Η ελληνική τραγωδία. Από την απελευθέρωση ως τους συνταγματάρχες

Οι δικτατορίες δεν πέφτουν από τον ουρανό. Αν η 21η Απριλίου 1967 αιφνιδίασε τη διεθνή κοινή γνώµη, η εγκαθίδρυση µιας στρατιωτικής δικτατορίας, για τον ελληνικό λαό, ήταν από καιρό ένα γεγονός ευεξήγητο και µάλιστα ενδεχόµενο. Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να εξηγήσει την προέλευση αυτού του γεγονότος και τη λειτουργία των κοινωνικών, πολιτικών και διεθνών δυνάµεων που το κατέστησαν δυνατό. Από τον πρόλογο της πρώτης έκδοσης (1969) Κατά κάποιον τρόπο, η Ελληνική τραγωδία µπορεί να αντιµετωπιστεί ως αυθύπαρκτο ιστορικό γεγονός, ως χαρακτηριστικό σύµπτωµα µιας ιδιαίτερης συγκυρίας ή ίσως ακόµα και ως «πηγή» αποκωδικοποίησης της χαρακτηριστικής αύρας µιας εποχής. Όπως είναι σαφές για όλους όσοι έζησαν από κοντά τα γεγονότα, το βιβλίο αυτό εξέφραζε τις ιδέες, τις ευαισθησίες και τα διλήµµατα µιας ολόκληρης γενιάς. Έχοντας θέσει την ιστορική αφήγηση στην υπηρεσία µιας απερίφραστης πολιτικής και ιδεολογικής στράτευσης, πολλοί ανάµεσά µας είχαµε επιχειρήσει πρωτόγνωρες συνθέσεις ανάµεσα στην ασίγαστη πολεµική µας βούληση, την αυτοτροφοδοτούµενη συναισθηµατική µας φόρτιση και τη νοηµατική αυστηρότητα µιας «αντικειµενικής», όπως πιστεύαµε, ανάγνωσης της πραγµατικότητας. Είχαµε ίσως την αυταπάτη πως µε αυτόν τον τρόπο θα µπορούσαµε να εναρµονίσουµε την εκρηκτικότητα του θυµικού µας µε την πλαδαρότητα των νοηµατικών εκλογικεύσεων. Προφανώς βέβαια µαταιοπονούσαµε. Όµως, δεν µπορώ παρά να νοσταλγώ βαθύτατα αυτές τις ξεχασµένες αλλά ζωογόνες αυταπάτες, τόσο τις δικές µου όσο και των άλλων. Και µαζί µε αυτές, να αναπολώ µε τρυφερότητα τις συνθήκες που µε οδήγησαν στο να γράψω την Τραγωδία. Κ. Τ., Μάιος 2020