Ζεράρ ντε Νερβάλ

Γκιγιώμ Απολλιναίρ, Πωλ Βερλαίν, κόμης ντε Λωτρεαμόν, Στεφάν Μαλλαρμέ, Αλοΰσιους Μπερτράν, Σαρλ Μπωντλαίρ, Ζεράρ ντε Νερβάλ και Μαρσέλ Προυστ: οκτώ Γάλλοι θεράποντες και δημιουργοί μαζί της τέχνης του λόγου, του ποιητικού αλλά και του πεζού, κινούνται στις σκιές του μυστικού, του φανταστικού, του τρομακτικού, του συμβολικού, του σουρεαλιστικού και φέρνουν στο φως εικόνες, αισθήσεις, στοχασμούς, ακούσματα και αγγίγματα μέσα από τα πεζά ποιήματά τους ή την ποιητική πρόζα τους. Το βιβλίο είναι ο καρπός ενός συνδυασμού ατομικής και συλλογικής προσπάθειας που κατέβαλαν οι σπουδάστριες του δεύτερου έτους στα Εργαστήρια Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών. Η καθεμία καταπιάστηκε να μεταφράσει, με έμπνευση αλλά και με δέος πολλές φορές, κείμενα ενός από τους οκτώ πιο πάνω συγγραφείς και αντάλλαξε τη ματιά και την άποψή της με τις ματιές και τις απόψεις των συναδέλφων της. Το αποτέλεσμα είναι ένας μικρός τόμος με σκιές που δεν χάνονται ποτέ, αλλά που, τουναντίον, φωτίζονται αέναα και φωτίζουν. Περιέχονται τα κείμενα: - Γκιγιώμ Απολλιναίρ: "Περιπλάνηση της σκιάς", "Η εξαφάνιση του Ονορέ Συμπράκ", "Ονειροκριτική ή το όνειρο του σηπόμενου μάγου" (μτφρ. Αποστολία Γαλιάτσου) - Πωλ Βερλαίν: "Η τελευταία μετάληψη", "Ο τύραννος" (μτφρ. Μαρτίν Σκλάβου) - Κόμης ντε Λωτρεαμόν: "Τα άσματα του Μολντορόρ" (αποσπάσματα: "Πρώτο άσμα", "Έκτη στροφή", "Πρώτη στροφή", "Δέκατη τρίτη στροφή") (μτφρ. Αλίκη Σχοινά) - Στεφάν Μαλλαρμέ: "Ποιητικά πεζά" (αποσπάσματα: "Φτωχό, χλωμό παιδί", "Αναπόληση", "Η δόξα", "Φθινοπωρινός θρήνος", "Η πίπα", "Χειμωνιάτικο ρίγος", "Το φαινόμενο του μέλλοντος") (μτφρ. Μελίσσα Ζάχου, Βασιλική Σμπυρούνια) - Αλοΰσιους Μπερτράν: "Γκασπάρ της νύχτας" (αποσπάσματα: "Πρώτο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Δεύτερο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Ένα όνειρο", "Τρίτο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Ο προπάππος μου", "Τέταρτο όνειρο του Γκασπάρ της νύχτας", "Το γοτθικό δωμάτιο", "Ο χορός κάτω απ' το καμπαναριό", "Το φεγγαρόφωτο", "Η Σαλαμάνδρα") (μτφρ. Γεωργία Μπουγά) - Σαρλ Μπωντλαίρ: "Βολές" (μτφρ. Εύα Σαββίδη) - Ζεράρ ντε Νερβάλ: "Το πράσινο τέρας", "Οκτάβια" (απόσπασμα) (μτφρ. Φανή Σωφρονίδου) - Μαρσέλ Προυστ: "Ημέρες ανάγνωσης" (απόσπασμα) (μτφρ. Κατερίνα Γούλα)

«Πού θα επιθυμούσε να πάει κανείς το χειμώνα; Πηγαίνω να συναντήσω την άνοιξη... πηγαίνω ν' ανταμώσω τον ήλιο... τον βλέπω να λαμποκοπάει μπροστά στα μάτια μου μέσα απ' την πολύχρωμη ομίχλη της Ανατολής». Ίσως η Σύρος να γίνεται και πάλι ένα αναπάντεχο όσο και ευχάριστο παλκοσένικο: «Μα είναι στ' αλήθεια ο ήλιος της Ανατολής, και όχι το χλωμό αντιφέγγισμα της λάμπας, που φωτίζει αυτήν τη χαριτωμένη πύλη της Σύρας... ». Όσο για την Κωνσταντινούπολη, ναι αυτή είναι πάνω απ' όλα: «Η Κωνσταντινούπολη μοιάζει με το σκηνικό ενός θεάτρου όπου πρέπει να κοιτάξει κανείς μέσα από την αίθουσα δίχως να χρειάζεται να επισκεφτεί τα παρασκήνια». Από την πρώτη σελίδα έως την τελευταία αυτής της υπέροχης διαδρομής, που και εμείς με ξεναγό τον Νερβάλ έντονα βιώνουμε, είναι ολοφάνερο πως αμετάκλητα κυριαρχεί ως μοιραίο χαρτί του πεπρωμένου, η γυναίκα. Μέσα στην αναπόληση των γραπτών του Colonna και του Nodier, Εκείνη κάνει την εμφάνισή της σαν Ουράνια Αφροδίτη, Μεγάλη μητέρα, Ιέρεια, και ακόμα με τη μορφή που είχαν οι Τρεις Χάριτες ή οι Νύμφες, ως Παρθένος Polia στη φανταστική αφήγηση του Colonna και ως Λουκρητία Polia στα γραπτά του Nodier. Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της Ανατολής του Νερβάλ είναι καθαρά θηλυκά. Θηλυκή είναι η έκφραση της ψευτοσεμνοτυφίας του απέναντι σε όποιον θα είχε τη διάθεση να τον πλησιάσει, το ίδιο γυναικείος είναι και ο αέρας του ίδιου του μυστηρίου, με το οποίο περιβάλλεται, καθώς και η εκκεντρικότητα που ενυπάρχει στον τρόπο των εξωτερικών του εκδηλώσεων. Ιδού ο λόγος που το «Ταξίδι στην Ανατολή» του Νερβάλ κατοικείται αποκλειστικά από γυναίκες. Είναι σαν τη Σφίγγα που επικοινωνεί μονάχα μέσα από αινίγματα. Η Ανατολή αποτελείται από ένα τεράστιο γυναικείο σώμα γεμάτο κοιλότητες, απ' όπου αναδύονται αρχέγονα θυμιάματα, ένα σώμα-βωμός για λειτουργίες. Αυτή, λοιπόν, τη μαγική, θηλυκή, ξεχασμένη εικόνα της Ανατολής αναδεικνύει με εξαιρετική λογοτεχνική δεινότητα ένας παράξενος ταξιδιώτης, που πάνω απ' όλα υπήρξε σπουδαίος συγγραφέας.