Paul Lafargue

Non exchangeable and non refundable

Travailler plus de trois heures par jour devrait être interdit ! C'est la thèse que développe Paul Lafargue dans ce pamphlet incisif contre la valorisation du travail. Au lieu de profiter du progrès technique pour diminuer le temps de travail, les capitalistes ont fait le choix de la surproduction : et à qui vendre ces effroyables quantités de marchandises ? Ne serait-ce pas là l'un des prétextes du colonialisme ? Face à la misère et à la surexploitation, l'essayiste invite à choisir la paresse : c'est elle qui transformera la société. Défenseur de l'égalité sous toutes ses formes, Paul Lafargue s'est également intéressé à la condition des femmes. Dans La Question de la Femme (1904), il raille habilement ceux qui théorisent une infériorité féminine et met en lumière la difficile situation des travailleuses au XIX ? siècle.

Ο Πωλ Λαφάργκ (1841-1911), νόθο τέκνο του αναρχισμού και σώγαμπρος του μαρξισμού, σκηνοθετεί ένα φανταστικό συνέδριο στο Λονδίνο, όπου σπεύδει η αφρόκρεμα ενός διεθνούς κατεστημένου πανικόβλητου από την επικίνδυνη εξάπλωση των σοσιαλιστικών ιδεών. Ζητείται επειγόντως ένας νέος Θεός, "ικανός να τέρψει τη φαντασία του λαϊκού κτήνους"! Το συνέδριο επινοεί το "Πιστεύω" της νέας θρησκείας του καπιταλισμού, την κυνική θεολογία της εμπορευματοποίησης του ανθρώπου. Ο Θεός - Κεφάλαιο ευαγγελίζεται την απεριόριστη δύναμη του χρήματος και των απολαύσεων που αυτό αγοράζει, ποδοπατά τα φύλλα συκής της αστικής ηθικής καγχάζοντας, είναι βάναυσος αλλά ανυπόκριτος, δεν έχει ούτε αρχές ούτε αναστολές. Δεν μας καλεί να πιστέψουμε. Μας καλεί να διαφθαρούμε - ώστε να απολαύσουμε τη βασιλεία των κατεχόντων επί της γης. Είμαι -διακηρύσσει σαρδόνια- ο τελευταίος Θεός σας! Νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων;...

Όλοι έχουν το δικαίωμα να διαθέτουν όπως θέλουν τον χρόνο τους αντί να γίνονται ηθελημένα σκλάβοι του. Έτσι θεμελιώνει ο Paul Lafargue το επιχείρημα για τη μείωση του χρόνου εργασίας. Οι καπιταλιστές έπεισαν τους εργάτες με τη βοήθεια της Εκκλησίας ότι η ζωή τους είναι η δουλειά τους, κι έτσι περνούν τον χρόνο τους κλέβοντας τον χρόνο των εργατών. Οι τελευταίοι δεν πρέπει να διεκδικούν το δικαίωμα στην εργασία –ένα μαζοχιστικό ατόπημα, κατά τον Lafargue– αλλά το δικαίωμα στην τεμπελιά. Γιατί είναι ακριβώς αυτή η «αγάπη για την εργασία» που έχει επιφέρει τις μεγαλύτερες κακουχίες σε εκείνους που δεν έχουν τίποτα άλλο πέρα από αυτή. Όχι μόνο υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλές στην εποχή του, αλλά συνετέλεσε επίσης στην επίτευξη σημαντικών στόχων, εμπνέοντας το κίνημα για την οχτάωρη εργασία και την κατοχύρωση της ίσης αμοιβής για τους άντρες και τις γυναίκες. Το Δικαίωμα στην τεμπελιά καλεί τους προλετάριους όλου του κόσμου να ενωθούν – και να σταματήσουν να δουλεύουν τόσο πολύ! Ένα εμβληματικό βιβλίο, ένα μανιφέστο για το τι σημαίνει ανθρώπινη ζωή. Μια από τις πλέον εμπνευσμένες επιθέσεις στην έννοια της εργασιακής ηθικής. «Στην καπιταλιστική κοινωνία, η εργασία είναι η αιτία κάθε πνευματικού εκφυλισμού και κάθε σωματικής παραμόρφωσης […] Το προλεταριάτο, η μεγάλη τάξη που περιλαμβάνει όλους τους παραγωγούς των πολιτισμένων εθνών, η τάξη που, απελευθερώνοντας τον εαυτό της, θα απελευθερώσει την ανθρωπότητα από τη δουλική εργασία και θα καταστήσει το ανθρώπινο ζώο ελεύθερο ον, το προλεταριάτο ακριβώς αφέθηκε να διαφθαρθεί από το δόγμα της εργασίας, προδίδοντας τα ένστικτά του και αγνοώντας την ιστορική του αποστολή. Σκληρή και τρομερή υπήρξε η τιμωρία του. Όλες οι ατομικές και κοινωνικές δυστυχίες γεννήθηκαν από το δικό του πάθος για την εργασία».

Γαμπρός του Μαρξ, ο Πωλ Λαφάργκ (1842-1911) υπήρξε κατά κάποιο τρόπο η αντιστροφή του. Ζυμωμένος με τη γέννηση του Διεθνούς Σοσιαλιστικού Κινήματος, κυνηγημένος και εικονοκλάστης, αποκαθηλώνει τη θεμελιώδη ιδέα των εργατικών διεκδικήσεων και του μαρξιστικού οράματος: το δικαίωμα στη δουλειά. Πρόκειται -γράφει- για μια "παρεξηγημένη τρέλα" που διακατέχει τις εργατικές τάξεις των καπιταλιστικών χωρών. Η επανάσταση πρέπει ν' αρχίσει με τη διεκδίκηση του δικαιώματος στην τεμπελιά!