Littérature

"Δεκατέσσερα διηγήματα, δεκατέσσερις διαφορετικοί τρόποι για να δει κανείς τον κόσμο μέσα από σύντομες ιστορίες. Ακόμα και αν θεωρήσουμε τη γλώσσα κοινό κτήμα, η σύνθεση των μεμονωμένων λέξεων, η ιδιαίτερη μουσικότητά τους, διαμορφώνει το αφηγηματικό πρόσωπο κάθε συγγραφέα, που είναι αναμφίβολα μοναδικό. Τη μοναδικότητα αυτή απολαμβάνει ο αναγνώστης στην παρούσα συλλογή, την πολυχρωμία και τους ποικίλους τόνους της ανθρώπινης γραφής."

Δημήτρης Στεφανάκης

Όπως τον κοιτάζω σκέπτομαι για μια ακόμη φορά πόσο απίστευτα όμορφος είναι αυτός ο άνθρωπος. Ξανθά μαλλιά, σχεδόν χρυσά μάτια με ένα χρώμα μενεξελί, το λεπτό μουστάκι πάνω από τα κόκκινα χείλη. Μοιάζει με πρίγκιπα παραμυθιού η με Αρχάγγελο, όπως τον φαντασθήκαμε στα παιδικά μας χρόνια. Πρέπει να είναι περισσότερο από τριάντα χρόνων κι όμως έχει μια φρεσκάδα που τον δείχνει σχεδόν παιδί, αν δεν υπήρχε το χαμόγελό του. Αυτό το χαμόγελο που ήταν τόσο ξένο προς το υπόλοιπο πρόσωπό του. Ένα χαμόγελο δαιμονικό, γεμάτο σαρκασμό, ανθρώπου που έχει δει πολλές ασχήμιες κι έχει ζήσει πολλές βρομιές. Τα μακριά δάχτυλά του χάιδευαν τα πλήκτρα του πιάνου. Στις πρώτες νότες ανατριχιάζω. Ο Μιχαήλ το βλέπει και μου χαμογελά.

Τα ωραία πλάσματα ποθούμε να βλασταίνουν, Της ομορφιάς ποτέ το ρόδο να μη σβήνει, Κι ώριμα πια, όταν σαπίζουν και πεθαίνουν, Σ' έναν απόγονο η μνήμη τους να μείνει. Λατρεύεις μόνο του ματιού σου την αχτίνα, Τη φλόγα συντηρείς, μα δαπανάς εσένα, Εκεί που υπάρχει αφθονία φέρνεις πείνα, Στον εαυτό σου εχθρός, δε θες οίκτο κανένα. Του κόσμου αν είσαι δροσερό στολίδι τώρα Κι όπως ο κήρυκας της άνοιξης γιορτάζεις, Μες στο μπουμπούκι θάβεις του καρπού τα δώρα, Γλυκέ φιλάργυρε, σωρεύοντας ρημάζεις. Αυτό που οφείλεις δώσε, άσ' την απληστία! Εσύ κι η μαύρη γη αν το φάτε, αμαρτία.

"Αγάπα, ή κάλλιο κάψου από του πόθου τη φωτιά": με το ίδιο πάθος που ζωγράφισε την Καπέλα Σιστίνα και την ευαισθησία που μας χάρισε την Πιετά ο μέγιστος καλλιτέχνης της Αναγέννησης κάνει τη ζωή του φλογερά σονέτα. "Ιδανική βιογραφία της ψυχής του" όπως την χαρακτήρισαν μελετητές της η ποίηση του Μιχαήλ Αγγέλου θα μπορούσε να παρομοιαστεί με αυτοπροσωπογραφία φτιαγμένη με λέξεις, η οποία μας αποκαλύπτει πτυχές της προσωπικότητάς του, τα ενδιαφέροντά του, τον φιλοσοφικό στοχασμό του, τις μεταφυσικές και καλλιτεχνικές του αλήθειες, την αισθητική του, αυτά που αγαπούσε, που αντιμαχόταν, που ονειρευόταν, τις εσωτερικές του συγκρούσεις, την ευαισθησία του, τα πάθη του. Ένας όμορφος νεαρός και μια έξυπνη και καλλιεργημένη γυναίκα: ο Μιχαήλ Άγγελος εμπνέεται από τους έρωτες και τα βιώματα του και εκφράζει, όπως επισημαίνει η μεταφράστρια του Αιμιλία Εμμανουήλ, "το κατακλυσμιαίο πάθος του για το ωραίο, χωρίς προκαταλήψεις". Η παγανιστική ομορφιά συμπλέκεται με τον χριστιανικό μυστικισμό, η σωματική ρώμη με το ψυχικό κάλλος, ο υλισμός με τον ιδεαλισμό και, μυημένος από τα χρόνια της νεότητάς του στον Νεοπλατωνισμό, ο καλλιτέχνης-πρότυπο του αναγεννησιακού καλλιτέχνη ενσταλάζει στον ποιητικό κόσμο του τις ιδέες για το απόλυτα ωραίο και το απόλυτα αληθινό. Τα 101 σονέτα συνοδεύει κατατοπιστικότατη εισαγωγή με πλήθος πληροφορίες για την Αναγέννηση και τη ζωή και την προσωπικότητα του Μιχαήλ Άγγελου.

