Η σεξουαλικότητα / Ο λόγος της σεξουαλικότητας

O Mισέλ Φουκώ είχε αναλάβει το σχέδιο μιας ιστορίας της σεξουαλικότητας ήδη από τη δεκαετία του ’60, αφιερώνοντας κυρίως δύο παραδόσεις, ανέκδοτες μέχρι τώρα. Οι πρώτες, που δόθηκαν στο Κλερμόν-Φεράν το 1964, ασχολούνται με τις συνθήκες εμφάνισης στη Δύση μιας προβληματικής συνείδησης και μιας τραγικής εμπειρίας της σεξουαλικότητας, καθώς και με τους γνωστικούς κλάδους που τη θέτουν ως αντικείμενό τους. Εκκινώντας από έναν στοχασμό για την εξέλιξη της θέσης της γυναίκας και για το δίκαιο του γάμου, οι εν λόγω παραδόσεις προσεγγίζουν το σύνολο των γνώσεων περί σεξουαλικότητας, από τη βιολογία ή την ηθολογία μέχρι την ψυχανάλυση. Οι δεύτερες, που δίνονται στη Βενσέν το 1969, προεκτείνουν και ταυτόχρονα μετατοπίζουν αυτές τις διερωτήσεις. Ο Φουκώ ενδιαφέρεται λεπτομερέστερα για την ανάδυση μιας βιολογικής γνώσης σχετικά με τη σεξουαλικότητα και για τον τρόπο με τον οποίο αυτή έχει επενδυθεί σ’ ένα σύνολο ουτοπιών κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα: ουτοπίες παραβατικές, από τον Σαντ έως την Ιστορία της Ο., ουτοπίες ενσωμάτωσης, που αποβλέπουν να συμφιλιώσουν την κοινωνία και τη σεξουαλική φύση του ανθρώπου, από τον Φουριέ έως τον Μαρκούζε. Είναι ευκαιρία για τον Φουκώ να εμβαθύνει την κριτική του γενεαλογία πάνω στο διττό θέμα της φυσικής σεξουαλικότητας και της σεξουαλικής απελευθέρωσης, το οποίο εγκαινίασε το 1964, αλλά το οποίο μετά τον Μάη του 1968 αποκτά ένα καινούργιο νόημα. Οι παραδόσεις αυτές αποτελούν ένα ριζικό ξεχέρσωμα του εδάφους για μιαν αρχαιολογία της σεξουαλικότητας ως μοντέρνα εμπειρία. Ανακαλύπτουμε έναν Φουκώ που δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα της βιολογίας για τη σεξουαλικότητα εναντίον μιας κοντόθωρης αντίληψης περί ανθρώπινου υποκειμένου· είναι ένας Φουκώ προσεκτικός απέναντι στη διατήρηση του παραβατικού δυναμικού που περιέχει η σεξουαλική εμπειρία και στην ανάλυση των οικονομικών, κοινωνικών και επιστημολογικών συνθηκών εντός των οποίων η εμπειρία αυτή συστάθηκε πρόσφατα σε γνωστικό αντικείμενο και πολιτικό διακύβευμα.