Littérature

Όχι, δεν ήταν o ονειροπόλος Άμλετ κλεισμένος στον ψηλό του πύργο πάνω στα βράχια της Eλσινόρης· o Γεράσιμος Μαρκίδης ήταν, που ταξίδευε στις αρχές του φθινοπώρου στο Αιγαίο, με τα μικρά και τα μεγάλα του ναυάγια, προσπαθώντας, αντιμέτωπος με τα δικά του φαντάσματα και στραπάτσα, να κρατήσει ζωντανό όσο φως του είχε απομείνει βάζοντας κάθε πρωί μέσα έξω τα πολυφορεμένα ρούχα του για να φαίνεται στους άλλους ευδιάθετος και άνετος, ατσαλάκωτος και αρυτίδωτος.

Αγγλία, 19ος αιώνας. Η έμπειρη νοσοκόμα Ανν ΜακΚάρεϋ, απογοητευμένη από τη ζωή στο Λονδίνο και από μία θυελλώδη συναισθηματική σχέση, δέχεται να αναλάβει τη φροντίδα ενός ασθενούς σε μια ιδιωτική ψυχιατρική κλινική στο Σάουθσι, στην παράκτια πόλη του Πόρτσμουθ. Για κάποια με τα δικά της προσόντα, η δουλειά δεν μπορεί παρά να είναι πανεύκολη. Όμως αυτό που βρίσκει δεν είναι αυτό που περίμενε: Ο «κύριος Χ», ασθενής, όπως τον αποκαλούν όλοι, καθώς κανείς δε φαίνεται να γνωρίζει το όνομά του, διαθέτει το σπάνιο προσόν να αναλύει τις πιο ασήμαντες λεπτομέρειες και να ανακαλύπτει τα πιο κρυφά μυστικά όσων τον περιστοιχίζουν (ίσως γι’ αυτό και όλοι τον φοβούνται), συμπεριλαμβανομένης και της ίδιας της Ανν. Σ’ αυτό το σκηνικό έρχεται να προστεθεί ένας νεαρός γιατρός ονόματι Άρθουρ Κόναν Ντόυλ. Μόνο η Ανν και ο δόκτορας Ντόυλ μοιάζουν ικανοί να αποκωδικοποιήσουν τους γρίφους του αινιγματικού κυρίου Χ. Και καλύτερα να το κάνουν το συντομότερο, γιατί εκεί φαίνεται να βρίσκεται το κλειδί για τις δολοφονίες που αρχίζουν να συνταράζουν την πόλη του Πόρτσμουθ με τα προκλητικά θεατρικά έργα και το υπόγειο δίκτυο παράνομων θεάτρων.

Ο συγγραφέας της Κλάρας στο μισοσκόταδο και της Θεωρίας των χορδών υπογράφει ένα νουάρ μυθιστόρημα εποχής που εμπνέεται από την προϊστορία του Σέρλοκ Χολμς και δημιουργεί, με αριστοτεχνική τέχνη του σασπένς, δύο αξέχαστους μυθιστορηματικούς ήρωες.

«Ο Σομόθα είναι ο μετρ ενός υψηλού είδους της μυθοπλασίας στο οποίο τρόμος, κομψότητα και αυθεντικότητα κερδίζουν τον αναγνώστη από την αρχή ως το τέλος».  El Paίs
«Ο Σομόθα καταργεί τα όρια ανάμεσα στα λογοτεχνικά είδη, κάνοντας μετα-λογοτεχνία».  El Mundo

«Η παρούσα έκδοση παρουσιάζει, για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση, το ιδρυτικό τμήμα των Κάντο του Έζρα Πάουντ. Τα πρώτα τριάντα Κάντο δημοσιεύτηκαν εκτός εμπορίου (στο Παρίσι) το 1930 και σε έκδοση ευρείας κυκλοφορίας (στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη) το 1933. Η εμφάνιση της συλλογής ήταν η απάντηση του Πάουντ στα δύο έργα που, ήδη το 1922, είχαν δικαιώσει και νομιμοποιήσει, στο λογοτεχνικό πεδίο, το εγχείρημα του αγγλοσαξονικού μοντερνισμού: στην "Έρημη Χώρα" του Τ.Σ. Έλιοτ και στον "Οδυσσέα" του Τζαίημς Τζόυς. Ήταν, επίσης, η έμπρακτη ανακοίνωση της δέσμευσης του ποιητή σε ένα χρυσελεφάντινο ποίημα απροσμέτρητης έκτασης...»

