Soloup

Τι γνωρίζουμε σήμερα για το 1821; Και τι θα νιώθουν, τι θα λένε για την Επανάσταση οι millennials στα δικά τους παιδιά; Ιστορίες πολλών ανθρώπων, η Ιστορία μας. Μάχες στα βουνά και στις θάλασσες, μάχες και στα λόγια, στα κείμενα όσων έζησαν την Επανάσταση ή ασχολήθηκαν με αυτήν. Μια μάχη και στη σημερινή πλατεία, μπροστά από το άγαλμα του Κολοκοτρώνη. Εκεί όπου οι κουβέντες για το 1821 ενός γέρου άστεγου παλεύουν με τη λήθη και τα εθνικά στερεότυπα, τις ερμηνείες της Ιστορίας, τις σιωπές της. Εκεί όπου οι μάχες, μέσα από τούτες τις αφηγήσεις, ζωντανεύουν μπροστά στα έκπληκτα μάτια ενός νεαρού κοριτσιού. Όλοι είναι εδώ. Ήρωες και αντιήρωες. Ρουμελιώτες και Μοραΐτες, κοτζαμπάσηδες, Φαναριώτες, καραβοκύρηδες, φιλέλληνες και οπλαρχηγοί, οι Μεγάλες Δυνάμεις, τα φιρμάνια των Οθωμανών, τα γιαταγάνια των Αλβανών, οι ξιφολόγχες των Αιγυπτίων. Το graphic novel 21: Η μάχη της πλατείας επιχειρεί μια διαφορετική προσέγγιση της Ιστορίας, συνδυάζοντας την έντεχνη αφήγηση των κόμικς με την επιστημονική τεκμηρίωση. Ακολουθώντας τα κείμενα πάνω από 30 συγγραφέων, αλλά και τις εικαστικές δημιουργίες περισσότερων από 50 ζωγράφων και χαρακτών, το βιβλίο αποτελεί ένα παζλ υποκειμενικών προσεγγίσεων για τις μάχες και τα πρόσωπα του Αγώνα, τα γεγονότα και τις ιδέες της Επανάστασης. Το παράρτημα του βιβλίου, με γλωσσάρι, χρονολόγιο, βιογραφικά, αλλά και κατατοπιστικά κείμενα και αναφορές σε πηγές, προσφέρεται για μια πολυεπίπεδη ανάγνωση. Η έρευνα και η δημιουργία του graphic novel έγιναν με την υποστήριξη του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας και τη συμβολή του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Το έργο έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.

Ένα μονοήμερο ταξίδι από τη Μυτιλήνη στο Αϊβαλί. Κι εκεί, ανάμεσα στις δυο ακτές, μεσοπέλαγα, ένα ταξίδι στο χρόνο. Στη ματωμένη Ιστορία. Σε όσα χωρίζουν τους ανθρώπους του μικρού μπουγαζιού. Σε όσα ενώνουν τους λαούς όλης της γης. Μικρασιατική Καταστροφή. Ξεριζωμός. Χαμένες πατρίδες. Συνθήκη της Λοζάνης. Η πρώτη μεγάλη ανταλλαγή πληθυσμών στη σύγχρονη Ιστορία. Εκατομμύρια τραγωδίες, αμέτρητες ιστορίες κυνηγημένων ψυχών. Τις περισσότερες δεν τις μάθαμε ποτέ. Άλλες πάλι, αυτές που οι πρόσφυγες αφηγήθηκαν στα παιδιά και στα εγγόνια τους, σιγά σιγά μπερδεύονται, βυθίζονται στη λήθη, χάνονται. Ελάχιστες από αυτές καταγράφηκαν στο χαρτί. Ελάχιστες σώθηκαν, για να ορθώσουν τη μνήμη απέναντι στα ανθρώπινα λάθη που, όταν ξεχνιούνται, επαναλαμβάνονται. Εκεί, στα υδάτινα σύνορα, στο στενό πέρασμα ανάμεσα στη Λέσβο και στα μικρασιατικά παράλια, ξετυλίγονται τέσσερις από αυτές τις ιστορίες. Τέσσερις Αϊβαλιώτες αφηγούνται. Τρεις Έλληνες κι ένας Τούρκος: Φώτης Κόντογλου, Ηλίας Βενέζης, Αγάπη Βενέζη-Μολυβιάτη, Αχμέτ Γιορουλμάζ. Και όταν τα πόδια ξαναπατούν στη γη, το σήμερα προσπαθεί να λογαριαστεί με το χθες. Το ταξίδι δεν έχει τελειώσει.

