Gustave Flaubert

Απ` όλα τα έργα του εξαίσιου συγγραφέα, το εν λόγω είναι ασφαλώς το πιο βαθύ, το πιο ευρύ,
το πιο εμπεριστατωμένο· πιθανόν, όμως, για τους ίδιους ακριβώς λόγους, να είναι και το πιο
ακατανόητο.

Νά ποια είναι η ιδέα και η πλοκή αυτού του παράξενου και εγκυκλοπαιδικού βιβλίου που θα
μπορούσε να φέρει ως υπότιτλο: "Περί της απουσίας μεθόδου στη μελέτη των ανθρώπινων γνώσεων".

Δύο αντιγραφείς που εργάζονται στο Παρίσι, γνωρίζονται τυχαία και συνδέονται με στενή φιλία. Ο ένας κληρονομεί ένα ποσό, ο άλλος εισφέρει τις οικονομίες του· αγοράζουν ένα αγρόκτημα στη Νορμανδία, όνειρο ζωής και των δυωνών, και εγκαταλείπουν την πρωτεύουσα.

Εκεί ξεκινούν μια σειρά μελέτες και πειράματα που αγκαλιάζουν όλες τις γνώσεις της ανθρωπότητας· και τότε αρχίζει να εξελίσσεται το φιλοσοφικό θέμα του έργου.

Στην αρχή επιδίδονται στην κηπουρική, και μετά στη γεωργία, τη χημεία, την ιατρική, την
αστρονομία, την αρχαιολογία, την Ιστορία, τη λογοτεχνία, την πολιτική, την υγιεινή, το μαγνητισμό, τη μαγεία· φτάνουν στη φιλοσοφία, χάνονται στις αφηρημένες έννοιες, πέφτουν στη θρησκεία, αηδιάζουν, αποπειρώνται να μορφώσουν δύο ορφανά, αποτυγχάνουν πάλι και, απογοητευμένοι, απελπισμένοι, ξαναπιάνουν ν` αντιγράφουν όπως παλιά.

Το βιβλίο, επομένως, είναι μια επιθεώρηση όλων των επιστημών, όπως αυτές εμφανίζονται
σε δύο πνεύματα αρκετά διαυγή, μέτρια και απλοϊκά. Ταυτόχρονα, είναι και μια υπέροχη συσσώρευση γνώσης και, κυρίως, μια λαμπρή κριτική όλων των επιστημονικών συστημάτων, έτσι όπως αυτά αντιπαρατίθενται και αλληλοαναιρούνται απ` τις αιώνιες αντιφάσεις των συγγραφέων, τις αντιφάσεις των γεγονότων και τις αντιφάσεις των παραδεδεγμένων και αδιαμφισβήτητων νόμων. Είναι η ιστορία της αδυναμίας της ανθρώπινης διάνοιας, ένας περίπατος στον άπειρο λαβύρινθο της λογιοσύνης μ` ένα μίτο στο χέρι· ο μίτος αυτός είναι η μείζων ειρωνεία ενός θαυμάσιου στοχαστή που διαπιστώνει συνεχώς, στα πάντα, την αιώνια και οικουμενική βλακεία.
(Guy de Maupassant)

Οι Τρεις ιστορίες, το τελευταίο έργο που δημοσίευσε ο Γκυστάβ Φλωμπέρ αποτελούν ένα αριστουργηματικό τρίπτυχο. Στην Απλή καρδιά ο Φλωμπέρ αφηγείται την ιστορία της Φελισιτέ, μιας φτωχής υπηρέτριας στη γαλλική επαρχία του 19ου αιώνα, που αγαπάει διαδοχικά έναν άντρα, τα παιδιά της κυρίας της, έναν ανιψιό της, έναν γέροντα που φροντίζει κι έπειτα τον παπαγάλο της. Στον Άγιο Ιουλιανό ένας παθιασμένος κυνηγός έρχεται αντιμέτωπος με τη βία που ασκεί και οδηγείται στη μετάνοια. Στην Ηρωδιάδα ο χορός της Σαλώμης στο πολυτελές συμπόσιο του Ηρώδη, όπου όλες οι πολιτικές και θρησκευτικές συγκρούσεις της εποχής έρχονται στην επιφάνεια, οδηγεί στον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Βαπτιστή. Στις Τρεις ιστορίες διαπλέκονται μια όψη της κοινωνίας του Φλωμπέρ, ο μεσαιωνικός θρύλος και η ανασυγκρότηση του παρελθόντος· εδώ συμπυκνώνονται οι καλλιτεχνικές ιδέες και η συγγραφική του μέθοδος: η εμμονική αναζήτηση για την ορθή λέξη, την ηχητική αρμονία και ένα ύφος που «θα έχει το ρυθμό του στίχου, την ακρίβεια της επιστημονικής γλώσσας, τον βαθύ κυματιστό ήχο του βιολοντσέλου και τη λάμψη της φωτιάς».

Οι "Τρεις ιστορίες" είναι το τελευταίο τελειωμένο έργο του Φλωμπέρ. Τυπώθηκαν το 1877, τρία μόλις χρόνια πριν το θάνατό του. Κανένα έργο του, μέχρι τότε, δεν κλείνει τόση δροσιά, μα και τόση σοφή, κρυφή δουλειά. Οι "Ιστορίες" του έχουν απορρίψει την παλιά φανερή αναζήτηση του εντυπωσιασμού. Κυλούν αβίαστα, ο αναγνώστης δεν νιώθει κανένα χέρι να τον καθοδηγεί. Κανένα παραφόρτωμα. Και η καθεμία τους καλύπτει και από μια πτυχή της έμπνευσής του: Τη ρεαλιστική απεικόνιση της εποχής του, το έπος, την ιστορική αναστήλωση.