Τα ποιήματα του Καβαλκάντι (έγραψε σονέτα, μπαλάντες και τραγούδια), μαζί με την τεχνική και τα θέματα που πραγματεύονται, είναι αντιπροσωπευτικά της Φλωρεντίας του 13ου αιώνα και πάνω απ' όλα αντιπροσωπεύουν την τοσκάνικη ευαισθησία γύρω από τον έρωτα. Τον Καβαλκάντι ενδιαφέρουν επίσης -και το εκφράζει στα ποιήματά του- τα καθημερινά αισθήματα της φιλίας, του έρωτα, της διάψευσης και της ανθρώπινης επικοινωνίας. Σ' αυτά τα στοιχεία οφείλεται και η αδιαμφισβήτητη διαχρονικότητά τους. Και γι' αυτό, ίσως, θεωρείται από την κριτική ρεαλιστής ποιητής εκείνης της εποχής.

Συγκεντρωμένα όλα τα μέχρι στιγμής γνωστά σονέτα του Λόρκα που δημοσίευσε με το όνομά του σε μια μεταφραστική γραμμή μεταγραφής του σε πεζό – ένα τεράστιο στοίχημα προς ποιητικό αποτέλεσμα αφού η ελευθερία δεν έγκειται μόνο στην αυστηρή μετάφραση της μορφής αλλά και στην δοκιμή της δύναμης ενός ποιήματος από άλλη γλώσσα στο οριακό σημείο του πεζού ποιήματος – είδος που υπηρέτησε και ο ίδιος ο Λόρκα – είναι μια μεταφραστική πρόταση προς τον αναγνώστη και η σημασία της είναι να δείξει αν σώζεται ο ποιητικός πυρήνας του πρωτοτύπου στα ελληνικά – γιατί σημασία έχει τι προσωπικό θα αποθέσει στις λέξεις του Λόρκα ο κάθε αναγνώστης.

Μια ποιητική διαδρομή στα ψηλά βουνά και στα όρη μέσα μας. Και η αντίστιξη με τα επίπεδα της πόλης. Μια κατεβασιά απ’ τα ψηλά, απ’ την Οροσειρά της Τύμφης, ως τον «τρούλο του Μοριά», τον Ταΰγετο. Και από τα δάση της Βάλια Κάλντα έως τα δάση του Φρακτού στη Δράμα. Και πάντα η παρέα με τα δέντρα. Η καλύτερη. Η ποίηση όταν την περπατάς και σε περπατάει…

Η Φίξι Φαρ έχει μεγαλώσει με το μότο του πατέρα της Πάνω απ’ όλα η οικογένεια. Αλλά από τότε που εκείνος πέθανε, τρέχει για όλα μόνο της στην οικογενειακή επιχείρηση, ενώ τα αδέλφια της τεμπελιάζουν.
Μια μέρα, σ’ ένα καφέ, ένας άγνωστος της ζητά να έχει για μια στιγμή τον νου της στο λάπτοπ του, κι εκείνη όχι μόνο το προσέχει, αλλά το σώζει από βέβαιη καταστροφή. Ο Σεμπ, όπως συστήνεται, για να δείξει την ευγνωμοσύνη του, της υπογράφει μια δήλωση ότι της χρωστάει χάρη. Η Φιξι το παίρνει στ’ αστεία∙ άλλωστε ποτέ δε θα του ζητούσε τίποτα. Σωστά;
Κάποια στιγμή, όμως, ξαναμπαίνει στη ζωή της ο παιδικός της έρωτας, ο Ράιαν, που έχει μείνει άνεργος. Τότε η Φίξι, που δεν ήθελε τίποτα για τον εαυτό της, ζητάει από τον Σεμπ να του δώσει μια δουλειά. Τώρα, λοιπόν, είναι πάτσι, αλλά σε λίγο πάλι κάτι συμβαίνει κι ο ένας χρωστάει χάρη στον άλλο, και πάει λέγοντας. Πώς θα τελειώσει, άραγε, όλο αυτό;
Μια απολαυστική ιστορία για μια περίπλοκη οικογένεια, για έναν άντρα που ίσως να είναι ο ιδανικός και για ένα κορίτσι που έχει μανία να διορθώνει τα πάντα αλλά… δυσκολεύεται να διορθώσει τη δική της ζωή.

20 Mαρτίου 1951. Γουίλιαμσταουν, μια αμερικανική πολίχνη ξεχασμένη από το χρόνο. Ένα ανεξήγητο κύμα αυτοκτονιών αφήνει πίσω του δεκατέσσερις νεκρούς εφήβους. Δεκατέσσερα απροσδόκητα, τραγικά χτυπήματα. Aνάμεσα σε αυτούς που χάνονται είναι και η μικρή φίλη του εφημέριου, η αινιγματική Mπέτυ Kάρτερ. Tότε εμφανίζεται στην πόλη ο Aντώνιος Περλ, ένας αμφιλεγόμενος γητευτής ψυχών. Oι αλλόκοτες δοξασίες του ίσως να κρύβονται στη σκιά των θανάτων της Γουίλιαμσταουν. H Σουνυάτα είναι μυστηριώδης, όπως ο τίτλος της. Aναθεωρημένη και εμπλουτισμένη έκδοση ενός ρηξικέλευθου μυθιστορήματος.