"""ΣΤΑ 200 Π.Χ."" ""Αλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων""- Μπορούμε κάλλιστα να φαντασθούμε πώς θ' αδιαφόρησαν παντάπασι στην Σπάρτη για την επιγραφήν αυτή. ""Πλην Λακεδαιμονίων"", μα φυσικά. Δεν ήσαν οι Σπαρτιάται για να τους οδηγούν και για να τους προστάζουν σαν πολύτιμους υπηρέτας. Άλλωστε μια πανελλήνια εκστρατεία χωρίς Σπαρτιάτη βασιλέα γι' αρχηγό δεν θα τους φαίνονταν πολλής περιωπής. Α βεβαιότατα ""πλην Λακεδαιμονίων"". Είναι κι αυτή μια στάσις. Νοιώθεται. Έτσι, πλην Λακεδαιμονίων στον Γρανικό· και στην Ισσό μετά· και στην τελειωτική την μάχη, όπου εσαρώθη ο φοβερός στρατός πού στ' Άρβηλα συγκέντρωσαν οι Πέρσαι: πού απ' τ' Άρβηλα ξεκίνησε για νίκην, κ' έσαρώθη. Κι άπ' την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία, την νικηφόρα, την περίλαμπρη, την περιλάλητη, την δοξασμένη ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμιά, την απαράμιλλη: βγήκαμ' εμείς· ελληνικός καινούριος κόσμος, μέγας. Εμείς· οι Αλεξανδρείς, οι Αντιοχείς, οι Σελευκείς, κ' οι πολυάριθμοι επίλοιποι Έλληνες Αιγύπτου και Συρίας, κ' οι εν Μηδία, κ' οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι. Με τες εκτεταμένες επικράτειες, με την ποικίλη δράσι των στοχαστικών προσαρμογών. Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά ως μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν, ως τους Ινδούς. Για Λακεδαιμονίους να μιλούμε τώρα! [1931]

Ουσιαστικά, Στα ΔΑΣΗ διαβάζει κανείς ένα ημερολόγιο που άρχισε να γράφεται λίγο πριν ξεσπάσει η πανδημία. Μέσα τους μπορεί να διακρίνει εξομολογητικούς τόνους, ποιητικά κατάλοιπα, στοιχεία μυθοπλασίας και εκλαϊκευμένης θεωρίας.
Στα ΔΑΣΗ άλλοτε εμπλέκονται κι άλλοτε τρέχουν παράλληλα γνωστικά αντικείμενα δενδροκομίας, γεωμετρίας, μηχανικής και γεωγραφίας, υψηλής κουλτούρας, λαϊκών δοξασιών και βιντεοπαιχνιδιών.
Στα ΔΑΣΗ εναλλάσσεται η δαιδαλώδης, ίσως και αγχωτική, περιήγηση μ’ ένα ανακουφιστικό πανόραμα˙ προτείνεται ταυτόχρονα μια επιτομή δασικής οικολογίας και μια εκτεταμένη επισκόπηση της ποιητικής τους.

Ατύχημα ή φόνος; Ο αρχιφύλακας Στούντερ αναλαμβάνει να διαλευκάνει μια σκοτεινή υπόθεση σε ένα περιβάλλον μάλλον γνώριμο στον Φρήντριχ Γκλάουζερ, μιας και ο ίδιος πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε ψυχιατρεία και κλινικές αποτοξίνωσης. Τη δεκαετία του 1930, σε μια εποχή όπου ένα άλλο είδος παραφροσύνης απλώνει τα δίχτυα του για να σπείρει τη φρίκη στην Ευρώπη, ο αινιγματικός αρχίατρος δρ Λαντούνερ ζητά από τον δαιμόνιο αρχιφύλακα της αστυνομίας της Βέρνης να ερευνήσει όχι μόνο την εξαφάνιση του διευθυντή του ψυχιατρείου αλλά και την απόδραση ενός παιδοκτόνου, φροντίζοντας να προειδοποιήσει ευθύς εξαρχής τον Στούντερ για το πνεύμα της παραφροσύνης που βασιλεύει στον άγνωστο κόσμο του ασυνείδητου και ακούει στο όνομα Μάττο. Με μοναδική ευαισθησία αλλά και με συχνά σκωπτική διάθεση, ο Γκλάουζερ μεταφέρει την ατμόσφαιρα ενός κλειστού κόσμου που υπακούει μονάχα στους δικούς του νόμους. Ωστόσο, η παραφροσύνη, που έρχεται στην επιφάνεια κατά τις περιηγήσεις του Στούντερ στους θαλάμους των τροφίμων, αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου μιας αλλόφρονης κοινωνίας που κατασπαράζει τα παιδιά της χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι οδεύει και η ίδια προς τον όλεθρο. Γραμμένο το 1936, το βιβλίο Στα δίχτυα του Μάττο καθιέρωσε τον Γκλάουζερ ως έναν από τους πρώτους γερμανόφωνους συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι το ομώνυμο βραβείο αποτελεί μία από τις σημαντικότερες διακρίσεις για συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας στον γερμανόφωνο χώρο.

Με ήρωες πρόσωπα πραγματικά ελαφρώς παραλλαγμένα ή και ολωσδιόλου επινοημένα, με γλώσσα απροσποίητη που δεν φοβάται να καταφεύγει στην αργκό όταν η αφήγηση το απαιτεί, με χιούμορ πολυεπίπεδο που εκτείνεται από τον λεπτό αυτοσαρκασμό ως τη χοντρή φάρσα, το βιβλίο του Ζάχου είναι ένα πλούσιο αθηναιογράφημα και συνάμα, όπως επισημαίνει στο επίμετρό του ο συγγραφέας Δημήτρης Φύσσας, μια "ημι-ιστοριογραφία": μια γοργή σκιαγράφηση της ελληνικής ιστορίας μέσα από το βλέμμα του ακαταμάχητου κεντρικού ήρωα, του Ασπρομάλλη.

