιορίζει αντίστοιχα την έννοια του «φυσικού δικαίου» με βάση την επιστημονική έννοια της φύσης. Υποστηρίζει ότι το δίκτυο διασυνδέσεων της φυσικής και του δικαίου διέπεται από ένα νομικό πρότυπο νέου τύπου, ότι ο κοινωνικός δεσμός -το κοινωνικό συμβόλαιο - και η αλληλεξάρτηση των μερών της φύσης -το φυσικό σύστημα - έχουν ένα τρίτο δεσμό μεταξύ τους, κι αυτόν ονομάζει «φυσικό συμβόλαιο».