Andrei Platonov

H Μόσχα δεν είναι η πρωτεύουσα της αχανούς χώρας που γνωρίζουμε αλλά μια τολμηρή γυναίκα η οποία ενσαρκώνει τη μετεπαναστατική εποχή στη Σοβιετική Ρωσία. Στην Ευτυχισμένη Μόσχα, την πρώτη από τις δύο νουβέλες του Αντρέι Πλατόνοφ που περιλαμβάνονται στον τόμο, η ορφανή ηρωίδα ενηλικιώνεται κατά τη διάρκεια της πρώιμης σοσιαλιστικής ανοικοδόμησης και πιστεύει ακράδαντα στο χαρούμενο μέλλον που θα συντελεστεί ως αποτέλεσμα της συμμετοχής του λαού. Και πράγματι, αρχίζει να δοκιμάζει όλες τις δυνατότητες που της προσφέρονται. Ώσπου ένα απρόσμενο ατύχημα με αλεξίπτωτο, ψηλά στον αέρα, την προσγειώνει σε μια νέα, παράξενη ζωή. Στην Εκσκαφή, τη δεύτερη νουβέλα, το πλέον εμβληματικό και πολιτικό έργο του ανεπανάληπτου αυτού συγγραφέα, παρακολουθούμε μία ομάδα εργατών οι οποίοι έχουν αναλάβει τη θεμελίωση του επιβλητικού παμπρολεταριακού οίκου που θα φιλοξενήσει τις ερχόμενες γενιές των συντρόφων, σε μια πόλη που χτίζεται εκ βάθρων ώστε να υποδεχθεί την ανέφελη κομμουνιστική κοινωνία. Όμως, όσο πιο πολύ δουλεύουν, τόσο χειροτερεύει η κατάσταση, κι όσο το σκάμμα μεγαλώνει, τόσο περισσότερο χάνεται το νόημα. Μήπως σκάβουν έναν τάφο; Η ουτοπία είναι όμορφη αλλά η πραγματικότητα σκληρή. «Διαβάζοντας Πλατόνοφ έχει κανείς την αίσθηση ενός αμείλικτου, ανελέητου παραλογισμού δομημένου μέσα στη γλώσσα […]. Με άλλα λόγια, σε αντίθεση με οποιονδήποτε άλλο Ρώσο συγγραφέα, πριν ή μετά από αυτόν, ο Πλατόνοφ μπορούσε να ανακαλύψει ένα αυτοκαταστροφικό, εσχατολογικό στοιχείο μέσα στην ίδια τη γλώσσα, και τούτο με τη σειρά του αποτελούσε μια άκρως αποκαλυπτική συνέπεια της επαναστατικής εσχατολογίας την οποία η ιστορία τού παρείχε ως θέμα του έργου του […]. Υπάρχει μια αίσθηση τρομακτικής αυτονομίας σε αυτόν τον άνθρωπο, και μολονότι πολύ θα ήθελα να τον συνδέσω με τον Ντοστογέφσκι, με τον οποίο ίσως να έχει πολύ περισσότερα κοινά από ό,τι με οποιονδήποτε άλλον, εντούτοις αποφεύγω να το κάνω: δεν θα διαφώτιζε τίποτα αυτό». Από το Επίμετρο του Γιόζεφ Μπρόντσκι

Στη Ρωσία, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ο νεαρός Ντβάνοφ έχει συμμετάσχει ως θερμαστής στις εμφύλιες μάχες των Κόκκινων εναντίον των Λευκών. Ο διεθνιστής Κοπιόνκιν, καβάλα στο άλογο Προλεταριακή Δύναμη, αναζητά τον τάφο της Ρόζα Λούξεμπουργκ, στη μνήμη της οποίας θέλει να κάνει ανδραγαθήματα. Θα συναντήσουν άραγε στη διαδρομή τους την υλοποίηση του σοσιαλιστικού ιδεώδους; Φημολογείται ότι στο Τσεβενγκούρ, μια πόλη της στέπας, ο κομμουνισμός έχει ήδη ανατείλει. Έντεκα μπολσεβίκοι και ο αρχηγός τους αφανίζουν την τοπική μπουρζουαζία και χτίζουν τον παράδεισο επί της γης μαζί με τον πάμφτωχο πληθυσμό· μα η ιστορία τους είναι μια ιστορία κολοσσιαίας αποτυχίας, τα πάντα είναι πλέον βυθισμένα στη μελαγχολία και στο σκοτάδι. «Μέσα στη νύχτα, μια χούφτα άνθρωποι πέρασαν από τον κομμουνισμό στο Άγνωστο». Νέα μετάφραση και έκδοση για το διαχρονικό αριστούργημα του ιδιοφυούς Αντρέι Πλατόνοφ. Ο συγγραφέας είχε γράψει στον Μαξίμ Γκόρκι ότι το μόνο που επιδίωξε με το συγκεκριμένο μυθιστόρημα ήταν να σκιαγραφήσει τις απαρχές της κομμουνιστικής κοινωνίας. Ο άλλος έσπευσε να το επικρίνει με σφοδρότητα, αλίμονο, επειδή οι ήρωες παρουσιάζονταν ως ημίτρελοι και όχι ως επαναστάτες.