Ένα μονοήμερο ταξίδι από τη Μυτιλήνη στο Αϊβαλί. Κι εκεί, ανάμεσα στις δυο ακτές, μεσοπέλαγα, ένα ταξίδι στο χρόνο. Στη ματωμένη Ιστορία. Σε όσα χωρίζουν τους ανθρώπους του μικρού μπουγαζιού. Σε όσα ενώνουν τους λαούς όλης της γης. Μικρασιατική Καταστροφή. Ξεριζωμός. Χαμένες πατρίδες. Συνθήκη της Λοζάνης. Η πρώτη μεγάλη ανταλλαγή πληθυσμών στη σύγχρονη Ιστορία. Εκατομμύρια τραγωδίες, αμέτρητες ιστορίες κυνηγημένων ψυχών. Τις περισσότερες δεν τις μάθαμε ποτέ. Άλλες πάλι, αυτές που οι πρόσφυγες αφηγήθηκαν στα παιδιά και στα εγγόνια τους, σιγά σιγά μπερδεύονται, βυθίζονται στη λήθη, χάνονται. Ελάχιστες από αυτές καταγράφηκαν στο χαρτί. Ελάχιστες σώθηκαν, για να ορθώσουν τη μνήμη απέναντι στα ανθρώπινα λάθη που, όταν ξεχνιούνται, επαναλαμβάνονται. Εκεί, στα υδάτινα σύνορα, στο στενό πέρασμα ανάμεσα στη Λέσβο και στα μικρασιατικά παράλια, ξετυλίγονται τέσσερις από αυτές τις ιστορίες. Τέσσερις Αϊβαλιώτες αφηγούνται. Τρεις Έλληνες κι ένας Τούρκος: Φώτης Κόντογλου, Ηλίας Βενέζης, Αγάπη Βενέζη-Μολυβιάτη, Αχμέτ Γιορουλμάζ. Και όταν τα πόδια ξαναπατούν στη γη, το σήμερα προσπαθεί να λογαριαστεί με το χθες. Το ταξίδι δεν έχει τελειώσει.

«Πώς ν’ αναμετρηθείς με αυτόν τον Δράκο;» γράφει ο Καζαντζάκης για τον Ζορμπά. Πώς ν’ αναμετρηθείς με δυο δράκους σήμερα, με τον Νίκο Καζαντζάκη και με τον Ζορμπά, χρησιμοποιώντας μάλιστα τη γλώσσα των κόμικς για ν’ αποδώσεις εκ νέου το εμβληματικό και πολυμεταφρασμένο μυθιστόρημα Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά; Έχοντας επιπλέον ν’ αντιπαλέψεις τον μύθο και την κυρίαρχη εικόνα του χαρακτήρα, όπως ενσαρκώθηκε από τον Άντονι Κουίν στην ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη Zorba the Greek; Ζωή, έρωτας, Θεός, θάνατος αλλά και Διόνυσος, Βούδας, Νίτσε, Μπερξόν, Σαίξπηρ, Δάντης, Ροντέν... Ο Soloύp στο graphic novel ΖΟRΜΠΑΣ, ΠΡΑΣΙΝΗ ΠΕΤΡΑ ΩΡΑΙΟΤΑΤΗ δεν κάνει μια απλή μεταφορά αλλά επιχειρεί να επαναφηγηθεί τα επεισόδια του συγκεκριμένου μυθιστορήματος. Επεμβαίνει στη ροή, αναδιατάσσει τις εμβόλιμες ιστορίες ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί ν’ αποφύγει τα ισχυρά στερεότυπα του κινηματογραφικού Ζορμπά. Ακολουθώντας έτσι το πνεύμα του καζαντζακικού κειμένου, προτείνει μια νέα αφήγηση λόγου και εικόνας, ένα νέο ταξίδι, φιλοσοφικό, γκροτέσκο, τραγικό, στον σύγχρονο αναγνώστη.

Από την "Κολούμπρα" στη "Βαβέλ" και από το "Παρά Πέντε" στο "Εννέα", από το "Αντί" στον "Σχολιαστή" και από το "Τέταρτο" στη "Γαλέρα", από την "Τσιγγάνικη Ορχήστρα" στο "Logicomix" και από τον "Ευρωπαίο" στο "Manifesto", από το φεστιβάλ του Γκαζιού στο Comicdom Con κι από το Comicart.gr στο Greekcomics.gr, από τα στριπάκια στα webcomics και από τα "μικιμάους" στα graphic novels, από τους δημιουργούς στους αναγνώστες και από τους εκδότες στους σχολιαστές, από τα περιοδικά στα άλμπουμ και από το χαρτί στο Διαδίκτυο... Τα ελληνικά Comics είναι η πιο ολοκληρωμένη, πρωτογενής έρευνα που έχει γίνει μέχρι σήμερα. Είναι μια περιήγηση στον χρόνο, σε μια συνεπή ιστορική σειρά, από τη Μεταπολίτευση στην Παγκοσμιοποίηση και από το 1974 μέχρι και τις μέρες των μνημονίων. Κόμικς που κουβαλούν ιδέες και αναπαριστούν "πραγματικότητες" μα, πάνω απ΄ όλα, μας προσφέρουν την απόλαυση της ανάγνωσης. Στις σελίδες του (με πάνω από 200 φωτογραφίες), βρίσκονται τα εξώφυλλα όλων των ελληνικών περιοδικών κόμικς, καθώς και ενδεικτικές δημοσιεύσεις των σπουδαιότερων Ελλήνων σκιτσογράφων. Τα ελληνικά Comics είναι ένα πολύπλευρο έργο με τόσο άρτια συγκρότηση που το καθιστά ευκολοδιάβαστο και προσιτό σε κάθε αναγνώστη που αγαπά τα ελληνικά κόμικς και επιθυμεί να "μοιραστεί" -σχεδόν σα να διαβάζει λογοτεχνία- την περιπέτειά τους στην ελληνική κοινωνία, από την εποχή της πρώτης τους εμφάνισης έως σήμερα. Τέλος αποτελεί την ιδανικότερη βάση για οποιαδήποτε παραπέρα έρευνα πάνω στο θέμα.