Η μητέρα πέθανε. Έμενε κλεισμένη στο παρισινό διαμέρισμά της, μέσα σε ένα συνονθύλευμα επίπλων, εφημερίδων, μισοσβησμένων τσιγάρων, σκουπιδιών, με μόνη συντροφιά τον σκύλο της τον Τσιπς. Σιλουέτα ασθενική, φασματική, άναβε το ένα Γκωλουάζ μετά το άλλο, παρόλο που ο καρκίνος είχε προσβάλει τους πνεύμονές της. Αυτή, που τη γοήτευαν η έντονη ζωή και οι συγκινήσεις, είχε μείνει χωρίς επικοινωνία με τον έξω κόσμο, χωρίς εργασία, και ονειρευόταν μυστικά μια καριέρα συγγραφέως αστυνομικών μυθιστορημάτων. Ο γιος της ανακαλύπτει σχεδιάσματα, σκόρπιες σημειώσεις, για ένα μυθιστόρημα που θα μπορούσε να γραφτεί. Το ανολοκλήρωτο ως μεγάλη τέχνη. Για τον γιο της, παραμένει μια άγνωστη. Αυτή ήταν απόμακρη, απούσα. Αυτός, σε δημοσιογραφική αποστολή, δεν ήταν παρών ούτε στην κηδεία της. Ο συγγραφέας, γιος και αφηγητής ακολουθεί τα ίχνη της μητέρας του ως ντετέκτιβ και κατάσκοπος. Προσπαθεί να ανασυστήσει το πορτρέτο της, να μάθει ποια ήταν αυτή η τόσο φευγαλέα γυναίκα που τόσο πολύ έμοιαζε με τους ήρωες των μυθιστορημάτων που ήθελε να γράψει. Κι αν όλα ξεκίνησαν όταν ήταν φοιτήτρια στη Σορβόννη, τότε που συνδέθηκε με τις οργανώσεις της Άκρας Αριστεράς και πέρασε στην παρανομία, βοηθώντας τους αλγερίνους επαναστάτες στον Πόλεμο της Αλγερίας, με κίνδυνο να κατηγορηθεί για προδοσία; Συνταρακτική ιστορία μιας γυναίκας που χάθηκε, αναζήτηση από έναν γιο που ψάχνει τη μητέρα του, το Στα ίχνη της είναι ένα συναρπαστικό βιβλίο αντικατοπτρισμών που θέτει διαρκώς ερωτήσεις, προσθέτει συνεχώς νέα στοιχεία του παζλ, αλλά αρνείται να δώσει οριστικές απαντήσεις. Ο Κριστόφ Μπολτανσκί προσφέρει στη μητέρα του τον πιο ωραίο προορισμό: να γίνει ηρωίδα ενός μυθιστορήματος.

Στα λεφτά ή στη ζωή; Σε τι πιστεύετε εσείς; Όλοι σ' αυτό το βιβλίο πιστεύουν σε κάτι, κι αυτό μπορεί να μην είναι απαραίτητα ο καλός θεός. Η γιαγιά π.χ. πιστεύει στα μανιτάρια, ένα παιδί στη σοκολάτα, μανάδες στον μεγάλο έρωτα και στην αγαπημένη οικογένεια, πατεράδες, στην ελευθερία, η δασκάλα στη δικαιοσύνη, οι φοιτητές αρχικά σε διάφορες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας όπως η κίνηση "Ατομική ενέργεια - Όχι - ευχαριστώ" και αργότερα στον πολλαπλασιασμό των χρημάτων τους. Όσο τα πιστεύει κανείς, όλα αυτά φαίνεται να λειτουργούν. Ή μήπως όχι; Τι πιο χρήσιμο υπάρχει από τα λεφτά, λέει ο Ματς και αγοράζει εξήντα μάρκα με δάνειο -γιατί αν δεν είναι τα λεφτά, τότε τι είναι εκείνο που φέρνει την ευτυχία;

Στο σύντομο αυτό αυτοβιογραφικό έργο του Έσσε παρουσιάζονται με μοναδικό τρόπο οι εβδομάδες που πέρασε ο συγγραφέας στη λουτρόπολη Mπάντεν της Eλβετίας. H κωμικοτραγική καθημερινότητα δίνει στο συγγραφέα την ευκαιρία να σκιαγραφήσει, με χιούμορ και ειρωνεία, την όχι πάντα αρμονική συμβίωσή του με τους άλλους επισκέπτες των λουτρών. Mέσα από τα σωματικά και ψυχικά σκαμπανεβάσματα του Έσσε αναδεικνύονται οι κοσμοθεωρίες και οι φιλοσοφικοί του στοχασμοί για τη ζωή γενικότερα. Yπήρξε ένα από τα πλέον αγαπημένα αναγνώσματα του επίσης νομπελίστα Tόμας Mαν.